Gobba diinunni agarrannihu baattote aana lekkaasinu olantonni,Gordu aana diilallote wolqanniiti. Diinu gordu aanaanni woy diilallote aana mitte gobba gawajjara dandaanno. Gobbate wolambinatenna keere baattote aana lekkaasinu olantonni ayirrisiinsiro;Gordu aana diilallote wolqanni qajeeltino olanto jettenna Horophilinni qajeelte bilchaattino olantonni diina gargarranni. Sai dirira “Gordu Ninkeho” yaanno hawaqishshinni diilallote wolqa barra ayirrinsoonniti qaangannite;tayixeno 88ki yannara ayirrisate feeffante hee’noonni.
Gobbanke yannaasincho olu wolqa gatamara dhaabbachisha hanaffu yannanni kayse qarunni kullanni olu wolquwa giddonni mittu IFDR diilallote wolqaati. Diilallote wolqa xintantunkunni bacaasa 20/1928 M.D hanafe gobbannita diilallote /Gordu/ danna agaratenni kayse babbaxxitino olu yannara luphiima sharro gumulatenni gobbatenna dagate naaxxillu buicho ikkitino uurrinshaati.
Xintantuhu gedensaanni 1942 M.D geeshsha mootichu suwashsho massagonni Siwidinootu jeneraalchi Hardina Kawunt Voon Roozaan (koloneel) amaalaanchimmanni looso hanaffinoti diilallote wolqa; xintantu yannanni hanafe ogimmatenni egennantino Meejer Aseffa Ayyaana, Meejer Aberra Welde Maariyaam, Meejer Faanta Belayinna Meejer Ammiha Destahunni massagante baca sharro assitino uurrinshaati.
Diilallote wolqa gobbate giddo fultanno gadachonni sa’eno kalqete deerrinni keere ayirrisiisate loossa aana beeqqatenni egennantinote. Konnirano 1960 M.D shoole F 86 horophilubbanni buuwate deerrinni Kongo Zayerira assinoonni keere ayirrisiisate loosi aana albisaanchimmatenni beeqqitino. 2000 M.D Darfuur Suudanete (UNAMID aviyeeshiinete keere ayirrisiisate yuniite onte Mi-35 olamaano hilikoopiterubba wo`ma gatamarshu dhukinna irkote uduunni ledo bobbakkino.
Abiyetenna Ruwaandaho lojestiikisenna olu bagado doyissate gadachubba ikkadimmatenni fultinota kula dandiinanni.
Albihu Somaaliyunnihu kakkachu massagaanchi Ziyaad Baare soojjaati gobbanke kifilera faninoha horrote ola ikkadimmatenni bayira sharronni gargadhate assinoonni olinni diilallote wolqa luphi yitino ikkadimmanni gumultino qeelle gobbate bayirroonye agarsiisate harinsho giddo jawa bayicho amadatennino sae, uurrinshanna ogeeyye qeellete ayidde ikkitanno gede assinonsa.
Diilallote wolqa wolootta gobboomu uurrinshuwa gede sa`u 60 dirrara babbaxxino qarri giddoonni sa“ate gadachantino tunceessubba kalaqantino; hanafose gede sufa dandiissannose kaayyo afi’ra dandiitukkinni gatasennino, muli yanna geeshsha gobbatenna dagate ikkitanno jawaante uddidhukkinni gattino.
Konne uurrinshate su`ma soorrate, soorrote wolqa billoonyu widira daggu yannanni hanafe hala`lado loossa gumultanni keeshshitino. Gobbate gargarooshshu olanto aana duuchu garinni soorro abbate hende gumullannihu gargarooshshu rifoorme biso ikkinohu; mootimmate wo`naalshi addintanni uurrinshate aana soorro abbanni noota la“a dandiinoonni.
Mitte gobbaha diilallote qoqqowo agara qarrissannota ikkitanni daggino tenne yannara; mootimma diilallote wolqa duuchu handaarinni ikkado assatenni dagatenna gobbate naaxxillu buicho ikkitanno gede luphi yiino illacha uyite millisase, uurrinshate massagaanono konne tunceessa garunni horonsi’ratenni uurrinsha yannate ledo taalte qaaffannota assate kakkaooshshunni hadhanni noo doogo; gobba gobbate gede kaajjishate sokko biso assine adhinanniho.
Xaa yannara diilallote wolqa qodhotenni yannoonsatenni kayse ikkadimma noonsa ogeeyyenni tantanantanno gede assinoonni wo`naalshinna afi`nanni hee`noonni seyoo; gobbate bayirroonyenna daganke keere woyyino garinni agarsiisate dandiisannoha addaxxinanni dhuka kalaqa dandiisinoho; konni albaanni daganke uurrinshate ogeeyyera noose ayirrinyeno qola dandiisannoho.
Konninni saeno latishshunni buxima qeelate hananfoommo seyoora; gobbate gede kalaqa hasiissannonke kaajjille adda assate; baxillaanonkerano ikko diinnankera ninkenna ninketa ikkitino hajo aana noonsa laooshshi biddi yinoha ikkanno gedetecho jawa sokka sayisa dandiissitanno seyoonke gumaati! Iima diilallote dannadiinunni agarate Jawaata Diilallote wolqa kalaqantino! Tenne bichaattino diilallote wolqa sanfinkunni 88ki diro Sadaasa 6/2016 MD babbaxxitino diilallote aani horophilu leellishonni ayirrinsanni. Hawalle iillishi’ne.
Bakkalcho Sadaasa 4, 2016 M.D
