Yaareed Geetaachew
Hiddaasete kofatto kofate hedo burqitinohu Itophiyu mootimmanna daganniiti.Mootichu Haayilesillaase muri hedo kalaqe saino. IHADG gashshooti albihu xaphoomu ministirchi Mallasi Zeenaawihu safote kincho tugi. Isi safote kincho tugi yannara “wayi bue ninkeeti;kofi’neemmori ninkeeti;eote bue ninkeeti;horaameeyye ikkineemmorino ninkeeti” yaatenni manni anga la’nikkinni Baayiriidi Itophiyu Haaroo’mate kofatto Abbayi Itophiyu wolqanni calla loosante gooffanno gede kaajjishe haanafisiisi.
Mallasi Hanafo gara ikkoommero Itophiyu Haaroo’mate kofatto 5 diri giddo kofanteenna techo caabbichu eeli geeshsha iillannonkanni. Sakaalte amaddino buxima keerunni yineemmonkanni. Ikkollana isi hedo mooraanotenni tatawanteenna tatabbinonke buxima aananke xaaxante keeshshitu.
Albankeenni daanno sambati Itophiyu haaroo’mate kofatto sanfinkunni 12 diro guutissannote. Dirrate aana dirra lexxitino daafira Itophiyu daga hexxo murtukkinni,angansa riffi yitukkinni techo geeshsha iillishsheena kuneeti konni hananfoommo dirinni umi hanafote wolqa burqisa hanaffino kofatto hexxote aana hexxo leddinonke.
Itophiyu daga angansa noore tayisse hirte Abbayi kofattora kaa’lo assitu wote techo tenne ilamara caabbichu xawanno yite dikkino. Ama hindiiddidhanni wiliiletenni buddeena gante hallise giddo suuqidhino woxe kaa’lo assitinohu techo tenne ilamara iilla hoogirono malaate’ya wodheemma yiteeti. Ikkollana suuqidhino ama ,malaatese wodhitino daga techo lubbotenni heedhe kuneeti caabbichu wolqa burqitanna illensanni la’u!
Techo 12ki dirinni 84 anga kofatto jeeffino. Gattinoti 16 anga callate. 84% anga jeefo iillishshino Itophiyu daga anga 16 gumulsate riffi yitannota dikkitino. Itophiyu tayixe 4 diri kawa daggino soorro gibbino HWHT gobbayidi gobbuwa Ameerikanna Gibitse hoodisidhe Itophiyu jireenya ciiggishate qodhite ka’ino yannara Hiddaasete kofatto lipheessahono taxi yitukkinni techora iillase naaxxissanno ikkinniina di saalfachishshanno.
Ba’u yinanna diina bararraassite,jaabbu yinanna findiriiqqe, ubbu yinanna kakka’e Itophiyu kalqe Adiwunni aanchite maala’litanno qeelle konni dirinni borreessantu! Diinu Itophiyu lophonni mase babbaxxitino agawo tugara wo’naalirono jawaata Itophiyu cigile qeelte sa’u.
AGOA qaraxiweelo daddalo Itophiyu beeqqitannokki gede Ameeriku agawo tugirono hakku barri sa’’illa! Juntu cigilenni ba’anno gede hasidhino gobbaayidi wolqa bareedda Itophiyu cigilenni saaltulla. Diina saalsiisa Itophiyaho haarooteyya!?
Xa Itophiya ciigginshanni faro baala ba’inonsa Ameeriku Senaaterooti lame busha wodho faajje assitino. Insano HR 6600 na S3199 yinannireeti.
- Kuri kaajjadda Ameeriku senaaterooti Itophiyu aana kaajjishshara hasidhino hasatto addintanni Itophiya gawajjate ikkinota daganke huwata hasiissanno. HR 6600 na S 3199 magawajjo iillishshannoro qaagate geeshshira:- Ameeriku tajete mini Ameeriku noosi huuro horonsi’re kalqoomu woxu uurrinsha yinanniri kalqoomu baanke, kalqoomu woxu irkisaano, Awuroppu wirro gatamaratenna latishshu baankenna wolootu labbino uurrinshuwa Itophiyahonna Eertiraho liqoo uytannokki gede hooltannote;
- Itophiyaho kaa’laano gobbuwanninna uurrinshuwanni gumulantannoti latishshu pirojektuwa gumulantannokki gede hooltanno;
- Kaa’laano gobbuwanna uurrinshuwa kaa’lo assitannokki gede, hanafantino pirojektuwa murantanno gede assitanno;
- Kalqoomu uurrinshuwa hiittootano woxunna hayyote kaa’lo assitannokki gede hajajjanno;
- Wolootu kaa’laano gobbuwa ledo halamatenni assinanni irko lainohunni Itophiyahonna Eertiraho assinanni kaa’looshshe lainohunni gutu wodho gumultanno yitanno tini wodho;
- hiittootino milli yaannohunna milli yaannokki jajji agawamanno, ragiramanno gede diinaho kaayyo fantanno wodhooti.
Ikkireno ikkeena Itophiyu daga anga di uyitanno. Diina saalfachishshanni sa’inoti addaho. Konni daafira Itophiyu haaroo’mate kofatto diina bararraassitinota ikkase kalqe affino. Xa 84 % mitte gobbano kaa’litukkinni meessi jajjinni,meessi wolqanni,meessi waa,meessira konfe techora iillinshoommo. Gattino 16 anga gudate manni anga la’’anno ille noonkeyya yinummoro dino. 16 anga kofatto jeefisa Itophiyu dagara xu’eessa nafa dikkitannona hananfoommo Itophiyu bayiriidi kofatto gumulsate ronsoommo anganke fa’nanto!!!
Bakkalcho Badheessa 22/ 2014
