1 Umokki wolu manni ledo heewisiissooti:- baalinke anganke sumudi gede akatoominkenna hasattonkeno lowo geeshsha babbaxxitanno. Hagiirre huntanno korkaatubba giddonni mittu meessaneetenke wolu ledo heewisiisate. Qulxu’me hagiirrese ceichote gede gordu aana hasiro yituro; ceichono qulxu’mete gede waay giddo hasiro yituro lamunku hagiidhitukinni gattanno. Konni daafira hagiirrekki umikki bikkaanchinni bikkiri. Ati woloota hinaassanna wolootu ate hinaassannota afi.
2 Illachakki noohekki coy aana ikkikkinni noohe coy aana assi:- xeinoheri maati? Nooherina maati? Bikkittoro hiikku rooranno? Batinyinke hedonkenna illachinke noonkekkirichi aana ikkinohura noonkere horonsi`nummokkinni ganteemmo. Hagiirraamma ikkate duuchu coy hee`rahera dihasiisanno. Seekkite wodanchittoro xa noohe coy hagiirraamo ikkate ikkadoho. Korkaatuno ati noohere yortannori mararsitanno mannooti batinyeho.
3 Meessaneetekki ikki:- tenne baatto aana woloota lawate wo`naalate gede ayirranno coy may no? woloota lawate wo`naalatto woyte giwamattohu wolootu ledo ikkikkinni umikki ledooti. Ikkinohurano meessaneettokki koffi assitooti. Halaalaano jallakki digibbannohe, adhitannohe… duuchunku coy aleenni meessakki ikkatenni umikki ledo keere kalaqi.
4 Manna baala hagiirsiisate wo`naaltooti:- mitto coye assatto woyte mannootu tashshi yaannonsa gede yite ikkikkinni halaalaanchonna ati ammanootto coye ikkinohura ikko. Tenne baatto aana mageeshshi geeshshano qullaawa mancho ikkitoro nafa baalanka manna hagiirsiisa didandaatto. Konni daafira assatto coyibba tii`ikki ledo sumuu yitinota ikkitu geeshsha ikkadoho. Mannaho ikkikkinni tii`ikkira hee`ri.
5 Kaphu hagiirre hasidhooti:- kaphu hagiirrinna halaalaanchu hagiirri mereero jawu badooshshi no. kaphu hagiirri yannate geeshsha gobbayidinni afi`neemmo coyibbanni daannoho. Dadillenke yannate geeshsha diwatenni ga`labbisanno; halaalaanchu hagiirri kayinni hedonke, hasattonke, akatoominke mitteenni waaxamanno woyte kalaqantanno macciishshammeeti. Dadillenkenna mitiimmanke maanxummokkinni jawaanteemmo hagiirreeti.
6 Aayi ledo xaadattoro diafoottona baalunku mannira dancha mancho ikki:- doogaanchunni kayisse muli jaallanke geeshsha mannootu ninke aana jawa kaa`lo noonsa. Heeshshokki giddo safaratto bixxillubba baalanti gedensaanni amadisiisante mitore kalaqansa digattanno. Minshoonni kinchi maazenete umo ikkannona manna mishshooti. Hiittee hedeweelchonnino xaadatto mannira gara ikkino coye assi.
7 Soorra dandaattokki coyibba sumuu yite adhi:- bacu mannooti yaaddote giddora e`annohu soorra dandiitannokki coyibba soorrate wo`naaltannohuraati. Heeshshonke giddo batinye coyibba aana billoonyu hee`rinkerono soorra dandiineemmokki coyibba no. wolqakki aleenni ikkitino coyibbanni yaaddooti. Wolqakki aleenni ikkino coye kaaliiqira sayisse uyi.
8 Umikkiha halaalaancho baxaancho ikki:- mannu ammanihero woy hexxihero nafa ati umokki ammana hoogittoro heeshshokki waaga diafidhino. Mannu baxilli aleenni umikki baxilli qaraho. Maala`lisannohu mannu umisi baxahera dandaannohu ati umo meessaneetokki baxa dandiittorooti. Umokki lowo geeshsha seekkite amadi. Hunanno woyte gatona yiisi, daafuranno woyte jawaachishisi, seekkannosi woyte hagiidhi. Atera ate roore shiqinohu dinona.
Bue:- Dr Mihiret Debbebe
Bakkalcho Badheessa 22/ 2014
