Qiddist Gezaheny
Ella 26 nni Maaja 12/2013 M.diri geeshsha Itophiyu qixxeessonni Bahirdaarete quchumira harinsara barra murroonnihu Soojjaatinna Mereerimu Afriki (Seekaaffu) shaampiyooni Lame Lamalara alba hige sa’’inota kulloonni.
Itophiyu lekkate kaase federeeshiine tenne lamala giddo borrote mine uyitino xawishshinni egensiissino garinni ; heewo Maaja 10/2013M.dnni hananfe Lame Lamalara harinsannita buunxoonni.
Heewo alba qolle sayinsoonnihu qarunni Afriku lekkate kuwaase federeeshiine (kaff) heewote gaamtanno bejete haaru faranjootu aganinni (July) uyinannita ikkasenninna mite mite heewote beeqqaano gobbuwa Fiifu Arawete boowera beeqqansanniiti. Konni seekaafu looso gumulsiissanno komite assitino gambooshshinni Ella 26 nni Maaja 12 2013M.d geeshsha harinsanni gede dinye amandoonniti tini heewo hanaffanno barra Lame Lamalara alba qolle sayinsoonni.
Itophiyu lekkate kaase federeeshiine pirezdaantishi kalaa Isayas Jirahu; heewo alba higge sa’’a qixxaawote ledo amadantinota ikkitinokkita qummi assino. ‘’huwata hasiissanno’nehu Itophiyu heewo alba higge sa’ara dixa’midhino ; Ninke duuchunku raginni qixxaamboommoreeti. Seekaafu looso gumulsiissanno bissa assitino gambooshshinni gobbuwate mitiimma gamba assituhu gedensaanni sayissino mu’rooti. Biheraawe gaamonke seeda yannara millimmote aana keeshshansa gawajjo afidhannoti anfoonnite. Kaafe uyitanno woxi heewote hasiisannonke. Faranjootu Maaja(July) aganinni bejete uyitannotaati heewo alba higge hatte yannara sainohu yino.
Fedreeshiinete qaru borreessaanchi kalaa Bahiruno pirezdaantichu hedo beeqqatenni ‘’Ninke agadhinoommokki garinni heewo alba higge sa’ino. Heewo harisate qixxaamboommoreeti. Qixxeessaano komite millimmono mitte lame higge Bahirdaarete leellatenni keennanni loonsanni agarreemmonkanni. Heewo harisate hasiissanno loossa loosate fulo heedhurono ammansiisanno korkaatinni alba higge seedatenni lowontanni koffeenya shiqisha dihasi’neemmo’’ yino. Lamalate albaanni qixxaawo Bahirdaarete hanaffinoti Itophiyu 23 diri woriidi biheraawe gaamo heewo alba higge seedase harunsite Addis Abeba higgannota anfoonni.
Sekaaffu heewo konni albaanni babbaxxitino hedeweelchonni hadhanno yine barra murrihu gedensaanni aguratenna seedisate kaayyo xaaddanno hedeweelcho batinyete. Faranjootu 1996nni sudaanete harinsanni gede murroonnitinna 1997 nni qixxeessaancho gobba doorama hoogansanni Lame seekaafu shaampiyoona diharinsoonni. Faranjootu 1998 nni kalqoomu boowe albaanni pirezdaantete doorsha harisate ledo amadaminohunni shaampiyoona wirro harinsikkinni agurroonniti qaangannite.
Itophiyu lekkate kuwaase federeeshiine borrote mine uyitino xawishshinni; qaru illachi Israeelete darawonsa ledo sa’u lamalara iillitino sumiimma aana ikkanna hajote aana xawishsha uyitino. Federeeshiine Israeelete darawonsa ledo malaatissino sumiimma 17 diri woro biheraawe gaamo assitinnoti jaaloomu godo’le Israeeletenni shiqino koyishshinni ikkinota kulloonni.
Lamente federeeshiine sumiimma qajeelsaanote rosinni, jajjabbunna wedellu lekkate kaase lophonni, jaaloomu godo’lenni, lekkate kaase latishshinni, gashshootu dandoonninna egennote reekkonni, Informeeshiin teknoloojetenna womaashshu kaa’lo aana illachishshinota ikkase xawinsoonni. Kalaa Bahiru Israeelete hodhishshinni insa federeeshiine ledo assinoonni sumiimmanni aleenni Itophiyaho godo’late hasatto noonsare Itophiyu ilama afidhe hasaawa assate wo’naalansanna Sintaayyehu Saalalichi godo’late hasatto xawisasi qummi assino. Fiifu ispoorte paaspoorte ledo amadaminohunni seeru mayyaanno? yaannoha wodanchine, jawaata biheraawe gaamo heedhannonke gede hasi’rate widoonni wole hasatto noonsa godo’laano hasi’nanni biheraawe gaamo qajeelsaanora mashalaqqe uyneemmoha ikkanno’’ yaanni coyi’rino.
Kalaa Bahiru sumiimmatenni qoteho safote latishshi hajubba aana rosicho soorriransa coyi’rino. ‘’Israeelete noonke keeshshonni safote latishshi ledo amadaminohunni godo’linoommo xawi shiimunnino ikkiro Fiifu deerra garunni agadhinoho. Ninkena xawonke ma garinniiti loosa hasiissannonkehu yaannoha jawa rosicho adhine dangoommo’’ yino.
Bakkalcho Ella 24 / 2013 M.D
