Fullahaano ‘’yanna Culkaho , yanna muxxete;yannawoxeho;yanna… yitanno. Techo tenne xawado hedo kaimi muli barra Sidaamu qoqqowi womaashshunna miinju latishshi biro sooreessi kalaa Araarso Geremew borreessino “አደራ ለሰዓቲቱ/ Maganye yannate” yaanno maxaafa kaima asse;yannanke horonsi’neemmo gara keenoommohunniiti.
Yanna woggate;wogga Birra,Arro,Badheessanna Hawado yaamante shoole qara qara ikkite beehantino. Sidaamu dagano kuri giddonni manaadda yannara beekke horonsidhanno. Lawishshaho mittu barri giddo calla, soodo,lalu fulo, barra,lalu eo, hawarro, leeshsho,
hashsha, hashshi mereero,lukkichu ganonna wolootawa babbadatenni la’anno. Ikkitu guma tenne yanna ragunni horonsii’noommokka? Badhe hingeno kiirranni woyite; tayixe, niro, hayisseero, gamasseero, gasasseero, bire,birqiiqa yinanni kiirrannilla.
Kalaa Araarso borreessino garinni mittu bilchaatu massagaanchi millimmo baalate qaru coy yannate. Noowa massagote bayicho gummaamo looso loosatenna ledosi loossannorira dancha lawishsha ikkatenni kaajjado waata leellisha hasi’riro;mitte mittenti millimmosi yanna kaima assidhinata ikka hasiissanno yaanno.
“yanna hara gibbue;techo barru rahe di hashshannonso? Yanna sayisateeti yitanno mannooti leeltanno. “Hawashu dinye” yineno yaattotenni xawinsanni. Addankanni kuni saalsiisanno coyeti. Kalaqamu taashshe beehinonke yanna ragunni horonsi’ra hoogatenni buximatenni fula hoongoommo. Waajjuullu barrunni ajay ajeenna 16-18 saate geeshsha loosunni sayissanno. Ninkewa kayinni yanna jajishanni noommo yinanna anfanni. Kunino saalsiisannoho.
Mangistete loosu yanna la’nummoro yannansa moortannokki uurrinshuwa noonte gede yannate mooraano wo’mitino. Lawishshaho yanna moortannokki ogeeyye kuli yiniero Rosiisaano yeemmo. Wolootuno tii”I tii’insa garinni yannansa ragunni horonsidhannori dino yaa dikkitino. Kayinnilla,me’u owaatamaanchi owaante agadhe dirame hee’reenna bununna shaete yanna iillitino yine agurre fullanni. Kunino gobbanke lopho ciiggishannori giddo mittoho.
Itophiyu giddo mangistete loosi yanna batidhanni batidhuro 8 saateeti. Ayetikka settenta saate ragunni horonsi”rannohu?
Techoo lame lamala albaanni Itophiyu Pireesete uurrinsha “Ashaara” yaanno Dr Abiyi Amaalete minira sasu diri giddo assino hasaawa borreessite maassiissino. Hakko barra koyinsoonni ayirradda wosinna giddo Dr.Abiyi Ahimedihu mittoho. Ikkollana Dr. Abiyi hakko barra babbaxxitino Pirojektuwa maassiisate soodo Gondarete leellino;barra Goojjaamete. Hattono woloota pirojektuwa daa”atanninna maassiisanni hosino. Maxaafu maassora iillanno yine agara haaqetenkanni;ikkollana maxaafu maasso pirograame hanaffe heedheenna mereeroho mittu wosinchi hedeweelcho furduggi yii.
Addankanni Kalaa Araarso maxaafisi giddo yanna massagaanchu ledo xaadise borreessinori xawie. Qaddo ikkino gashshaanchi mittu barrinni duuchawa leellanno wote mitu haqee lawannosi;mitoho ayyaana,mitu kayinni horophilu noosihuraati yaanno. Ane laooshshinni kayinni horophilu wodanahonna dagate owaatate ofollinoonni base ragunni horonsi’rate kakkaooshshe callaho.
Me’e sooreessaati V8 kaameela amade hee’re bunu mine ga’re “daanni noommona” agarre’e yaanna awatamaanchu tultaawannohu? Me’e biiroranna borrote minnaraati 4 saatenna bocunni bunaho fule hasaawa goodanni yanna itannohu bati’rinohu? Ayeti 6 na bocunni hurbaateho fule 7:30 e’annohu? Kuni ikka hoogiro xaano gaalu shuma gede badhe hingeemmota huwanto.
Mittu loosi’re galinohu ayemmate badooshshe woy mattaawoqa fushshi’rate dayenna yannasi itattohu ga’a hakko manchi gati qotameenna itattorinna qaamattori hee’rannoha lawoonkehe! Rake geegiissittosiro mare loosanno loosi wole doogonni atehona afi.
Barru giddo 24 saate no. 8 saate loosoho,8 saate goxanote,gattinota boohaarate hosiisa raga ikkitinota handaarunni xiinxallo assitinori coyidhanno. Ninke gobbara kayinni loosu yannara boohaarranni,boohaarshu yannara gonxanni;goxichu yannara kayinni loosate wo’naallanni. Kuni kayinni gummaamo di assanno.
Kalaa Araarso maxaafisi giddo qummi assino garinninna la’neemmo garinni; roore yanna manchi beetti yannasi mulla gede sayisasinni caaccaawatenni roore woxu woy uduunnu baisiro caaccaawanna huwantanni;qarru riqimbannihura dadillansa ikkikkinni qiqimbannikkihura macciishshamme hoogansaati. Woxeno ikko jajja riqimbanni;yanna kayinni di riqimbanni. Sa’uro di higganno. Shoole lekkanni ha’neemmori lametenni qaanfoommohu yanna lexxitannaati; antete sayikki lekka hasiissannonke yanna dagguro guluchinke daafuranno daafira yannanke ragunni horonsi’no.
Bakkalcho Ella 10/ 2013
