Addis Ababa:- Aliyye Sidaami zoonera Badheessu yanna loosinni 56 kume 800 hekitaare baatto aana babbaxxino dani gide latisate mixi`ne loosu giddora e`noonnita Aliyye Sidaami zoone gashshooti xawisi.
Aliyye Sidaami zoone layinki gashshaanchinna baadiyyete latishshi biddishshi sooreessi kalaa Aseffa Fona Itophiyu pireesete uurrinshara xawisino garinni; zoonete badalate laalcho Hawaasi gaangaawira, Bilaattenna Borrichaho hattono Shabbadiino baxxino garinni qasiisotenni loonsanni yiino.
Badheessu yannara bunu aana illachiinshe loonsanni yiinohu sooreessu; babbaxxitino paakeejubba horoonsi`ratenni zoonete bunu laalchonna laalchimma lossate haaro buna kaasate, mukkate, chigginyenna kalaqamu harishsha qixxeessate looso loonsanni hee`noonnita xawisino.
Konnirano xaphooma 1.4 miliyoone haaruudde bale qixxeessinoonnitanna 1.6 miliyoone bunu lekka mukkate hattono 1.56 miliyoone ikkanno buna buqqinseyannaasinchunninna woyyaawinohunni riqiwate loosi gumulamino yiino.
Kalaa Aseffi 465 toone kalaqamu harishsha qixxeessate mixi`ne xaa yannara xibbuunni 103% gumulloonnita kayse; badheessu xeeni daayino daafira bunu giddora eessate qixxaawo assinanni hee`noonnitano huwachishino.
Alichaame qooxeessubbara Malga, wondo Gennetetenna Gorchee woradira dinnichanna waajjo tuma daga qasiisotenni latissanno gede assa dandiinoonni yiinohu sooreessu; konni dirinni 5000 kuntaala dinnicha gamba assate mixi`noonnitano coyi`rino.
Amadisiiseno baxxino garinni industirete waaco ikkitanno abukaadote guma Wondo Gennetete, Shabbadiininna Haweeli woradidara qasiisotenni latisate addi addi qixxaawo assinanni afammanni yiino.
Zoonete tonnunku woradira weesete kaashsho gaadunni loosate hala`ladunni millimillo assinanni hee`noonnitano biddishshu sooreessi lede xawisino.
Badheessu yannara xaphooma 196 kume ikkitanno baatto loosidhe galtino daga babbaxxino gidu daninni beeqqitanno yine agarrannitano xawisino.
Sooreessu zoonete gede badheessu loosinni 56 kumenna 8 xibbee hekitaare baatto aana babbaxxino dani gide latisate mixo amande xaa geeshsha zoonete deerrinni 8 kumenna 5 xibbee hekitaare ale babbaxxino dani laalchinni diwa dandiinoonnita buuxisino.
Laalchonna laalchimma lossate dandiisiissanno tekinoloje giddo mittu dooramino sircho ikkinota coyi`rinohu kalaa Aseffi; babbaxxino qooxeessira dooramino sircho tuqisate looso addi illachinni massanganni hee`noonnita egensiisino.
Wole widoonnino badheessu yannara ikkanno madaabbari mommodo nookkiha danchu garinni shiqanni noota huwachishe; madaabbaru tuqishshi taalashshonna hafanfarretenni co`icha ikkanno gede tekinolojetenni irkinse loonsanni hee`noonni yiino.
Xeenu anje korkaatinni laalchu gifisamannokki gede assate Hawaasi gaangaawa lede gammoojjite qooxeessubbara lixxino bale umatenninna wolootta waay doorshi qixxaawo assinoonnita xawise; Bilaattetenna Borrichaho kayinni balanxe wixatenni gargadha dandiinannita qummeessino.
Ledoteno gidu aana kalaqamanno dhibba gargadhate dhibbu qorqorshi loossa baatto loosidhe galtino daga, eksteenshiinete ogeeyyenna hajo la`annonsa mootimmate bissa ledo qinaawatenni irkotenna harunsote loossa gumullanni afammannita sooreessu egensiisino.
Abbebech Maatewoos
Bakkalcho Badheessa 11, 2017 M.D
