Abebech Maatewoos
Addis Ababa:- Piroojekituwa noo deerra towaatinohu Hawaasi quchumi kantiiwi kaa`laanchu piroofeeserchi Tseggaye Tukehu Sidaamu qoqqowi quchumu latishshinna konistiraakishiinete biiro loosu sooreeyye ledo ikkatenniiti.
Towanyo assinoonninsa latishshu pirojektuwa daato doogo, monoppoletenni kolishshu way geeshsha noo gobba tayisse hadhanno doogora haanju latishshi looso, Addis katamu sinu quchuminna Mehal katamu sinu quchumi haanju latishshi loosonna Baahil Addaraashetenna Hayiq Daarete sinu quchumira dagate beeqqonni lattanni noore doogote qacce latishshu loossaati.
Pirojekite towaatisinohu Hawaasi quchumi kantiiwi kaa`laanchu piroofeeserchi Tseggaye Tukehu coyi`rino garinni; baxxinohunnino dagoomu beeqqonni hanafantinori doogote qaccera loosantino latishshu loossa lowo geeshsha kaajjinshanninna wolootu sinu quchummarano loosama noonsareeti yino. Hananfoonni latishshu loosi yannate hajo korkaatinni lipheessahono badhe di higanno yinohu kantiiwu; gobba xaaddinose jifonni keeraa’mite wolaphitanno wote jireenyu doogonni ittisannonkere qiniiticho anganni olammanni guracho angankenni latishsha loosa hasiissanno yino.
Towanyote aana leellinohu Sidaamu qoqqowi quchumu latishshinna konistiraakishiinete biiro sooreessi kalaa Fissiha Fichoolihu isi widoonni; hanafote aana noo pirojekituwa kaajjinshannire ikkansanna xaano konninni roore loossa loosantanno gede qoqqowu biiro hasiissanno irko assitannota buuxisino.
Quchumu gashshootinni babbaxxitino qooxeessuwara loonsoonni doogo fanate, gatamarshunna haaruunsate loosinni seeda yannati xa`monke dawarantino yite horaameeyye Hawaasi quchumi teesaano xawissino.
LDP xiinxallonna Hawaasi quchumiti 10 diri tantanote pilaane loosi biso ikkitinore hattono teesaanonnita seeda yanna keeshshitinota doogo fanate xa`mo loossa Hawaasi quchumu gashshooti Haweela Tuula sinu quchumira Daatotenna woloota olluubbara loosa dandiinoonni.
Ledoteno dagoomu beeqqonni Hawaasi quchuma biifisate mixo amande xaa geeshsha 10 miliyoone birra meddi yaanno woxe fulo assinoonni haanju latishshi loosi dagoomu beeqqonni calla gumulaminota xawinsoonni.
Dagoomu beeqqonni loosantanni noo loossanni ledoteno umo balaxxe mootimmate mixonni amandoonninna Hawaasi quchumi biinfille leddannore haaruuddenna albire jajjabba pirojekituwa hanafatenna hanafantinore amandoonninsa yanna giddo jeefisate illachunni loonsanni hee`noonnitano xawinsoonni.
Kaa`laanchu piroofeeserchi Tseggaye Tuke Hawaasi quchumi gashshooti kantiiwi; kaajjado massagote amanyootinni, dagoomu beeqqonninna luphima fulonni dirrate kuusantinori seeda yanna keeshshitino xa`mo rakkino tumo afidhanni noota xawisino.
Quchuminke biifado, co`icha haanja hee`rate, daddaloho, investimentetenna turizimete injaannonna dooramanno Itophiyu quchumma mereerinni umihunni kullanni quchuma ikkasi xawisinohu kantiiwu; quchuminniha biinfille, co`ichimmanna haanjille kaajishe sufisatenni roorenkanni dooramaancho assate quchumu teesaanonna massagote bissa waaxama, uurrannokki wo`naalshinna mittimmate loosi hasiisanno yino.
Amandoonni 2014 baajeetete dirira quchumu gashshooti quchumaho rakkino lophora luphiima horo noonsare qarqaru latishshanna quchuma biifisate loossa gumulate baxxino illacha aatenni murci’raanchimmatenni millissate aana afamannotano kantiiwu lede xawisino.
Konne looso hasi’noonni garinni gumulate quchumu mereershi deerrinni worroonni wodho garinni loossa quchumunni sinu quchumira, olluubbate, bilookenna ollaa dirrisatenninna baxxinohunni dagoomu beeqqo tantanora illacha aatenni leeltanno loossa gumulatenni guma abba dandiinoonni yinohu kayinni kalaa Milkiyaas Bittirehu Hawaasi quchumu gashshooti layinki katiiwinna quchumu latishshinna konstiraakishiinete biddishshi sooreessaati.
Dagoomu beeqqo tantano kaajjishatenni batinye latishshu loossa gumulasi xawisinohu kalaa Milkiyaasi; amadisiiseno teessaanonnita latishshu xa`mo quchumu lopho ledo taashshe woyyitino rankenni kaajjishe sufisate illachunni loonsannino yino.
Konni dirira quchumu gede illacha uynoonninsa loossa giddonni doogo fanate, ijaarshunna gatamarshu mitto ikkasi xawisoonni.
Ledoteno Haweela Tuulate sinu quchumira Garaariqatahonna woloota olluubbara 18 kiilo meetire ale doogo fanate, gatamarsate, duumo shaafa doogote loosira ikkannore tugate loosi gumulaminotano sooreessu xawisino.
Kolishsho doogo ijaarsha lainohunni quchumu gede 7 kiilo meetire ale doogo ijaarsate mixo amandoonnita sooreessu egensiisino.
Kolishsho doogonni ledote 39 lot 19.9 kiilo meetire ale seesallicho kincho tugate looso gumulate mixotenni amandoonnitano hattonni.
Bakkalcho Bocaasa 9 / 2014
