Tittiro
Badheessa 24 Itophiyu dagara dhaggete barraati. Kunino soorrote mootimma safantinohonna bayiriidi hiddaasete kofatto ijaarsha hananfoonni barra ikkasinni Itophiyu daga baxxino barra assite adhitanno. Konninni kainohunni beroo barra qansootu babbaxxitino gobbate quchummara xawo fulte soorrote gashshootira irkote dira fulatenni barra qaaggino
Badheessa 24,2003 M.D gobbate batinye kaa’lo assitanno yine hexxo tungoonnita bayiriidi hiddaasete/Abbayi/ kofatto safote kincho tunge ijaarsha hananfinkunni techo 14 dirra kiirantinoha ikkanna; kofatto lowo mitiimmanna hekko giddoonnino ikkiro jeefanteenna 2% calla gattinota kulloonni.
Sa’u lamalarano xaphoomu ministirchi Abiy Ahimed (Dr) dagate riqiwamaano amaale mini miillara shiqe uyino xawishshinni kofattote ijaarsha 180 barrubba giddo mucci assinannita qummeessinoti qaangannite.
Soorrote mootimmano safantunkunni lamala dirra kiirantinoha ikkanna; tenne lamente hajubba aana hasaawinsoommori hedonsa addi addi garinni xawissino.
Kalaa Yohanan Yookamohu Hawasi Yuniversite seerunna gashshootu rosu goli rosiisaanchooti. Isino soorrote mootimma biilloonye amadduhu gedensaanni gobbate duuchunku raginni leeltino soorro dagginota xawise; baxxinohunni soorrote albaanni Itophiyu giddo faradate /tunsitino yoo aate/ poletiki noonkanni; hedote badooshshi adhamooshshe diafi’rino; poletiku usuramaano noonkanni; soorrote gashshootinni kuni baalu gatino yaanni coyi’rino.
Hattono sayinsummo lamala dirra giddo gutu dhaggenke bowirsitanno hajubba aana illachinshe loonsanni keeshshinoonni yiinohu rosiisaanchu; Itophiyu Afriku mittimma ofollo ikkase bikkinni gobbate safo kaajjishshanno loossa aana illachinshoonni akati hee’rasi lawishshu gede kayse; addi addi poletiku xa’mono soorrote mootimmanni dawaro afidhino akati leellinota coyi’rino.
Noonkeha giddoyidi qarra ofolline hasaambe tidhantenni olu giddora e’’a hekkote gede assine adhinannita kayisannohu kalaa Yohanaani; gobba miinjunni lophitanni nooha ikkirono; heeshshote oolto aana woyyimma nookkita kule; Konnira mootimma gumultanni noore baxxinohunni shotinse la’’a noonkekkire kaa’looshshunna diilallote gade ledo amadantinore irkishshu loossa danchummate gede adhinannire ikkansa huwachishino.
Xaa yannara gobbate deerrinni gumullanni hee’noonniha koriderete latishshano shotinse la’’a dihasiissanno yaannohu rosiisaanchu; giddoyidi hajubbanke ofolline hasaambe tidha dandiiniro hanafantino latishshuwa sufisiisa dandiinanni; noo hanafono danchate yitanno hedo worino.
Rosiisaanchu jeefote giddoyidi hajubbanke aana jawaantoommore ikkinummoro, gobbayidi hajubbanke qeelleemmokki korkaati dino; korkaatuno Abbayi kofattonni duucha rosicho adhinoommo yaanni coyi’rino.
Kunninnino, lamalu dirira mommoddite keeshshitino Abbayi kofatto ijaarshi Badheessa 24 soorrote gashshooti sai lamalu diri giddo abbino kaayyonni baqqi yite techo 98 anga xaphi yaase naaxxissannote yaannino qummeessino.
Abbayi kofatto Adiwu qeellenni aante Itophiyu daga maddetenni milli assitino pirojekteeti yinohu kayinni poletiku tittiraanchi kalaa musa Shekoho. Korkaatuno umo Abbayi kofatto ijaarate millimmo hananfi yannara Gibtse Itophiyu daga kofatto uminsa dhukinni ijaadhate didandiitanno yite ajishshe la’inonkanni. Kuni Gibtsete laooshshi Xaaliyu wolootu Afriku gobbuwa gede Itophiyano kadotenni gashshate hexxo asse dayinohu ledo lawanno. Konni korkaatinni Adiwu aana leeltinoti Itophiyu daga mittimmanna qeelle 100 dirra gedensaanni ledantinota xawisino.
Ledoteno Abbayi kofatto dirunni mittenna lame hige calla su’mise ka’’anno Itophiyi, duucha hinge kayinsanni gobba ikkitanno gede assitinose yaannohu kalaa Musa; wo’ma kalqe qotinkera uurritinohanna elektirikete wolqa afi’ra calla ikkikkinni Itophiyu su’mi gotti yee jawa dipiloomaasete qeelle borreessantinohu soorrote yannanni ikkinota lede kayisino.
Kofatto dipiloomaasetenni calla ikkikkinni miinjunnino gotti assitannotanna ayirrisiissanno pirojekte ikkasenni naaxxinammora hasiisanno yee, konni gedensaanni ninke gobbate garinni amadooshshenna agarooshshe assinammora hasiissannonketi jawa jironke Abbayi kofattooti yaatenni xawisino.
Qiddist Gezzaheny
Bakkalcho Badheessa 25, 2017 M.D
