Yaared Geetaachew
Songo ofolline mussinnanna moora tiyyi’nnannita kullanna keeshshinoonni. Mussinna gargarate barrano ayirrinsannalla anfanni. Konne barra ayirrinsanni wotenna mussinnunnire hasaambanni wote umosi dagate woxenna yanna moorranniha lawannoe. “Tsere-Mussinna” yaanno qaali tiro mussinna gargara yaa labbannoe.
Coyinke aana looso keennanni wote qara mixo mussinnanna baincho looso keenate. Ee;bainchu loosino mooraanchimmate. Mooraanchimmano baincho loosooti. Moora ballinshanni babbaxxino ba’lattote su’ma uyinanni keeshshinoonni. Ikkollana mussinnu moora ikkinota faajje assini kawa mussinna loosannohu,muishsha x a ’ m a n n o h u , a d h a n n o h u , d a g a tulteessannohu,mootimmate biirora qaxarame dagate owaatanno yanna umisira horonmsi’rannohunna owaatamaano tulteessannohu baalu mooraanchimmatenni bande la’nanniha dikkino.
Anera yanna’ya goshooshinoehunna tulteessinoehu diro’ya moorinoho. Techo borro illachishshannohu mussinna loosannohu ayetikka yitanno xa’mora huwatoommore biciqqi assateeti. Tennera dha’a asse dawaro qola hoogummorono mitto halaale coyi’ra baxeemmo.
Mussinnahonna mooraho kaimu mamaati? Baatto qottisidhe galtinoreetikka? Saada ceidhe galtinoreetinso siwiila tunte galtinoreeti? Yiniro kuri aleenni qummeessummori mussinnu maatiro di affino. Kayinni moora yiniro gatinsanni jajja mooraanchu moorinota kultannonke; mininsanni saada moodhannohu nootanna agadhatenni mooraancho amadde shorritannotanna seeru albaabbi shiqishshannota kultannonke.
Baatto qottisidhe galtino daga ciichu ganikkinni gatira fulte baatto qottissanna la’nanni. Yanna moorantannonsakki gede bunahonna sagalete nafa minira daa fokkifatte minaama gati geeshsha qishidhenna buna gaffe dagganno gede assate budi noonsa. Togo yaa loosidhe galtino daga yannansa di moortanno. Gatinsa biironsaati. Ceidhe galtinorino hattonni.
Mootimmate loosaasine yanna moortannoyya yiniro buddi assite moortanno. Ee;yanna moora woxe mooratenni bande la’nannita dikkitino. Woxeho yaa yannate! Shaetenna bunaho fulino mootimmate loosaasinchi mitu mitu barcimu wi’la geeshsha “facebook” aana xamadame owaatamaancho qacce qole dhihanu yanna iilliteenna owaatamaancho tulteesse hosanna la’nanni hee’noommo halaaleeti.
Beettosi isi rosikkinni rosiisi’re roso gudanno wote qalaanticho hire muisatenni mootimmate looso qaxaramanno gede assanno. Hakku qalaanticho hire ogeessa ikkihuno mootimmate tantano giddora luge ei gedensaanni base amadino daafira taaga isi muishshunni einte gede wolootano hattonni muishshunni qaxaranno. Mussinnu tatawi hakko hanafanno.
Mitootu Mootimmate tantano mussinnanna moora tiyyi’ne gimboommo yite tuqu xaadooshshira albansa maxinetenni fiidhe mussinnu bunshenna qarra kultanno. Mussinnu loosamanni noohu baadiyyete saadate hadiri giddo dikkino;mootimmate tantano biironna borro mineeti. Mussinnu loosamanni noohu gate weesete giddo dikkino; dubbu gede tatawantino biiro giddooti. Isinni mussinna tiyyi’no yee isinni muisha adhina jaddaaleessu ayitiyya? Ee;Sidaamu maammaahanni “Allaalewuhu mooreenna,Mooreewuhu iyyaheena ballihu mamiinni leellanno”? yaano.
Mussinnunna mooru bue mootimmate tantano giddo tatawantino. Hakko ilame hakkonni assaadame afamanno. Daga giwire laalchinsa aaninni qoodde baattanni heedheenna qeesaariha qeesaarira uyitanni heedheenna gorsitukkinni; latishshu hoonginni ama buusu aana bodhitanna la’nanni, ilaancho doogote qarrinni qaarezunni dunke ha’nanna mundee du’nanteenna doogo reyitanno. Baadiyyete amuwu wayi hoonginni seeda doogo jawa gambaayicho bayidhe hodhatenni raantidhe reyitanno. Ikkollana aleegge woraqtu aana biiffino doogo,woraqatu aana calla xorshi’nanni wayi, woraqatu aana calla loonsoonni fayyimmate mereershi woraqatunni biife kaphu giddo maaxame dagate lopho woffi assanni afamanno.
Togoo assooti dagate hindiiddooti. Ilamate sheemaateeti. Tenne borro borreessanna Artist Addunyi Duumohu (Dr) sirbbi qaagamie. “Kokkaame soortenna Idayicho missaani? Moorunna mussinnu gobba latisaawoni; horontanni. Yaanni mussinnu daga jaawishannota murgotenni kise saino. Kuni sirbi mooraanote umu damuume ikkirono dagate kayinni halaale reqecci assinoho.
Tayixe Jireenyu paarte umi songo assitu yannara dagate e’ino sheemaati luphiimaho. Roorimankanni dagate latishsha ammaname loosanno massagaancho kalaqanna moorunni,mussinnunninna bainchu loosinni burduuqamino sooreessi jireenyu tantano giddo bonkoonnninna tiyyi’ne gimbanniha ikkasi dagate faajje assitinoti qaangannite. Konni daafira mussinna buetenni mooshsha nafa hoongiro mussinnu siiwo tattayisa dandiinanni. Kayinnilla “allaalinohu mooreenna,mooreewuhu allaaleena” ikkannokki gede mootimmate tantano giddonsa co’o assate hanaffino looso kaajjisha hasiissanno.
Bakkalcho Badheessa 29, 2014
