Sai yiittoro saeemmo! Sirbaho calla di horosidhano Itophiyu daga! Loosunni leellishshino! Annuwike bareende ikkinninna shashifantenna waajjille di ragisiissinonke.
Gobba diiganno Awali Aliyeenni kayisino oli Lamu qoqqowiha calla ikkinokkita buuxissino cigile “sai yiittoro saeemmo” yitanno Aliito wari kakkaooshshe hedote amadde babbadde huntara hasidhino bissa hedo irraawissu.
Sidaamunni Aliito ooso, aliyye haja ninkete yite qeechansa fultanni afantanno. Itophiyu Itophiyaho;Itophiyu qansichimmate ayyaaninna mittimmanni, juntu fanino gobba diigate ola mittimma halamatenni Sidaamu, Affaare, Sumaale, Gameellu, Oromo ,Amaaru, Benshangul, Hararenna wolootu mittimmatenni Assitino gaadi xaano mittimma diigantinokkita reqecci asse leellishanno halaaleeti.
Itophiyimma mitticho Itophiya yinanni gobba,daganna mangiste ayimmate badooshshii ledooti. Itophiyunnita gobboomu akata,amadonna raga quxxanno fullankeeti Itophiyimma. Konni garinni Itophiyimma:- dagate mittimma,mangistete heera,gashshootu wolambinaate,qansootu taalleenya adawadhinanni mittimmate hedo gumaati.
Itophiyimma poletiku,budunna dhaggete mittimma aana uurritino mittimmaati. Haranchunni Itiyophiyimma mittu gobboomi ayimmanna fullanke gumaati.
Itophiyimma gobbate baxilleeti; Itophiymma bareendete malaateeti! Itophiyimma Amma’note heeshshooti; Itophiyimma ha’nurimmate balchoomimmaati! Kuni duuchu gamba yee gobbate baxilleeti. Itophiyu aana afoonsa busulsite arrawonsa seedisse coyidhanno gobbuwa mittimmanke deantinoha labbanno. Gobba diigara daanno aye gedee qarrirano giddoyidi qarra wirri yine hinge tirreemmonna gobba hunara daanno diina mittimma halamme shorrino yaatenni diinu daanno wote afoonsa mitto foolensa shitto assite diina gaaddano daga noonke.
Mittimmate su’mi,mittimmate gobba,m ittimmate mangiste, mittimmate dhagge, mittimmate wodhonna mittimmate hexxo hattono mittimmate ayyaananna balchooma uddidhino dagaati Itiyophiyu daga. Konne naqqasate bire Xaaleenu oli warita qaaga di hasiissanno. Tenne mule Aliyye widoonni TPLF Amaaru aanna fantino ola mittimmatenni ittisate duuchunku qarqari Addi wolqa gaadi naqaashete. Duuchunkunni roore halantino hexxonni gurdantino mittoomimma ikkinnina badooshshunni karsantino daga di ikkitino Itophiyu daga.
Itophiyu daganna mangiste ragidhanni daggino bareendete gobbaati. Ama gobbanke Amaama Itophiya! Bushshise,diilallose,lagganna garbise,ilaalla tullosenna budu balchoomise ayimmate ledo gurdamino halaaleeti ikkinniina sammi yee uurrino kankicha dikkino. Kuni Itophiyimmanke badooshsheeti.
Itophiyaho giddoyidi hajubba kakkachite daggurono gobbate wolanbinaati aana yekkero dino. Mittimma ka”ate hettisamannohu dino!
Konne dhaawate mitte dhagge la’no. 17ki sanira Abayi waay kaima buuxate Itophiya dayinohu Iskotilaandete Illaallisaanchi Jems Birus Uyino naqaashete hedosi kayisa faayyate.
A.k.g 1774 Itophiyaho keeshshinohu Jemsi Birusi hatenne yannara huwatinore borreessino maxaafisira “Itophiyu daga keeru yannara mimmituu ledo qasannturono;gobbayidi diini daanno wote kayinni boco Caraqa/hashshi Agani akati gede ikkite diina mucuqqi assitanno” yinonkanni; ani konne lawishsha horonsi’reemmo wote TPLF gobba diinaatiyya? Yitinara dandiitinanni. Ee garaho. Ikkollanna HWHT gobbba diininni roore Itophiya diigate qodhe kainoho. Amaalete mini “cancishaancho” yee gumulinoho. Gobbayidi diinira sayise Itophiya hirate Garafanni nooho. Itophiyu daga amadisiise qumaare godo’lanni nooho. Eenni TPLF Itophiyu diinaati.Itophiyu daga mittimma uurritanno yee di hedinonkanni. Kayinnilla mittimmate cigile leellishshino Itophiyu daga TPLF agurranna Arawete gobuwwa angansa afooho wodhitanno gede assinoho. Diinu illesinni la’anna Itophiyu daga mitto ikkitino!! Sirchu Babbadamooshshe Irraawissino Halantino Cigile Annuwwinke Faaleeti!
Bakkalcho Maaja 15/2013 M.D
