Gannu godo’le ispoortetenso dikkitino? yitanno yekkeeramme batinyu manni mereero ka’anno. Dawarose haranchote, gannu godo’le ispoortete. Ispoortete yaamamateno hasiissanno wodho wonshite Itophiyu budu ispoortuwa federeeshinenni afansha uyneennase heewo harinsannisete.
Itophiyu budu ispoorte federeeshine Itophiyu budu ispoortuwa federeeshine Itophiyu budu mereershi ledo gobbate 2 xibbe 93 budu ispoortuwa aana xiinxallo assinonkanni. Tonaa mittete ha’rinsoonninsa xiinxallonni seeranna wodho fushshinoonninsa. Kuri giddonni gannu godo’le mittete.
Gannu godo’le kalqete aana batinyunni baxantanno lekkate kowaase godo’le gede daa’’ataanote wodana goshooshatenni boohaarsitanno godo’leeti. Ikkinohurano gannu godo’le wodho garinni godo’lete xawi maa ikka hasiissannosiro; godo’laanote batinyi; yoo aanote batinyinna qeecha; guma aate garanna woloota hasiissanno wodho noosete.
Umi yannara gannu godo’lera lame heewisamaano gaamo hasiissanno; godo’lete hasiisanno xawino garunni godo’lete qixxaawanno. Lekkate kowaase gede xawoho goole agarranniwa; gargaraanchunniwa; qaru godo’laanchiwa; midaadu ganaanchi base noorunni xuruurranni. Xawu hala’linyi kayinni hojjasi 90 meetire midaadu 50 meetire ikka hasiissanno.
Konni xawi giddo godo’late lame xaadaano gaamubba 15 godo’laano shiqishidhanno; tonnu xawu giddo e’e godo’litannore ikkitanna; ontu soorrote barcumira ofollitanno. Godo’le massagannohu mereeri yooaanchi; yooaancho kaa’litannori xuruuru yooaanooti hattono soorrote godo’laano soorritanno yowaanooti gannu godo’le beeqqaano ikkitanno.
Gannu godo’le godo’late Ruuri yine woshshinanniseti qunqumado godo’lishiishaancho hasiissanno. Qelpheephose 5 xibbe giraame gantannoti haqqunni; bolotichunni xa xa kayinni laastiketenni/pilaastiketenni/ qixxeessinannite. Qunqumado godo’lishiishaancho woy ruuru ganatenna gurcho gaamo widira goole eessate mooqqote ledo mitto lawanno suudi noosihu 1 meetire sa’annokki hojja nooseti gannu siqqo hasiissanno. Gannu siqqo baalante godo’laanora taalo hojjanni qixxaawinoha assine iillinshanni.
Godo’le hanafasera albaanni badooshshu hoogasi yowaanchoho buuxo assate qeechi noosi. Godo’le hanaffanno woyte baalanti godo’laano buffitte/ tenefanefi/ yinannita budu uddanonsa uddidhe base basensa amaddanno; qaru qarunniwa; gargaraanchu hattonni baychosi, agaraanchu qorophe baychosi gaamamanno.
Godo’le hanafisiisanno yooaanchi sase hige “kowiicho iruuri ko’iicho ganna’’ yii gedensoonni godo’le hanafantanno. Godo’lete seeri garinni ruure lekkatenninna angatenni kisa guma xeisiissanno. 30 daqiiqira umi fooliishsho godo’litanno; 10 daqiiqa fooliishsho adhitu gedensaanni godo’lete meeda soorridhe layinki boci godo’lensa harissanno. Godo’le boowe woy deerraho ikkituro; gaamubba qeelama hoogguro ledote daqiiqa godo’litanno gede assinanni. Konninnino qeelama hoogguro garote gano uynannansa qeelanta geeshsha godo’litanno.
Gannu godo’le gobbankera budunna amma’note amado afidhinote, hundinni kayisse noo godo’le ikkase maxaaffa hegersiissanno. Dhaggete xiinxallaano xawishshi garinni; gannu godo’le hanafo dhagge lainohunni lame fullanke marro marro qolle kayinsannita xawissanno. Mootichu ilami woyte allaalaano soqqamaanote ledo mitteenni faarsitinotanna hatte yannarano gannu godo’le godo’la hanaffinota dhagge hegersiissanno.
Layinki dhagge kayinni Sebia segeloootu ledo xaaddannote. Mootichu Heeroddisi yinannihu yannate mootichi haaru ilamanno qaaqqi roortino aliidimmanna ayirrinye afi’rannota macciishshino himano masissinosi daafira hatte yannara ilantinori labballu qaaqquulli baala shinanni hajajo ee hasanni shiishiishannota kullanni.
Heeroddisira Mootichu ilamanni noota kulloonnisi daafira hiikko ilamannoronna xaphooma garasi lainohunni mulenni afa hasi’rasinni mitto gungisaancho Sebia segelootu gedee uddano uddisiise, insa ledo karsamanno gede soyi.
Gungisaanchu Sebia segelootu ledo karsame Mootichu ilamanno base hadhanna, massaganni noonsahu beeddakkichu hedeweelcho hossi yaanno. Hakka woyte woshshante mereeronsa buuxxanno woyte, guungiissaancho afidhinota tini dhaggenni kultanno.
Hakkiinnino Sebia segelootu guungiissaancho shite umosi murte xaa ganni ‘’aruuri’’ gede mimmitoho sayissanni godo’litu yitanno layinki dhagge. Hakkiinni kainohunniiti gannu godo’le kalaqantinohu yitanno dhaggete xiinxallaano.
Hatte yannanni kayse ilama ilamate tareessitanna, xaa geeshsha harunsitino gannu godo’le; diru du’ma Sadaasu agani baxxinohunni Itophiyaho baadiyyete qooxeessi allaalaano garunni godo’litannoho. Batinyunni godo’le aganu eanni hee’reenna hanafantannota ikkanna; mite mite basera kayinni Sadaasu agani bocinni hanaffe iibbitannoti anfoonnite.
Gannu godo’le xaa yannara yannittete garinni la’neemmotenni baxxitanno. Ispoortete heewo giddo e’inoti yannite Gannu godo’le seeri garinni, siqqo(gannu dulla) iimiira qolle kaysa didandiiinanni. Hunditera woy baadiyyete Itophiyra assinanni Ganni godo’le aana kayinni hasi’ni gede kaysatenni, ruure/qunquma/ mixi’ne gana dandiinanni.
Demmellaash Demmeqe
Bakkalcho Sadaasa 24, 2017 M.D
