Somaalete qoqqowira 11 woraddara ubbino moollenni 3 bixxille 5 ale ikkitanno daga wiinamu kaa’lora reqecci yitinota qoqqowu danote bidhatto loosu massago biiro egensiissu.
Moolletenni 1 miiliyone ale ikkitanno saadano reytinota xawinsoonni. Somaalete qoqqowi danote bidhatto loosi massago biiro miseessu sooreessi kalaa Abdulfettah Mehaammed Abdi Itophiyu pireesete uurrinshara xawisino garinni; qoqqowoho 2013M.
Dra Dotteessunna Onkoleessu agannara gana hasiissanno xeeni yannasinni gana hoogasinninna tayxeno Birranna Bocaasu agannara agarranni xeeni gana hoogasinni 11 woraddara moolle ubbino.
Qoqqowoho duuchante zoonnara kalaqantino moollenni 3 bixxille 5 miiliyone ale ikkitanno qansooti wiinamu yanna kaa’lo hasiisannonsare ikkitanna; 1 miiliyone ale ikkitanno saadano reytinota xawisino.
Aantanno Badheessanna Dotteessu agannara agarranni xeeni gana hoogiro kayinni gawajjamaanote kiiro luphi yitara dandiitannotano noosi bidhatto xawisino.
Moollete akatino lexxanni ha’riro qoqqowu noosiha 8 miiliyone ale saadate jiro giddonni roore anga ikkitannota hoogara dandaannotano coyi’rino.
Onte agannara aleenni keeshshitino moollenni roore anga ikkitannori ceidhe galtinori gaalinna meu reyte gooffino daafira; saadate jiro aana heeshshonsa assidhinori dagoomu bissa uminsanna maatensara ikkitanno sagale shiqishi’rateno shettinota xawisino.
Somaalete qoqqowi xibbuunni 85 anga ale ikkitannori saada ceidhe galtinori heedhannowa ikkasinni roorenkanni gawajjamaano ikkansa miseessu sooreessi xawise; 500 nna 600 saada noonsa mannooti moollete korkaatinni jajjansa hoogge kaa’lotenna buximate reqecci yitinota qummi assino.
Somaalete qoqqowira kalaqantino moolle hala’lado qooxeessa amaddinota ikkitanna 40 diri kawa la’ne egenninoonnikkita ikkaseno kalaa Abdulfettah xawise; ikkollana moolletenni mannu gawajjamannokki gede yaatenni qooxeessuwate irko assinanni hee’noonni.
Konninnino xaa geeshsha mittu manchi lubbono diba’ino yino.
Federaalete mootimma; Somaalete qoqqowinna gobbaydiri mannimmate irko shiqishshanno uurrinshuwa mitteenni 2 biiliyone ikkanno birra fulo assatenni 2bixxille 4 miiliyone ikkanno mannira barru barrunkunni hasiisanno kaa’lo shiqishshinota xawisino.
Babbaxxitino quchumma gashshootubbano irko assitanni noota qummi asse; Addis Ababu quchumi gashshooti 100 miiliyone hendanniha woxunninna danunni; Amaaru, Oromiyu, Wodiidi, Sidaamu qoqqowubbanna DirreDaawu quchumi gashshootino qoqqowoho irko assatenni halammensa leellishshinoreeti yino.
Kalaqamino qarra sufino garinni tirateno qoqqowu mootimma Federaalete mootimma ledo halante loossanni noota xawisino.
Amsaalu Felleqe
Bakkalcho Badheessa 1, 2014 M.D
