Addis Ababa:– Aanino goyirete yanna looso garunni gumulate balaxote qixxaawo assinoonnita Sidaamu qoqqowi irshunna kalaqamu jiro latishshi biiro xawissino.
Biirote layinki sooreessinna irshu handaari sooreessi kalaa Bangu Beqqelehu Itophiyu pireesete uurrinshara xawisanni; tayxe goyirete yanna loosira baxxino garinni qixxaawo assinoonni yee, kunino maatete jireenya buuxisate amandoommo 19 paakeeje giddonni 12 paakeeje irshunni amande loonsannita qummeessino.
Qoqqowoho tayxe goyirete loosinni 160 kume hektaare ali baatto addi addi wixinni diwate mixo amandoonnita kulinohu handaaru sooreessi; qara qara ikkino winxanni gidinni 116 kumenna 800 hektaare Weese lendikkinni rumuddate laalchinni 24 kumenna 422 hektaare, hattono gati kaashshinni 18 kumenna 900 hektaare ali baatto diwate hendoonni. Konninnino xaphooma 18.5 miliyoone kuntaala ali laalcho gamba assate mixo amandoonnita coyi’rano.
Tenne mixo sai diri labbanno yanna ledo heewisiinsanni woyte 15% roorre afidhinota coyi’re; kuni ikkara dandiinohu konni alba fano galtanno baatto, saada allaa’linanni xawubba, baarzaafe buqqinsoonni base wolu wixinni diwatenna rosu minnara heedhannota fano baatto horonsiratenni addi addi wixinni diwate mixi’noonni. Hattono wo’ma paakeeje horonsirate hendoonnita qummeessino.
Hayixenna Qamade labbeemmere fiqaaqu gide qoqqowoho alichaamu qooxeessira latinsannita kulannohu handaaru sooreessi; gati kaashsho kayinni alichaamu qooxeesirano ikko iibbado qarqartora gorsunni latinsannita kayisino.
Qoqqowoho gorsu looso irkisate waayi anje noo qooxeessubbara qoqqowu mootimma boco biiliyoone fulo gaamatenni sase waayi kure umsiissinota lawishshu gede kayisino.
Weesete latishsha lainohunni xawisanni; Weese yanna bandannikki wo’munku woyti laalchooti. Amandoonni laalchu dirinni 54 kume 450 hektaare baatto weesetenni diwate hende xaa geeshsha 61 kume hektaare ali baatto weesetenni uddisiinsoonni. Aanino 2018 laalchu dirinni kayinni 70 kume hektaare baatto weesetenni uddisiisate hendoonni.
Qoqqowu garinni maatete jireenya buuxisate illacha tunge loonsanni hee’noonni yiinohu kalaa Bangu; quchumu gibrinnira jawa illacha tungoonnita buuxisino.
Hattono sagalete wowe buuxisa illacha tungoonni hajo ikkase kayise; loosidhe galtino dagano ogeeyyete ledo qinaabbe xaanni hanaffe baattote qixxaawo assitanno gede sokkasi sayisino.
Qiddist Gezzaheny
Bakkalcho Onkoleessa 21, 2017 M.D
