Mulu xisso kalqenkera haammatu reyoora korkaata ikkitino xissooti. Bacu manni tenne xissonni amadamanno ikkinnina tini xisso nooe yee huluullamannohu no yaate qarrisanno. Leeltanno malaattano wole xissuwa malaati gede kiirte agurtanno. Konninni kainohunni tenne xissonni gawajjamanno manni kiiro yanna yannantenni lexxitanni daggino.
Mulu bisinke giddo afantanno kifillanni mittoho. Qarunni bisinke giddonni ishinenna bikku ali daadaancho mundeenkenni filatenni shumatenni hunannoha ikkanna kaajjitino mulu xissonni gawajjammiha ikkiro kayinni bisu giddo gawajjanno daadaanchi, elekitirolayitenna ishinu kuusamanno gede assanno.
Bacu daniti mulu xisso nooha ikkirono sukkaarete xissonna mundeete xiiwo ledo amadisiisante kalaqantannota mulu xisso qarunni kullanni.
Xaphooma mulu xisso lamewa bandanniha ikkanna umiti mudditanno mulu xisso /Acute kidney Injury/ yaamantannoha ikkanna hedeweelcho mulu loosi ajanni haratenni boode lamalla giddo kalaqamanno.
Tini xisso wodana, shombonna surre labbinore bisu kifilla gawajjitanno. Xissamaanchu wiinamunni xagisi`riro hurate kaayyo heedhannosita fayyimmate mashalaqqe leellishshanno.
Layinkiti qole kaajjitino mulu xisso /chronic kidney disease/ yaamantannoha ikkanna mundeete giddo nooti keeraatiinete / creatinine/ bikki lexxanno gedenna shumate bikki ajanno gede assitanno. Mulunni filama nooseti gawajjitanno coyibba filantannokki gede assatenni qarru aana tugganno; hattono mulu garunni loososi loosannokki gede gufissanno.
Tenne xisso lamewa bandoonnihu xissotenni hurate kaayyo kaima assatenni ikkinotano kullanni.
Mulu xisso haammata reqeccishshanno korkaata noosetanna dirunninna koo/ teenni kalaqantannoha ikkanna; sukkaarete xissonni, mundeete xissonni, bisu akatinni /baxxinohunni meentu/, godowinni hee`noonni yannara, sirchunni sa“aranna carete korkaatinni mulu xisso kalaqantara dandiitanno.
Mulu xissohu jawu qarri malaate leellisha hoogate. Konni daafira qaru coyi reqeccishshanno korkaattanni meessaneeto agara, balaxote buuxo assira baxxinohunnino dirisi 40 ale ikkino manchi dirunni metteege mulu fayyimma buuxo harunsa noosita fayyimmate mashalaqqe leellishshanno.
Hattono sukkaarete xissonna mundeete xiiwo noosi manchi aana mulu xisso malaati leellikkinni goofimarchu deerrira iillate kaayyo hala`lado ikkitinota kullanni.
Ikkinohurano balaxote buuxo assi`ratenninna garunni xaginaate harunsatenni xissote harinsho uurrisa dandiinanni.
Babbaxxitino xissuwa ledo amadisiisame meentunna qaaqquullu roore tenne xissora reqeccaabbannota mashalaqqe leellishshanno. Hattono dirinsa 40 ale ikkino mannooti gawajjamaano ikkitara dandiitanno.
Mulu xisso balanxe gargadhate mulu buuxo assira, xagisaanote hajajo gobbaanni hiittenne xaggano adha hooga, sagalete giddo horonsi`nannita maxinete bikka ajisha, bisu guunte millimillo assa, du`mille ajishanna mundeete xiiwonna sukkaarete xisso mulu xissora reqeccishshannohura layi`ranna fayyimmate ogeeyye amaa`la hasiissanno.
Mulu xisso kaajjitinota /chronic/ ikkituro noowa keeshshiinshanni ikkinnina bashshowa qola ayirritannota ikkasenni xaginsanni deerri iibbabbannokki gede assinanni.
Mulu xisso mudditannotanna hedeweelcho ikkitanno yannara wiinamunni xagisi`ratenni bashshawa qola dandiinanni.
Mulu wo`munni wo`ma looso uurrisiro kayinni noo doorshi luphiima fulo assatenni mulu hayishshatto assi`ranna wole mule riqiwa agartanno. Konne deerra iillasira albaanni balaxote qoropho assira baxxitoonke`ne yitannoti sokkankeeti.
Abbebech Maatewoos
Bakkalcho Sadaasa 17, 2017 M.D
