Itophiyaho konne amandoommo Wocawaaro aganinni haammata ayyaanna ayirrisantino. Haaru diri , Masqalu Demerinna Mooliidete ayyaanna hoode hoodete wara’a yino amanyootinninna co’ichu keerinni ayirrisantino; duucha daganna dagoomma mayimma xawishsha ikkitinori haaru diri ayyaannano xawino amanyootinni ayirrisantanni keeshshitino.
Baalanti ayyaanna Federaalete mootimma, ayyaannate annuwa, qoqqowubbate mootimmanna babbaxxitinori gashshootu qeechamaanonna ayyaanna la’annonsari babbaxxitino uurrinshubba baxxinohunni daga assitino hala’lado qixxaawonninna halammenni wara’a yino amanyootinni keerunni ayirrisantino.
Tenne seyoo giddo adawu bisa leellanno looso loossinoha ikkanna; keeru ha’nura ikkitinoti wo’manti daga assitino qeechi jawa ikkinota ammannanni.
Itophiyu daga xa kayinni wolu xawino ayyaani giddora e’anni no. Kuni ayyaani Oromote daga giddo xawe leellino balchoominni ayirrisamanno Irreechu ayyaanaati. Ayyaanu Wocawaaro 25/2017MDni Addis Ababaho Hora Finfinne, layinki barra 26/2017 MD kayinni Bishooftura Hora Arsede miliyoonetenni kiirranniti Oromote daga ilama, wolootu Itophiyu daga, dagoominna daga hattono Diyaspoorunna gobbayidi qansooti afantinowa ayirrisamanno. Ayyaanaho beeqqo assate baca miliyoonenni kiirranni daga babbaxxitino qoqqowubbanni hattono gobbayidinni Addis Ababanna Oromote qoqqowo bobbakkanni afantanno.
Ayyaanu ayirrisammera Oromote qoqqowiranna Addis Ababu quchumi gashshooti widoonni qixxaawo assinoonni. Wosinna haa’rate widoonni ga’labbotenna agarooshshunni xawubba, doogga, wkl biifisate widoonni loonsanni loossara hasiissanno qixxaawo assatenni loosu giddora e’noonni. Konni garinnino Hora Finfinne ayirrinsannisi Addis Ababu quchumi doogganna xawubba Abbaa Gadi Baandirinninna Itophiyu Baandirinni shalba yitino. Bishooftunna Oromote qoqqowi wu’munkurano hakko garinni qixxaawo assinanni yine agarranni.
Irreechu ayyaani hawadu fuleennna xawaabba ikkasinni haaro hexxo sinqi’nanninna baatto haanja uddidhe, muro daraarteenna kuriuunni birrate woanni ayirrinsannihonna konnirano Oromote daga kaaliiqira galata shiqishate hayissicho amadde laggate/wayi bissawa fulanniho; dikonne callaati; koffi yee keeshshino manni sao xa’miratenni sainore agure kaaliiqansa galaxxanno ayyaanaati.
Itophiyu daganna dagoomi hattono babbaxxitino amma’no harunsaano uminsa ayyaani hee’rinsaha ikkirono, ku’u ko’ii ayyaana ayirrisatenni addinta afantinoreeti. Oromote qoqqowi daga widoonni xawino amanyootinni ayirrisamannohu Irreechu ayyaanino togonni wo’ma Itophiyu daganni babbaxxino garinni xawisamanno balchooma ikkasinni wo’mu Itophiyi ayyaanaati.
Itophiyu dagara mitte daga woy amma’no ayyaani wolehono ayyaanaho; ayyaana waalcho cunfe diayirrinsanni; maate calla ikkitukkinni olliichono hedote worreeti. Ku’u ko’onne hawalle iillishihe yaanno; hakkoyeeno dancha halcho xawishshi ledooti. Konne calla di’’ikkino; mine qixxeessinoonnire beeqqe iillishi’ratenniiti; mitteenni sirbinanni; godo’linanni; maassi’nanni.
Irreechu balchoomi mittu mittunku mine noohonna hee’rara hasiisanoho. Keeru, mittimma, rodiimmanna galatu baalunku mine hee’rannoho; maasso maatete, mitte gaamora yine assinannita di’’ikkitino; wo’ma Itophiyu dagaranna gobbaraati. Kunino ayyaanunnita dagoomitte balchoomimma garunni leellishannoho. Kuni dagate balchoomi agarame ilamatenni ilamanniwa sa’’a gede mittu mittunku Itophiyu qansichi qeecha ikkasinni ayyaanu xawenna keerunni ayirrisamanno gede qeecha fulate loosi ayyaanu ha’nurootiwiichinni calla agarranniha ikkikkinni, Irreechu balchoomi giddosi einohu mittu mittunku Itophiyu qansichiwiinni agarranniho.
Irreechu mannu mereero dagoomitte aanammenna mittimma ledatenni keeru, rodiimmate sumudaati. Kuni kayinni kuri balchoomma duu’re hayyaatanno keerira jawa waaga uyite loossanni leellitanno Itophiyu mootimmara hattono keeru ha’nura ikkitino wo’ma Itophiyu dagara jawa tiro afi’rinoho.
Irreechu ayyaani xawino amanyootinninna keerunni ayirrisamanno gede Itophiyu mootimma, Oromote qoqqowi mootimma dagate ledo ikkatenni illachishshe loosa hanafunkunni keeshshino. Ayyaana keerunniha, mittimma roorte batidhannoha, rodiimma lattannoha assate loosa baalante dagawiichinni hattono keeru, mittimmatenna rodiimmate balchoomma faarsitannoriwiichinni agaranniho. Ayyaana keeru, mittimmatenna rodiimmate hegersha assa hasiissanno!
Bakkalcho Wocawaaro 23, 2017 M.D Hamuse
