Itophiyu dagawa jawa tiro afi’rinohu Ella agani kuneeti e’’ino. Onkoleessu arrishshotenna iibbillu konne harunsite kalaqantanno bukotenna iibbillu yanna ka’eenna hawadi yanna e’’ate hanafooti. Xeenu, sabbu, qiidunna labbinori konne agana haadhe fatalakki yitanno. Arri yanna uddi’ra. saga’la, hoshshonna w.k.l konni aganinni soorrama hanaffanno.
Ella agani baatto loosidhe galtinorira (Gibrinnu loosira), Ella rosaanote, baajeete cufatenna w.k.l… baxxitino tiro afi’rinoho. Loosidhe galtinori goyirete loosira qixxeessitino baatto wixunni diwa hanaffannoha, wole baatto wixunni diwate loosira qixxaabbannoha, waaco qixxeessinanni yannaati.
Rosu handaarinnino Ella agani baxxitino tiro afi’rinoho. Diru wo’mu rosi jeefamanno yannaati. Rosaano diru rosonsa jeefisse fonqoloho ofoltannohonna uwannohanna sa’’annoha bandanniha ikkasi xawoho. Albansaanni dagganno fooliishshote yannarano wodana tugganno yannaati.
Mootimmate loosu minnarano baxxino tiro afi’rinoti addaho. Loosu minna diru loosinsanni gatinori nooro hashsha barra yitukkinni jeefisate dodantannohu konni aganinniiti. Baxxinohunni baajeetete widoonni diroho gaammoonni baajeetenni gatino woxi hee’riro hakkonne woxe affure baalare hirtanni gate higannokki gede assatenni hashsha barra daafurtanno yanna ikkite heedhino. Dirrate albaanni kalaqaminohu mereershu hidhote amanyooti abbino soorro nooro afa hoongummorono hee’noonnihu konni garinniiti. Xa mite mite uurrinshuwara hidho batidhe leeltannota la’nanni; kuni akati qarru xaano hee’rasi leellishanno.
Tini borro rosaanono, mootimmate uurrinshuwano, baatto loosidhe galtinoreno kikkisso ikkinnina hajo qarunni loosidhe galtinori ledooti. Kuni agani hawadi yanna e’annoha, gobbanke loosidhe galtinorira kayinni baxxitino base afi’rinoho. Loosidhe galtinori Ella aganinni haariimo diegentino. Wiissanni, cancantanni, shaqqishshanni keeshshitino baatto wixaho qixxeessitannohanna wixunni dibbanno jawa aganaati. cee’maleessu loosi’re galinohu Ella aganira reyanno yinanninte gede cee’maleessa ikka hoogiro konni aganinni haariimotenni yannasi hunannohu loosi’re galinohu dino.
Itophiyunnire loosidhe galtinore calla ikkikkinni wo’manti Itophiyu daga kuni agani heeshshonsa ledo lowo geeshsha xaadooshshu noosiha ikkasi egentino. Konni aganinni gatinohu Gibrinnu loosi waaga baatisiisannota garunni affino; jawa waaga. Konniraati “Mittu sani shinoha tonnu sani dikayisanno” yinannihu.
Tenne yannara nooti loosidhe galtino daga albiri gedeere di ikkitino; Goyirete looso Sadaasunna Arfaasu aganira gamba assidhe anga xaaxidhe ofoltannore di ikkitino. Arri yannarano ofolla agurtunkunni yanna taxi yitino. Gorsu loosi, Kalaqamu jiro agarooshshi hala’lanninna bowiranni daasi, badheessu loosi hala’lasi albi gede diofoshshiishshinonsa.
diru dirunkunni gatu bikki hala’lanno; qasiisote loosi hektaaretenni lexxasi sufino; Asiidaa’mitino baatto xagisa no. Konni aana mitte baattono qatunte gala dinose yine loonsanni hee’noonni; mite mite basera leephitte baatto gattukkinni wixunni diwama hanaffino.
Mittu gatinni dirunni mitte aleenni hinge laashsha hananfoonni. Iillino gide kayinse wole gide wixa ronsoonni. Badheessu gide kayinse goyirete looso sunfanni. Goyirete yanna looso gamba assine arri gorsu qamadenna gati muro latishshi sufanno. Konni aana Abukaado labbinori uurrinshu gummate laalo kaashsho amadooshshe assa no; haanju sumudi no.
Gibrinnu handaarinni laalchonna laalchimma lexxitanni dagginohu tenne baala sharro giddoonni ikkasinni; togoohu gibrinnu loosi loosidhe galtinori xaphoomunni Gibrinnu handaari aana jawa budu soorro dagganno gede assanni afamanno.
Togoo sharro xaano baxxinohunni tenne goyirete yannara wole yannanni aleenni kaajjite sufa noose. Tenne yannara baatto qixxeessinanni, shaqqitanno gede, wixunni diwantanno gede assinanni; shuquna hasidhannoreno shuqunnanni; haanju sumudi loossa kayinni wole jajjabba loossaati.
Gobbankera irshu looso loonsanni yanna lexxitinno. Loosidhe galtinori calla ikkitukkinni gibrinnu ogeeyyenna wolootu beeqqaano diro wo’ma loosunnire ikkitanno yanna aana iillinoonni. Kuni jawa gumaati; kuni baalu noo gedeenni hee’reennanni goyirete loosi gobbanke gibrinnu laalchi aana jawiidi qeecha amadannoha ikkasinni konnira jawa illacha tunge loosa hasiissanno.
Tenne yanna Ella Itophiyu dagara albi dirra gedeeha di ikkino. Loosidhe galtinori handatenni ledote tantananteno ikko kirunni adhite Tiraakteretenni baattonsa looosidhara dandiitanno kaayyo hala’litinote. Baxxinohunni qasiisote loosinni horonsidhanno daga irshu loosonsa shotissanno teknolooje mulensa nooti anfoonnite.
Tenne maashinna qixxeessa, maashinna angansara noo bissanni calla ikkikkinni gibrinnu handaari beeqqaanowinni agarranni. Maashinna iillino laalcho gamba assinanni yannara qinaawino garinni gidu iillino qooxeessa bobbaasatenni laalcho gamba assinanninte gede wixu yannarano hala’ladda irshu loossa noo qooxeessuwa maashinna gamba assine soyaatenni baatto yannatenni wixunni diwantanno gede assa hasiissanno. Baxxinohunni mootimmanniwa illacha tungoonniri Qamadenna Ruuze labbino laalchuwa teknolooje kaima assatenni calla winxanni gedenna hasiisanno amadooshshe assinanninsa gede assate aana loosa hasiissanno.
Yaareed Geetaachew
Bakkalcho Ella 6, 2016 M.D
