Cancishaanchu HWHT gobbanke aana fanino oli lame diro wo`masira boode barrubba gattinosi. Cancishaano gaamo aliyye izze qasatenni ola fanansannino gobbaanni duucha higge kipho kalaqatenni gobba olu giddora e`anno gede korkaata ikkitino.
Ikkollana cancishaano gaamora ama ikkitinorinna kankicha gashshoote Itophiyaho kalaqate hasidhanno mite mite gobbayidi wolquwa cancishaano gaamo iillishshanni noo hunonna gano efi’rantenni roore hunonsa xawo fultannokki gede assate hellobuuffi yitanni leeltino.
Halantino mootimmuwanni kalqoomu mannihimmate qoosso ekspertooti komishiine fushshitino ripoorteno tenne leellishshannote. Aliyye gobbanke kifilera mannihimmate qoosso aana miico iillitino; konneno buunxeemmo yitannotenni woshshantinoti mannihimmate qoosso komishiine saynsitte doogo harunsitinokkitanna qarunnino polotiku aana illachishshino “Xiinxallo” faajje assitino.
Komishiine xiinxallinoommo yitino xiinxallono Itophiyu gargarooshshi olanto su`ma huntannote; gumulantino yinanni hunono mittu aana buuro buurte wolu aana kayinni diqillo rigge leellishshanno; cancishaanote gaamo tii“a sufisiisate wo`naaltannonna jeefoteno Itophiyunnihanna gargarooshshu su`ma kaphunni booxeesse hunatenni mitto mixi`noonniha polotiku illacha gumulate hendoonniho.
Komishiine uurrituhunni hanaffe Itophiyu daganna mootimmatenni adhamooshshe afi`ra hoogasinnino gobbaani kaimisinni hanaffe mittu widira calla dassitinoha ikkansa baasa hinge xawinsanni keeshshinoonni.
Komishiine faajje assoomma yitino “Xiinxallo” aana Addis Ababu gobbaanni Tigrayete qoqqowira hadhinokkita xawunni wortino. Ikkollana, Tigraye hadhukkinni 185 ale farci’raano hiitto coyishshiishshu? Hattono komishiine umise xawissino garinni Tigrayete bilbilano ikko interneetete owaante nookkiha mashalaqqe uytannore ma garinni coyishshiishshunsa? yitanno hajo xiinxallote aana xe`ne noota leellishshanno. Komishiine ripoortete aana xawissino garinni mashalaqqubba Tigrayete biiltoota coyishshiishatenni loossino gede buuxisiissino; jaddaasine biiltooti uytinose mashaqqe kaima assite xiinxallote guma faajje assa mageeshshi geeshsha saynsaawete? yitanno hajubba baalanti komishiine horonsidhinoti xiinxallote hayubba sayinsaawe ikka hoogsannino aleenni kaimisenni polotiku laooshshe amadde ka`inota leellishshannoreeti.
Gaamo gano iillitinonsa yite illachishshino bayichuwa giddonni Meqele, Qobbonna Cina hattono Deddebiiti aana calla ikkasi loonsoonni xiinxallo xe“a assannoha ikkasinnino aleenni Tigrayete gumulantino yitanno huno lowo geeshsha jawissenna iibbabbishshe shiqishatenni hattono Amaarunna Affaarete qoqqowubbara babbaxxitino qooxeessubbara gumulantino huno mitte basera calla ikkitinohu gede asse shiqishatenni; xawo fulannokki gede diwatenninna shotise shiqishatenni mitte gobba daga mereero seerimale harinsho harunsa doortino.
Meqeleyiha mannoomittete qoosso miico lainohunni alba halantino mootimmuwanna Itophiyu mannoomittete qoosso gutu komite buuxo assitinoha ikkanna wirro xiinxallate ka“ase xiinxallo assinoonni basera wirro xiinxallo harisa dihasiissanno yitannota gutu sumuumme seera sa`inote. Amaaru qoqqowira gumulantino hala`ladda mannoomittete qoosso miicubba giddonni kisa hasi`noonnihu Qobbonna Cinaha callaati. Aliyye Shewara, Wodiidinna Aliyye Gonderera, Wodiidi Wollonna labbino qooxeessubbara gumulantino shagaggiissanno mannoomittete qoosso miicubba ripoorte kayisa dihasidhino. Sa“eno Maykaadiraho gumulaminoha sircho gudate assoote shotise sa“atenni xawo fulino halaale maafate doortino.
Baalunku aleennino cancishaanchu gaamonni luphiima mannoomittete qoosso xiiwo iillitinosiha Affaarete qoqqowo xiinxallinoommo yitino “Xiinxallo” giddo eessa hoogase komishiine mallaadaancho ikkitinota ikkinninna danchummase leellishshanno hajo dikkitino. Cancishaano gaamo Affaarete qoqqowira Gaalikomahonna Cifiraho ayirranno olu bagadinni qaaqquullenna meento doddolinota kalqete miidiyubba gattukkinni odeessitino duduwo ikke hee`reennanni xiinxallote giddo e“a hoogasi cancishaanote huno maaxate ikkinota xawoho.
Komishiine Xiinxallote Yite Fushshitino Ripoorte Uggandaho Ofolte Sasu manni Borreessitino Qalote Borrooti! Adda coyi’rate qalote borro nafa ikkara dandaannorenna ikkinore,ajuujatenni borreessinanni. Tini halaale gorsitino riippoorte qalote borrooti yaate nafa di dandiissannona ikkonsana qalote borrooti.
Xaphooma gaamote illachi mootimma mannoomittete kaa`lo olu uduunni gede horonsidhino yitanno kaphu kissenni Itophiyu gargarooshshu olantonna Itophiyu su`ma xursiisa ikkinota shotu garinni huwata dandiinanni. Ikkollana mundeetenninna miqichisenni wolaphose ayirrisiisse heedhino gobba xiinxallote su`minni fultanno kaphu ripoortubbanni su`mase huna dandiinannikkita afa hasiissanno!
Bakkalcho Wocawaaro 12, 2015 M.D
