Tookiyo 2020 Olompiike lowo guffa gedensaanni harate 12 barri callu gatinose. Ikkollana xaano Jaappaanete noo koroonu fayya finconna kalaqqino yaaddo heewote ikkito qiissitinoha ikkanna qixxeessaanono babbaxxitino qorophote qaafubba adhanna bikka wora suffino. Olompiikete qixxeessaano murote aana iillate mitiinsitanni keeshshitinoti istadeemete daa”atanote hajano sa’u Arbe gumulote iillitino. Konninnino mitte daa”ataanono Olompiike daa”atate isadeeme e’annokki gede murote iillinoonnita buunxoonni.
Jaappaanete Olompiikete Ministeerchi Taamayo Maarukawahu fayyate finco yaachishshannota ikkase Olompiike harisanno Tokiyoo Quchumira mitte daa”ataanono istaadeeme e’annokkita buuxisiisino. Olompiikete biheeraawe qixxaawo komite pirezidaantichi Seeko Hashoomaatohu isi widoonni, heewubba la’’ate istaadeeme e’nanni tikkeette mudhitino daa”ataano agawamansanni faajjete sao xa’mi’rino. Kalqete Olompiikete komite pirezidaantichi Toomaasi Baahihu, Olompiike sai dirinni tayxera sa’uhunni hanafe fayyate yaaddonni keeraancho ikkitino heewo harisate baalunku la’annonsa bissa yawo adhite millissanni keeshshitinota qaagiissatenni xaano daa”ataano istaadeeme e’annokki gede agawamansa Jaappaanete dagarano Olompiikete beeqqaano fayyimmara hende saysoonni muro ikkitinota fushshitino xawishshinni xawisino.
Olompiike albisaanchimmatenni harisanno Tokiyoote Quchumi iibbillu deerri doogote aani heewubbara jifo ikkasi harunse batinyu sinsinnetenni agartanno Maaratoonete heewo qaru quchuminni sette xibbe kiilomeetire fanfe aana afantanno Saappoori Quchuma taraawate gadachamase qaanganni. Maaratoonetenna Harumu heewo hadhanno yannara koronu fayya yaaddonni daa”ataano doogote fulte heewo la’annokkitano barrubbate albaanni murote iilla dandiinoonnita anfoonni. Kunino tayxe Tokiyo-Olompiikte istaadeemeteno istaadeemete gobbaannino hadhanno heewubba dhaaddo daa’’ataanote leeltannokki dhaggete umita assinose.
Jaappaanete noota yannate fayyate yaaddo hedote giddora eessatenni dagoomu millimillo agawa hasiissannota ikkite afantinota fushshitino xawishshinni qummeessitinori Olompiikete qixxeessaano, Maaratoonenna Harumu heewo daga doogo fulte la’annokki gede xa’minoonnita xawisino.
Maaratoonetenna Harumu heewubba akatinsanni batinyu manni doogo fulte la’annonna biinfille uytannoha ikkatenni sae daa”ataano heewisamaanote jawaante uytannonna irkonsa xawissannoha ikkirono tayxe Tokiyo-Olompiike konnira baraardhukkinni gattino. Jaappaanete dagano doogo fulte heewo la’a hoogate sumuu yaansa qixxeessaanno faajje assitino.
Quqquxammetenni agarranni meentunna labballu Maaratoonete heewubba Olompiite hadhanno jeefote mixo mereerinni kullannire ikkitanna aananno Faranjete agani ei lamalara hadhannoha ikkanno. Jaappaanete fayyate finco yaachishshanno deerrira afantannota mashalaqqe qummeessitannoha ikkanna tonaa-ontu kumi ali manni lubbaminotano afate dandiinoonni. Gobbate fayyimmate ogeeyye Olompiike hanaffuro fayyate finconna mannu rewoo kiiro lexxitara dandiitannota kultanni afantanno.
Fayyate yaaddo harunse Olompiike dhaaddotenni istaadeemete afante harunsitanno daa”ataano kiiro qixxeessaano albara muransa qaangannita ikkitanna tonnu kumi daa”ataano calla woy heewo harissanno istaadeemma daa”ataano amadate dhukansa bocunni ajishshanno assansa qaanganni. Sa’u lamalara tonne kume daa”ataano istaadeeme eanno gede fajjinanni muro shaarre onte kume daa”ataano calla daa”atanno gede murreno mittu barri gedensaanni mitte daa”ataanono istaadeemetenni agawantanno gede muro sa’ino. Wole gobbubbanni heewubba la’’ate Jaappaane e’annokki gede muro sa”aseno qaanganni.
Tonaa mittu barri gedensaanni Olompiike hanaffanno yannara hee”ranno biifino fanata amanyooti aana daa”ataano istaadeemete di-afantanno. Gobbate miidiy Kiyoodo Niwusi tenne lamala fushshino mashalaqqe leellishshanno gedeno fanote amanyooti kiironsa murantino biilto calla beeqqitannota qummeessino.
Kuni togoonni hee’reenna Olompiikete beeqqitanno babbaxxitino gobbubba ispoortete gaamo Jaappaane ha’ra hanaffino. Tenne Olompiikenni babbaxxitino ispoortete danubbanni beeqqate lame xibbe meddi yitanno gobbubbanni fultino tonaamittu kumi ali atileetooti lame lamala sa’anno yannara Jaappaanete keeshshitanno gede agarranni.
Addisu Adoola
Bakkalcho Maaja 8, 2013 M.D
