Mitte gobbara ispoortete lopho lophitanno wedelli aana illachinshe loosa hasiissannota wirro wirro kullanni keeshshinoonni. Itophiyaho babbaxino qooxeessira lophitanni noo wedelli Ispoorte qajeelshi pirojekte fanne loonsanni hee`noonni.
Saiha tonne diro 2 kumi ali qajeelshu mereershira 50 kumi ale ikkitanno wedellira babbaxxitino Ispoortete daninni qajeelsha uynoonnita ripoorte leellishshanno. Ikkollana, hasi`nanni bikkinni riqibbannorenna gumaamma ikkitino Ispoortete wedella laashsha dandiinoonnikki daafira pirojekte gummaame ikka hoogase xa`mote giddora eessitino.
Muli yanna loonsoonniti Ispooretete finoote kaarti qajeelshu pirojekte hasi`noonni deerrinni guma afi`ra hoongoonnita buuxissino. Loonsoonni xiinxallo kaima assine konni alba qajeelsha uynanni keeshshinoonni Ispoortete dani kiiro ajjinshe isilanchimmate aana illachiisha hasiissannota caakeessino. Konne kaima assine 2013 M.Diro hananfe 1269 ikkitanno qajeelshu mereershira 11 Ispoorette daninni qoqqowubbate qajeelsha uynanni hee`noonnita IFDR Woganna Ispoortete Ministeere Rosunna Heewote Dayrektericho Baabba Abeba Amaareti xawissino.
Qajeelsha gummaamonna yannicha assate babbaxitinota loossa diriirsinoonni. Konni ledo amadame mittu qajeelanote borreessammeeti.
Konni albaanni qajeelanotenna qajeelshaanote taje woraqataho calla borreessinoonniwa afi`nanni. Kunino diru widoonni, harunsotenna qorqorshaho hattono wole hajo amadame xa`mo kaysanno. Konne qarra tirate taje yannite tekinoolojenni irkinse diro hedate woy bikkate looso loonsi gedensaanni tajete giddora eanno gede assinanni. Borreessinanni woyte angate ashaara amadinoha hattono “baare-koodde” uynanniha ikkinohura, taje yawaawula didandiinanni.
Addisi Ababu Quchumi Gashshooti Ispoortete Biiro albisa ikkitinohura loosaasinete ayimma xawissanno taje aana borreessa hanafinota anfoonni. Konni albaanni koota lawannohunnu baalanta Ispoorte taalu diri giddo noorira qajeelshu mereershira baalunku qooxeessira fannanni gede assinanni hee`noonni.
Finoote kaartu caakeessino garinni Ispoorete daninni lophitanni noo wedelli wole riqibbannorenna jawaata heewisamaano ikkkitanno gede dandiisiisanno diro hasiisi garinni bandoonnita Dayrektericho huwachshino. Kunino kalqete gade gobbate ledo xaadisatenni ispooretete daninni bandanni gede assinoonni. Guma abbate ledo amadame gobbate noo dhukanna ispoortete milli millo ledo xaadinse qajeelsha uynanni. Kunino loosamanohu qoqqowubba noonke yite shiqishanno dhukansa kaima assine ikkinota guwrsitino.
Lophitanno wedelli qajeelshi ledo amadame kilawete, qajeelshu mereershanna akkaadamete widoonni ka`anno xa`muwa noota anfoonni. Kilawete aanano ikko lophitanni noo wedlli aana baxxinohuni fillanni woyte sumuu yaa hooga kalaqantannota duucha battalara koffeenyu ka”anni keeshshinoti qaangannite.
Dayrektercho konni ledo amadaminohunni, borreessinanni harinsho pirojektubbate calla ikkikkinni 17 diri woroonni haa`ne qajeelsha uynanni hee`noonniri lophitanni noo wedelli baalisi (kilaweno lendeenna mootummannitano ikko hallanyunnitano) qajeelshu akati dani gede babbatenni ikkinohura qarra tirate dandiisiissannoha ikkinota xawissanno.
Kuni loosi konni sainohunni ayii qajeeslhi gede riqibbannore laashshate dandiisiissanno yaannoha badateno horo aannoha ikkinota ammanoonni. Lophitannori ledo amadantino loossa mittu raginni calla loosantannokkiti xawoho. Rosu, Fayyyimmate Agarooshshinna Quchumu Latishshi Ministeere hattono la`annonsa bissa ledono loosa gadadoho. Insa loosoho miillate. Konnira, miteenni loosate dandiinanni harinsho aana amaalamme buunxoonni looso loosate.
Hanafote gede, Rosu Ministeere ledo loonsanni hee`noonniha ikkirono, konninni roore kaajjishanna halama noonsata Dayrektercho huwachoshno.
Konni ledo amadame baxxino garinni leeltanno ispoorte loonsanni base hoogate qarrubbara dawaro aannoha rosu minna uurrinsanni. Ikkinohura, rosu minna giddo noohu ispoorte lonsanni xawi, rosu mini dagoomira ikko wolehono fano ikka noosi yitanno hedo gara ikkitinohura loonsanni hee`noonnita qummi assitino.
Taje buunxe biddi Assini gedensaanni, qajeelshaanote qodho ministeerete wiinni qajeelaanote qodho qole qoqqowubbatenni wonshinanni gede assatenni gumulote widira iillinoonnita Dayrektercho qummi assitino.
Dhuku gatamarshi loosono ministeerete wiinni loonsanniha ikkanna, mito mito looso hananfoonnitano xawissino.
Ikkollana kayinni, assa hasiissanoricho assa hasiissanohura assate xawo ikkitino taje woy mashalaqqe aa hasiissannota Dayrektercho coydhino.
Abrahaam Saamueel
Bakkalcho Badheess 8, 2014 M.D
