Tittiro
Hawalle Sidaamu daga diru soorro Fichee Cambalaallate ayyaanira keerunni iillishi’ne; iillishinke. Tayxe Sidaamu daga diru soorro Fichee Cambalaallate ayyaana qoqqowu deerrinni techonna ga’a Hawaasi quchumira addi addi ayyaanu hornyubba xawisanno garinni ayirrinsanni.
Cambalaallate ayyaani kalqete rosu sayinsetenna donu xiinxallo uurrinshara UNESCO te kalqete angate kinsannikki dona ikke borreessaminkunni 10ki diro amadasi tayxe ayyaana baxxannoha assitinno.
Faranjootu 2015ni Naamiibiyaho qaru quchumira ‘Windhoek’ Fichee Cambalaalla kalqete angate kinsannikki dona ikkite borreessantunkunni techo tonne dirra kiirantino.
Ayyaanu giddosi amadinohu mittu mittunku hornyi kalqete dona ikke borreessamanno gede dandiisinota ammannanni. Ayyaanu giddosi amadinori keerunna mittimmate hattono baxillu xawishsha ikkitino hornyubba, saadatenna kalaqamaho uyinanni base, kalaqamu egenno xabbe leeltanno harinsho xaphi yite Fichee kalqete dona ikkitanno gede dandiissino.
Kuri hornyubba garunni agarama hasiissannota budu geerri amaaltanno. Hattono hundi annuwi garunni tareessitanni abbitinoha ayyaanu amanyoote aja dume haadhe aantino ilamara tareessa hasiissannotanna ayyaanu giddosi amadino ikkitubba butuka noosekkita hasaawinsoommonsa geerrinna wedelli huwachishshanno.
Aadde Shaambelli Belayihu Sidaamu qoqqowi budu geerchooti. Isino Fichee Cambalaalla giddose amaddannohu ha’nuru budi batinyeho yee; hundi annuwi mitto mittonka ha’nura bude agarte tene ilamara iillishshino yaannohu budu geerchi Shaambelli; techo kayinni mannu lamewa burduuqamino amanyootino dihoogino; kuni co’ontanni ikka dinosi yaatenni hedosi woranno.
Ilama Ficheete mayimma garunni affanninna hegersitanni hadhanno gede assate qeechi baalunkunniho. Budu geerri woyi annuwu aana calla tunganni hajo ikkitukkinni Fichee hundi amanyootese agadhite suffanno gede baalunku halame umisi qeecha fula hasiissannota qaagiissanno.
Fichee cambalaallate kalqete dona ikkite borreessantanno gede assitinoti giddose amaddino hornyubba hoshooshantanni hadhuha ikkiro kalqete donimmanni ho’late kaayyo kalaqantannota huwachishannohu budu geerchi; amadosi agadhite ayirrisantanno gede albillitteno suffanno gede assa ninkewinni agarantanno; ayyaanu ayimmasi xawishsha ikkinohu baalunku ficheete amanyooti butukikkinni addi addi doogonni wole dagara egensiisatenni qeechanke fullo yaanni sokkasi sayisino. Amadisiiseno diru keerunnihanna atootunniha ikkanno gede halchosi xawisino.
Wedellichu Yohaannis Ermiyaasihu isi widoonni; Sidaamu dagara jawiidita budillaancho amanyoote ikkitinoti Fichee Cambalaalla UNESCO te borreessantanno gede assitinore giddose amaddinoha ha’nura budenna jajjabba balchooma wedellu agarte sufisiisa agarantannonsa yaatenni hedosi worino.
Hee’noommo yanna ayimma egensiisate hasi’rannohura injiitinota ikkasenni addi addi tuqu xaadooshshe, dagoomittete qoollanna w.k.l… mashalaqqete furcho horonsidhe hundi annuwi rosukkinna borreessite amaddukkinni garunni tareessitanni abbite tenne ilamara iillishshino bude; tini ilamano Ficheete mayimma, giddose amaddinoha ha’nura budenna balchooma wole dagara garunni egensiisatenni aantino ilamara tareessate qeechi tenne ilamawinni agaramanno yaanno.
Ayyaanu amadinota danchummate sokka badhera qolte gaance kalaqate, poletikunna amma’note suude aatenni canco kalaqate horonsidhanno bissa assootinsanni eemarantanno gedenna ayyaanunnita danchummate mayimma sufisiisanno garinni ayirrissanno gede wedellichu Yohaannisi sokkasi sayisino.
Konni gobbanni daga jawa bayicho uyite ayirrissanno ayyaana ikkasinni keerunna mittimmate xawishsha ikkasi qummeessannohu wedellichu Yohaannisi; ayyaanu mayimma kalqete dagara gotti asse leellishatenni ayirrisa hasiissanno yaanni wedellaho sokkasi sayisino.
Qiddist Gezzaheny
Bakkalcho Badheessa 18, 2017 M.D
