Danchummate fajjo owaante xaa yannara dagoomu giddo rosantanninna bude ikkitanni daggino. Labbanno owaante sa’u muli dirrara albaanni hawadi yannara calla rosantinonkanni. Muli dirra kawa kayinni arri yannarano dagooma owaata hananfoonni.
Tayxe hawadi yanna danchummate fajjo owaanteno tenne yannara gobbankera babbaxxitino qooxeessubbara faajjetenni hananfanni hee’noonni.
Owaantete loosinni jirote hafanfarre gatisate kaa’lanno. Tayxehu 2016M.D hawadi yanna danchummate fajjo owaante “Danchummanna mittimma Itophiyu lophora” yaanno adawarshinni harinsannita xawinsoonni.
Xaa yannara hananfoonnihu danchummate fajjo owaantenni xaphoomunni 14 babbaxxitino handaarranni 34 miliyoone ale ikkitannoro qansooti beeqqitannoha ikkanna; woxu widira soorriniro 26 biliyoone birra fushshanno looso loonsannita xawinsoonni. Konninni, 49 miliyoone ali dagomu bissano horaameeyye ikkitanno yinoonni. Kunino leellishannohu uynanni owaante diru dirunkunni hala’litanninna lexxitanni dagginotaati.
Danchummate fajjo owaante haammata dagoomu bissa horaameeyye assitannoha ikkanna; baxxinohunni, dhuku noonsakkirira jawa irko assanno loosooti.
Xaa yannara dagoomu giddo bude ikkanni daynohu hawadi yanna dancha fajjo owaante loosinni baxxinohunni haammata kiiro amaddino wedelli beeqqitanno. Wedellimma iibbado wolqaati. Wedellu tenne yannara kakkaooshshunni tenne owaante beeqqanni noo gari lowontanni tashshi assannohonna dagoomano wodaninni hagiirsiisannoha ikkinota ammannanni.
Dagoominke giddo xaano tirantinokkiti babbaxxitino qarrubba nooti anfoonnite. Kuri qarrubba mootimmatenni calla tirrannita dikkitino. Konnira, aja dume beeqqaano ikkatenni qarra tirtanno owaante dagoomaho uytanni afantanno. Kuni haammatu dagoomira meessi fajjonni owaante uynanni rosichi kaajje sufa noosi.
Danchumma jawa waaga baantanni loosooti. Konni loosinni qansichimmate yawonsa fultanno bissa jawu galati hasiisannonsa. Korkaatuno, dagoominkera qarrubba tirate baattannohu jawa waaga ikkinohura.
Halammiro hiikkonne loosono gumula dandiinanni. Danchummate owaante aatenni dagoomu ledo hee’ranno xaadooshsheno roorenkanni kaajjishi’nanni. Dagoomu ilamatenni addaxxanno gede assa dandiinanni.
Konni albaanni loosantino loossannino danchu gumi maareekkaminota la’noonni. Kuni loosi kaajje sufanota dagoominkeno agadhanno.
Danchummate fajjo owaantenni beeqqitanno wedelli ikko uurrinshuwate kiiro yanna yannantenni lexxitanni daggino. Konni assootinni mootimmatenna dagate woxu fulo ajisha calla ikkikkinni gatisano dandiinoonni.
Hawadi yannara wedellu qooxeessinsara calla ikkikkinni babbaxxitino qooxeessubbara millisse danchummate owaante uytanno harinshono rosantanni daggino. Konni loosira mootimmano jawa illacha uytinoha ikkanna; beeqqaano qansootira uynanni afanshinna jawaachishate loosino baxxinohunni wedellu gobbansanna dagoomansa roorenkanni baxxannonna ayirrissanno gede assannonsaho.
Mite mite lophitino gobbuwa lawishshu gede la’nummoro ilama woy aja dume rosonsa harunsitanni heedhe fooliishhsonsa yannara ikko rosonsa gudde loosoho bobbahate albaanni lossinonsa dagoomira danchummate fajjo owaante uytanno. Danchummate fajjo owaante beeqqaano ikkitino qansootino dagoomu giddo ikko loosiisi’rate hasidhannonsa uurrinshuwa widoonni jawa adhamooshshenna balaxo afidhannore ikkitanno.
Loosinohura afansha uynanni jawaachinshironna galantanniha ikkiro roorenkanni wolootta kaa’late kakka’’anno.
Tini hawadi yanna wedellu dagoomanke owaatate quqquxante agadhitannote. Dagoomuno oosonsa uytannonsata dancha fajjo owaante afi’rate hedde agadhitanno yannaati. Koni loosi baxxino garinni dagoomunna wedellu mereero heera hasiissanno xaadooshshe kaajjishannoho. Ilama maatensa calla ikkikkinni xaphoomunni danchu amanyootinni lossinonsa dagooma irkisanna kaa’la addintanni jawa kaayyooti.
Albi annuwi ha’nuru budinsanna balchoominsanni; egennonsanna bilchaantensanni mimmito ayirrissanninna kaa’lantanni naaxxisanno budenna dhagge ragissinonke. Tini ilamano ga’a gobba ragidhannore ikkansanni danchumma rossanninna budensa assidhanni hadhanno.
Owaantete loossa wedellu dagoomu ledo heerannonsa xaadooshshe kaajjishannoha ikkasinnino sae dagoomu mereero budenna balchooma soorri’ratenna mittimma kaajjishi’rate kayo kalaqanno.
Hawadi yannara meessaneeti kakkaooshshinni dagoomaho uynanni owaante loossa yanna yannatenni lexxitanni daggino. Owaante uynanni gede harinsanni millimillono kaajjitanni no. mootimmano tenne hajora jawa illacha tugginota huwanta dandiinanni.
Daga heeshshi yine ayirrisa umisenni meessaneetira jawa ayirrinyeeti. Naaxxisanno assooteeti. Dagoomasi owaatinohu ayirrinye afi’ranna la’nanni. Konnira baadiyyete ikko quchummate dancha fajjonni uynanni owaantubba kaajjite suffannotanna agarranni gumi maareekkamannota hendanni.
Konni loosinni dagoominke heeshsho woyyeessitanno loossa gumulantannota agarranni. Hawadi yanna danchummate loosira!
Amsaalu Felleqe
Bakkalcho Ella 13, 2016 M.D
