Soojjaatunna mereerimi Afriiku gobbuwa boowe woy seekaafa heewo ella 26/2013 Maaja 11/2013 m.d geeshsha Itophiyu qixxeessanchimmanni Baahir-Daarete quchumira harinsannita anfoonnite. Tenne heewora beeqqaancho ikkitinoti Itophiyunniti 23 diri woro biheeraawete gaamo qajeelshaanchu Wubetu Abaatenninna aantaanotenni massagamannoha ikkanna; 35 godo`laasinerano barruwate albaanni woshshatto assino.
Itophiyunniti biheeraawete gaamo settu diri gedensaanni 2021 Afriiku boowera sa`u woyite gaamote miilla ikkitino godo`laano mereerinni dirinsa seekaafu booweera biheeraawete gaamora karsantanno gede fajjannonsari onte godo`laano gaamo qixxaawo hanaffuha ikkiro, lamalu barri gedensaanni karsantanno gede buunxoonni. Qajeelshaanchu Wubetu 13 priimiyer liigetenninna 4 jawiidi liige kilebbanni godo`laano gamba assinori giddo eessinoha ikkanna sa`u shiima yinannikkii dirrara woyyaabbinota kaajjado gaamo kalaqanno yine agarranni.
Qara gaamonni woshshatto assinanni 5 godo`laano su`mi yannate geeshsha xawinsoonniha ikka hoogirono soker Itophiyunni /Soccer Ethiopia/afi`noonni mashalaqqe leellishshanno garinni harinshote aana soorramanno coy kalaqamannokkiha ikkiro 5 godo`laano afantino. Mintesinoot Alo sebbetu quchuminni, Remedaan Yesuufi wolqixxe quchuminni, Habtaamu Tekesite faasil kenemunni, Amaanueel Gebremikaeeli qidus-giyoorgiisinni, Abubeker Nasiri Itophiyu buninni ikkansa buunxoonni. Qajeelshaanchu assinnori giddo Fiqiru Wedeessanna Selemoon Wedeessa hattono Abubeker Nasirinna Redwaan Naasir mitte maatewiinni afantino roduuwa ikkansano kullanni hee`noonni. Itophiyu sa`u dirrara seekaafu heewora uyitino illachi shiima ikkasi anfoonnita ikkanna jeefote yannara boowe A.K 2005 16 diri albaanni qeelase qaangannite. Tayixe kayinni Itophiyu heewote qixxeessaancho ikkase gede waliyunniri Afriiku boowera higginota buuxxu yannara luuphima kakkaooshshi macciishshammensa qiiddukkinni seekaafu beeqqaano ikkansa; boowe qeelate geeshsha kaajado hettisamaano ikkitanno gede hendoonni.
1929 kayise harisama hanafinnohu soojaatunna mereerimu Afriiki boowe heewo 2021 heewote diro sharrantannori dirinsa 23 woro ikkitino godo`laanonni harisanni gede gumulamasi egennantinote. Itophiyu kunni albaanni tenne heewo shoole higge (1980, 1997, 1999nna 2008) qixxeessite sa`inota qaangannite. Itophiyu heewo 6 dirira lbaanni qixxeessitu wote Milutiin Serjoviich Michora qajeeltanni noori Yugaandunniri heewo aliidimmatenni gudansa muli yanna qaaggooti. Yugaandu 14 higge boowe kayisatennino umite.
Albihu gummaamu Itophiyu biheeraawete gaamo qara qajeelshaanchi Sewunnet Bishawu A.k 2004 – 2006 waliyunnire qara massagaanchimmanni massaganna ontu diri giddo sase seekaafu boowubba Itophiyu biheeraawete gaamo ledo afi`rate dandiino. A.k 2005 Ruwaandu aana hattono 2004 Addis Ababu aana lame seekaafu woowubba qara massagaanchimmanni qeelinohu Sewunnet Bishawu A.k 2001 kaalaancho qajeelshaancho ikke beeraawete gaamo ledo seekaafu boowe Ruwaandu aana gumamo assa dandiinnota anfoonnite.
Soojjatunna mereerimi Afriiku lekkate kuwaase champiyoone hanafantunkunni 90 dirra ale kiirsiisinoti kalqenkeha bayira lekkate kuwaase heewo assannose. 12 miilla gobbuwa nooseti seekaafu heewo A.k 1926 hanafami wote A.k 1966 – 1983 geeshsha Wiiliyaam Gooseej saamunu faabriiki isponserimmanni harisamanna “goseej Kaap” yaamame 37 hige harisamino.
A.k 1967 – 1971 heewo onte yannara harinsi woteno “Palmeerees Kaap” yaamame woshshamannonka. Gooseejiranna Palmeeresi kaapera beeqqaano ikkitino gobbuwa Keniya, Ugaanda, Tanganiyanna Zanzibaare ikkansano qangannite. Seekaafu amaale mini woroonni soojjaatihunna mereerimi Afriiki champiyoona “Siiniyeers chaaleenj kaape yaamame “Harisama hanafaminnohu A.k 1973 aanaati. Itophiyu umi yanna beeqqitinnohuno A.k 1983 Keniyaho harinsoonni heeworaati.
Abebech Maatewoos
Ella 3 , 2013 M.D
