Abrahaam Saamueel
Tookiyote 2020 Olompiikera 10 kumi heewo aana Chaampoyoone ikkinohu Atileeti Salamooni Baareggihu, Ispeenete Elgoyibaarete harinsoonni 10 kumi meetirera gobba taayise sa”ate heewora qeelino. Dhaggete ispeenete Atileetichi Huwan Muguweerzi qaaggoora harinsanniti diru diru gobba taayise sa”ate heewora albi ombarra 79ki dooychora harinsoonnitera wedellichu Salamooni Baareggihu jawa bareendenninna ikkadimmanni layinki yannara heewo qeela dandiino.
Tookkiyo Olompiike qeelle gedensaanni baxxinohunni saiha mittu diri heewora Arigoonu kalqete chaampoyooneranna addi addi heewora Aaaaatileetichu Salamooni qeelletenni fafe keeshshe, mitte lamalara albaanni Sulultaho harinsoonni Jaanmeedu Interinaashinaale Gobba taayise sa’’ate chaampiyoonera xissote korkaatinni guma abbikkinni gatino. Konne ikkeenna, albillicho Awustiraaliyaho harinsanni Kalqete gobba taayise sa’’ate chaampiyoonera Itophiya riqibbanno atileetooti gobbaanni ikkino. Ikkollana, Salamooni Baareggihu tonnu barri badooshhsi giddo jawa illacha tunganni Elgoyibaarete gobba taayise sa’’ate heewora 33 xiqqeessinni 14 lipeessinni qeela dandiino.
Labballu mereero harinsoonni 10 kumi heewora Salamooni Baareggihu bareendetenni umisi ikkadimma horoonisi`re heewote jeefo yannara wiinamunni dode wolootu giddonni buxuruqqi yee fule qeelara dandiinohu.
Salamooni Baareggihu Atileetichu Huwaani Muguweezi qaaggote gobba taayise sa’’ate chaampiyoonera heewisame qeelasi tini laayinkita ikkitanna, 2018 heewora qeelinoti qaangannite. Ilamasinni Itophiyunnihu qansichimasinni Bahirenaawicha ikkinohu Atileeti Birhaanu Baallihu Salamoni hoode ikke laayinkiha fula daniino. Ilamasi Moroko ikkinohu qansichimmasi Ispeenaawichu Atileetichi Adooli Meechaali saayikkiha ikke fula dandiino.
Seennu mereero assinoonni heewora 8 km xeertinyira Atileeticho Raheeli Daanieelit qeeltino. Keeniyu Atileeticho Edinahi Jebitooki laayinkita hattono ilamasi keeniyunni qansichimmase Bahirenaawitte ikkitinoti Atileeticho Wiinfireedi Yaavii hoode hoode laayinkihanna saayikkiha ikke qeela dandiino.
Ispeenete Industirete Quchumira Eligoyibarete diru dirunkunni harinsanniti tini heewo, Aropu kiironni 1937 lubbaminoha dhaggete Atileeticha Ispeenaawichanna mereerimu xeertinyi nugusa Huwan Muguwerzi qaaggo heewo ikkanna, kalqete beeddakkooti atileetooti jawaata heewo assitino. Itophiyu Atileetooti tenne heewo ledo seedu diri seyoo, dhaggenna baxxino xaadooshshi noonsa.
Ispeenete giddo afantanno Baasiki gashshooti giddo Eligoyiabarte seedu dirira harinsanni keeshshinonniti tini heewo, Aropu kiironni 1943 hananfe su`ma macca Atileetichi Huwan Muguwerzinni su`mine qaaggote heewo assinoonniha ikkanna, Aropu kiironni 1963 kaayise kalqete deerrinni deerrasi aga`reenna kalqete atileetooti heewisantanni afantanno.
Konninni, Itophiyunnihu dhaggete Atileetichi Maammo Woldehu labballu heewora qeelinoha ikkanna, Ispeenete atileetooti gobbaanni qeelinoha umi Itophiyu Atileeticha ikka dandiino. Maccahu Olompiikete bareedi Atileetichu Maammo Woldehu 1967 nna 1968 tenne heewo hoodise lame hige qeele hambanikki dhagge loosa dandiino.
Konninni, Maammo wo`mante yannara hambannikki atileeticha ikka dandiinoha ikkanna, Ispeenete gobbano isira gashshootinsara baxxino baycho uytinosi. Konne qaagate shoole gobba taayise sa’’ate heewo aana qeelino quchumira tenne kalqenni rewotenni baxxi gedensaanni gashshootinsara heewisamanna leellishannota Almuniyeemete loonsoonni hawulte loossinosi.
Maammo gedensaanni haammatu dhaggete Itophiyu atileetooti tenne heewoni qeelte fula dandiitino. Fiixi Bayisihu, Addis Abbebe, Qeneniisa Baqqalihu, Taariku Baqqallihu, Sileshi Sihin, Ayyele Abishiro, Salamooni Baareggihu labballu heewo aana qeeltinoreeti. Wole widoonni, Seennu heewora Deraartu Tulluti, Quxure Dullachiti, Genneti Gebiregiyorgis, Mestaawot Tufa, Wudde Ayyaalehu, Senbere Teferii, Yimenashu Taayye, Gelete Burqa, Hiywot Ayyaalehu heewo qeeltinno atileetootaati.
Bakkalcho Arfaasa 4, 2015 M.D
