Manchi beetti wolootu kalaqaminte gede ilamanno, lophanno, baattote aana hee’rara kalaqamu fajjinosi yanna gudi gedensaanni reyotenni tenne kalqe hegerera agure ha’ranno. Kalaqame tenne kalqe karsami gedensaanni lophe umosi dandaa geeshsha ayiddisi woy wolootunni irkisamanno. Umosi dandii gedensaanni kayinni afi’rino egennonna ogimmanni loosanni heeshshosi xiiwanno. Heeshsho woyyaabbannohu loosunni callaati.
Hiikko loosi handaari giddono hee’niro noo yanna garunni horonsi’ne loosi’niro heeshshonke giddo jawa soorro abba dandiinanni yaanni umisino rosiisaanchimmate loosinni hanafe xaa yannara xurata fuli gedensaannino babbaxxitino loossa loosi’ranni investere ikka dandiino techoonkehu Bakkalcho gaazeexi sewoote gafira sewoote iillino garanna wolootaho lawishsha ikkanno garinni qineessine shiqinshoommona kuneeti.
Kalaa Korroso Korje yaamamanno; Sidaamu dagoomu qoqqowi Daayye quchumi teessaanchooti. Konni albaanni rosiisaanchimmatenni kayise mootimmate loosu golira loosaasinchono massagaanchono ikke loosanni keeshshino. Xa kayinni xurata fule umisinni giwirinnu looso loosi’ranno. Daddalu loosono hattonni.
Konni albaanni Bansi woradira babbaxxitino rosu minna giddo rosiisaanchonna murrichano ikke loosino. Daayye quchumira Qeweena Gaaxa jawiidi layinki dirimi rosi mine murricha ikke owaatino. Hakkiinnino aane Bansi woradi rosu minna borro mine ogeessa; woradu Dirijjitete borro mini, Ga’labbote gashshooti b/mini, hattono wolootu loosu gollara sooreessa ikke loosino.
Rosiisaanchimmatenni loosanni sai yannara rosu loosinni gumaamma loossa loosanni sainota kulanno. Rosu loosi jawa illacha tunge loonsanniha ikkiro rosu loosi gumaamo ikkannohura isi murrichimmatenni massagino rosi minnara massaga calla ikkikkinni umisinni rosiisanno rosanna rosiisate loossa garunni harunsanni wolootta rosiisano ledo halamenna qinaawe loosannohura gumaamma loossa loosanni sainoha ikkasi coyi’ranno.
Rosiisaanchimmate loosi anera xaa geeshsha lowontanni tashshi assannoehonna wolootta loosu gollara aleenni jawa deerra eemmo loosooti. Korkaatuno rosiisaanchimmate loosi manchi beetti buqqee egennotenni, danchu akatinninna ogimmatenni quxatenna bilchaata ilama kalaqate looso ikkinohura jawa ajuujanna illacha uyine gumullara hasi’ranno loosooti. Wole ragaannino manchi beetti maganye adhine loonsanniha ikkasinni baxillunni loosanni saoommo loosooti rosiisaanchimma yaanno.
Rosiisaanchimma ayirrado loosooti. Qoleno Kaaliiqinni aanne manchi beetto egennotenni bilchaata ikkanno gede qunxanniha ikkasinni loossa baalantera albisaho. Manchi beetti dagoomitte heeshsho giddo danchummatenni owaantanni ikko mitticho gobbara, hattono kalqoomu lophora egennaamma ilama heedhara hasiisanno. Rosinokki manchi
umisirano gobbasirano ikkannore kalaqaranna qeechasi fulara didandaanno. Konnirano dagooma ikko gobba lossate rossinonna egennaamma ilama kalaqa hasiissannohunna dandiinannihu kayinni rosunni callaati. Rosiisaanchimmatenni loosinohu deerrasi shiimaho yinanni loosinni hanafe gobba gashshate geeshsha noo deerrira loosate wolqanna dhuka afi’rinota ammannanni. Wole ragaanni rosiisaanchimma effidhe gibbannori no; togoo laooshshi kayinni digaraho. Rosiisaanchimmate loosi giddo hee’renni loososi giwanni loosannoha ikkiro rosiisaanchimmate amanyooti gobbaanni ikkinoho yaate yaanno. .
Korkaatuno adhinoha ilama quxe kalaqate eeggo lawashshi yinoho; woy rosiisaanchimmate ikkado egennonna dhuki noosikkiha marella qa’mi’rinoho yaa dandiinanni. Hattoohu ilama shaannoha ikkino daafira rosiisaancho ikkara horontanni dihasiisano. Konnirano rosiisanchimmate loosira egennonna dhuku noonsakkiri qaxarante aganu baatooshshe calla agadhitannori ilamanna gobba shitannoreeti. Togoo laooshshi noonsari woy loosonsa baxxukkinni hakkiicho keeshshitanni ilama shitankunni woy looso agurte fulanna baxenna egennotenni loosannohura base agura hasiissanno yitanno hedo nooe; xaa geeshsha huwatoommo garinni. Wole ragaanni kayinni rosu loosinni ilama quxa seeda dirranni afi’nanni guma ikkasinni cincatenninna danchu manyootinni, egennotenninna handaara ayirrinsenna banxe loonsanniho.
Ani rosiisoommo rosaano babbaxxino loosu gollanni dagansanna gobbansa owaattanni afantanno. Dokterenna pirofeeserete deerra illitinorino kiironsa bacate yaanno. Kuni baalu ane lowontanni tashshi assannoe. Kalqenkera duuchunku loosi golira ogimmatenni ikko massagaanchimmatenni owaattanno mannooti fultannowa ikkasinni lowontanni baxenna ayirrise loosanni sainotanna xaa geeshshano handaaru loosira danchu laooshshi noosita coyi’ranno. Rosu handaari addi irkonna jawa illacha tunge loosa hasiissannoha ikkasino kalaa Korroso amaalanno.
Kalaa Korroso mangistete loosi yannasi gude xurata fulinkunni 2008M.Dnni hanafe xaa yannara ontikki diro amadino. Xurata fulasira albaannino loosu aana hee’renni fano yannasinni babbaxxino looso loosannonka. Galtesi (minaamasi) daddalu looso loossanno gede assatenni; isino giwirinnu loososi loosi’rannonkanni. Bununna gidu daddalo hattono adote saada ceatenni loossa maatesi ledo halamenna qinaawe loosi’ranni keeshshe xuratano fuliro techono albinni roore kaajjillunninna gumaamimmatenni loosi’ranni afamanno.
Giwirinnu loosinnino buna, weese latisatenni hattono babbaxxitino haqqu mu’ro kaase qooxeessu agarooshshira agarrannisi qeecha fulatenni qooxeessaho loosidhe galtinori mereerinni isino qaddo ikkate deerrano iillino.
Xaa yannara qaddo woy mereerima investere ikkoommo yaanno. Konni gedensaannino jawa deerra iillate hashsha barra loosi’ranni afameemmo; hasi’reemmo deerra iillatenni ho’lannoe korkaatino mitturi dino yaanni albillicho halchosinna loosoho noosi jawaantenna kakkaooshshe coyi’ranno.
Kalaa Korroso, Daayye quchumira konni albaanni adote saada cei’rannohano ikkiro xurata fuli gedensaanni investimentete fajjo fushshi’re handaarunni loossa halashshe loosanni deerrisinni mootimmateno agarrannisi giwire baatanno. Hattono Daayye quchumira afantannoti Industurete paarkera fannoonnihu adote laalchi latishshi faafrikira iibbado ado shiqisha hananfoommo. Faafriku saadate sagalimmara horonsi’nannireno shiqishshannanke adhinanni horonsi’nanni adote laalchimmano lexxitanni daggino.
Albaanni rosaminohu adote laalchi dikkonni fulatenni woyyaawinohanna yannoomitte dikkora karsama dandiinoommo yaanno. Adote laalchimmansa lexxitinota saadate sirchono woyyeessate maatesi ledo jawa wo’naalsha assanni loosi’ranni noota kulanno. Konni gedensaannino adote saada ceattonni roorenkanni gumaamo ikkate mixi’re loossa halashshe loosi’ranni afamanno.
Bunu latishshi widoonnino bunu sirchi kalaqamu akatisinni qorqorshanna awuuntasira hasi’rannoho. Bunu laalchonna laalchimma lossi’rate shiima baatto aana kaanse iillinshoonnihunni laalcho batinyunni gamba assate dandiissitanno huwattono albaanni giwirinnu ogeeyyewiinni afi’rinotanna bunu laalchimma leddanno ekistenshiine horonsi’ratemnni latisanni afamanno. Konne calla di ikkino; loosi’ranni afi’ranno eonni oosoosino danchu garinni rosiise dancha deerra iillishi’rino. Xa noo deerrinni uurrinshunnino ikka hoogiro yannate loosinni wolootahono loosu kaayyo kalaqino.
Rosiisaanchimmatenni hanafe babbaxxitino mootimmate loosu gollara ogimmatenninna hattono biilloonye amade hee’re gatu loososi kaajjishe loosi’rasinni qooxeessisira wolootahono dancha lawishsha ikkino. Looso baxannokkihu buxichoho yaanno.
Xaano qooxeessinkera ikko gobbankera mittichu manchi mitticho looso calla amade hakko loosinni calla hee’re geedhanno; kuni digaraho. Looso duuchanka dandaami garinni wo’naalle la’niro gumaamo ikkinannikki korkaati dino.
Mitu mitu manni xurata fullannihu looso baala gunde, geedhina geeshsha looso agurre fooliishshote sayinsanniha lawannonsari no; xurata fula yaa umbe gantannihu gede assite hexo murtannorino no. Noo halaali kayinni xurata fula yaa 8 saate uminkera horonsi’ne loosi’ratenni soorro abbineemmonna gumaamma ikkineemmo yannaati yine adhate hasiissannoti. Albaanni mootimmatenni ikko hallanyu uurrinshuwara qaxaramme barru giddo 8 saate calla loonseemmoha ikikiro xurata fulleemmo woyte hattenne 8 saateno gattinotano wo’ma yannanke horonsi’ne loosi’nummoro gumaamma ikkineemmo.
Heeshshonke giddo jawu coy laooshshenke taashshi’ratella. Loosi’ne lopha lainohunni laooshshinke balaxenni qiqqishancho ikkiro xurata fulle agurina loonsanni hee’nennino gumaamma ikka didandiinanni. Konnirano laooshshu mitiimma tidha manchi beettiwiinni hasiissannote. Baxxinohunni mootimmate loosu golla loosaasine xurata fullummoro hiikkineemmo, maa loonseemmo yitanni yaaddannori noota huwatoommo. Konnira ani wolootaho sayseemmo sokka xurata fulate albaanni mixo qixxeessi’ranna loonse lophineemmo; woyyaanbeemmo yaannoha kaajjado uurrinsha amada hasiissanno yeemmo; yaanno kalaa Korroso.
Albillicho dandaamiro barru giddo 16 saatenna hakkuy ale ikkitino yannara loosi’nanni heeshshonke woyyeessi’ra hoongummoro tini kalqe duqqitannokkinkeha ikkanno. Hee’noommohu soorrote aana noo gobbaraati. Heeshsho yanna yannatenni lexxitanni no. Miinjanke gawajjannori bacuri no. Kuni kayinni eonke buicho lossi’ratenni heeshshonke xiiwa hoongummoro tenne kalqera hee’rate shetto ikkanno. Xurata fulli gedensaannino albinni roore loosi’rate balanxe mixi’ne loosi’ra agarranni yaanno. Korkaatuno looso hananfi gedensaanni loosu umisinni laalchimma lossi’neemmonna gumaamma ikkineemmo gede faasho leellishannonkehuraati yaanno.
Amsaalu Felleqe
Bakkalcho Woxawaajje 6 , 2013
