- k Ankarro Hashsha Bareedda Gobbansa Keerunni E’ino
Abrahaam Saamueel
Jeefote harinsoonni 5 kumi meetire heewora Itophiyu heewisamaano guma diabbitino. 5 kumi meetire heewora seennu abbino gedee guma labballu diabbitino. Seennu kalqete noonsaha dodanshote heewo luphiima guma Origenirano leddinoti qaangannite.
Awuropu kiironni 1991 Tookiyo Kalqete Shaampiyoone aana Fiixi Baysihu abbino Birru meedaaliyinni hananfoonniti Itophiyu seeda dodansho heewo, xaa yannara Culku widira soorramate lowo yanna adhino.
Fiixi Bayisihu, Bareedu Hayle Ge/ Sillaassehu, Sileshi Sihin, Miliyooni Woldehunna wolootu dhaggete atileetooti dodanshote kalqera addi addi xeertinyinni qeela dandiiturono, Itophiya 5 kumi meetirenni culku widira saysa didandiitino.
Awuropu kiironni Seenti Deeniisete camote meedaaliya gobbasira abbinohu wo`manka woyte bareeda ikkinohu Qananiisi Baqqalihu; Awuropu kiironni 2009 Berliinete Shaampiyoonera Culku meedaaliya mite yee hanafino. Konni gedensaanni wirro diledino.
Itophiyu wirro Culku meedaaliya afi`rate Awuropu kiironni 2017 Londonete Shaampiyoone geeshsha agadha gadado ikkitino. Konni albaanni saino shaampiyoonera dirrate seeda dodanshote heewora su`minsa ka”annori Hagoosi G/ Hiywoti gedee atileetootino Birrunna Camote meedaaliy ka`a borreessa didandiitino.
Londonete harinsonni heewora hattenne yannara bareeda ikke qarrisinonsaha Atileetichu Farahani, irkisanonsanna dagansa albaanni qeelinohu muxxe ikkinohu Atileetichu Muktaari xaano 2019 Awuropu kironni Doohaho wirro culka adhe dhagge loosino. Techo kayinni tenne dhagge sufisa didandiinoonni.
Seeda dodanshote heewonni su`minsa fulino atiteelooti kalqete Olompikete shaampiyoonera woffi yiino guma borreesiiseenna haaruuddu heewisamaano xa leella hanaffino. Bareeddu Itophiyu atileetooti 5 kumi meetire heewo guma Nooriwete qansichira sayisse uytino.
Keeniyu qansichi Jaakoobi Kiropinihu, Yugaandu qansichi Oskaari Chellimihu seedu xeertinyi dodansho bareedda lowo jifo gedensaanni Birrunna camote meedaaliya adha dandiitino. Tenne seedu xeertinyi dodanshote heewonni culku Afiriku anganni fulte Awuropu widira hadhino.
Itophiyu konni albaanni konni seendillinni 3 culka 6 Birranna 4 camo borreessiisino. Ilamasi Sumaalete gobba ikkinohu Ingilizete Atileetichi Mohammedi Faraah Awuropu kiironni 2011 kayse 2015 geeshsha hoodissino shaampiyoonera culka adhino. Seendillunni sase hige qeelasinni isi ledo heewisamannohu dino.
Faarahi konni seendillinni Birru meedaaliyano qeelinoti dhagge noosi. Iso hoodisse Keeniyu Atileetichi Isimaeeli Kiiruyhu lame culka qeelasi kullanniha ikkanna, Tophiyunnihu Muktaari Idiriisihu sa`u lame chaampiyoonera tenne dhagge isino beeqqa dandiisiissannosi qeelle borreessiisinoti anfoonnite.
Keeniyu seendillunni lamala worqete meedaaliya qeelte adhite kalqetenni luphiima gobba ikkitino. Konni xeertinyinni borreessiinsoonni saate woy yanna Keeniyunnihu bareedu Atileetichinni Eeliidi Kipichoge Awuropu kiironni 2003 Seenti Deenisira 14:26:72 saatenni amadantino riikeerde xaa geeshsha taysinohu dino. 800 meetirenni beeqqaancho ikkitinoti Atileeticho Dirribe Wolteji dipolooma adhitino.
800 meetirera meentu filora sa`e Itophiya riqibbinoti Atileeticho Dirribe Wolteji jawaata heewo assite 4ki deerra amada daniite dipolooma adhitino. Dirribe Wolteji e`ino saate 1:57:02 iseta doorantino saate
ikkite borreessantino. Tenne 800 meetire heewo Itinge Mowuti Ameerikaho culka, Kiili Hojikinseni Gireeti Biriteenetenni Birra hattono Meeri Mooriti Keeniyu gobbati camote meedaaliya adhitino.
Itophiyu tenne shaampiyoonera 4 culka, 4 Birranna 2 camo xaphoomunni 10 meedaaliya adhite Afirikunni umita ikkite kalqetenni Ameerikkunni suffe laynkita ikkte heewo jeeffissino.
Origeni harinsanni keeshshinoonni 18ki kalqete Atleetikse shampiyooni heewo aana beeqqitanni keeshshitinori Itophiyu Atleetiksete gaamo ankarro hashsha gobbansa keerunni e’ino.
Bakkalcho Maaja 21/ 2014
