Qiddist Gezaheny
Tenne uulla aani heeshsho hanafinohu Hiikku manchino hanafino doogonni iille amadara hasi’rannori hee’rannosi. Daddalaanchu daddalisinni hala’le miinjunni umosi woyyaawino deerra iillishate, rosaanchuno dancha guma borreessiise albillitte xiinxallara hasi’ranno goli hee’ranno; wolootuno hattonni. Techo seyoote amadonkenni badheenni dagganni noo haammata ilamara lawishshanna rosicho ikkanno yine hedatenni tayixe jawiidi rosu uurrinsha e’nanni gobboomu fonqolo adhe luphiima guma abbatenni albillitte iillara hasi’rino deerra illate gugguufanni afamanno wedellichi ledo assinoommo hasaawa aanino garinni niwaawete shiqinshoommo.
Ilamasi wodiidi qoqqowi Wolayittu zoone Kildo Koyishu woradira minu arezza yinanni ollii giddooti. Tenne basera ilamo ikkinnina anjenni hanafe lophinohu Sidaamu qoqqowi giddo Hawaasaati. Dirisi rosoho iilli woyteno ‘’New Generation’’ yinanni rosi mine hanafotenni lee/6/ kifile geeshsha rosino. Aanteteno lamalatenni 12 kifile geeshsha hawaasa Qiddus Gabreelli rosi mine harunsino; rosaanchu Bersufiqaad Mekonninihu.
Rosaanchu Bersufiqaadi 19 diro gude 20kiha hanafino wedellicha ikkanna; 12 kifile jawiidi rosu uurrinsha e’nanniha gobboomu fonqolo adhe luphiima guma borreessiisa dandiino.
Qiddus Phaawuloosi hospitaale sayinsetenni rosse luphiima guma abbitino rosaano heewisiisse haadhe gobbate jajjabba egenno noo ilama kalaqqanni keeshshitinote. Bersufiqaadino xaa yannara Qidduus Phaawuloosi Hospitaale dirunni luphiima guma borreessiissino rosaanora xagisaanchimmate “Medicine” rosira uytanno kaayyo horonsi’rate fonqolame fonqolono sa’e rosate kaayyo afi’rinno. Wedellichu hundinni hanafe rosu aana noosi uurrinsha kaajjado ikkasenni konne deerra iilli geeshsha deerra deerranko luphiima guma borreessiisanni dayinota hasaawinonke;rosiisaanosinna affinosirino naqqassanno.
Mitte jawaata ilama badheenni jawaata maate heedhanno. Bersufiqaadira techo afi’rino gumira luphiima qeecha adhitannori maatesi ikkansa ruxxi yiikkinni kulannohu Bersufiqaadi; baxxinohunni amasinna annisi anjenni kayisse rosisinni jawaatanna gummaamo ikkanno gede jawa kaa’lonna harunso assitannosita xawisanno; konninnino maatesi galatanno.
Hattono anjesinni hanafe shiima yanna mulla saysa hasi’rannnokkita kayisannohu wedellichu; mitto mittonka barra mixotenni horonsi’rannotanna barru giddo noo yanna roore anga rosunna nabbawate aana sayisannota kulinonke. ‘’Anewa fanote yinanni yanna diheedhanno’’ yaannohu Bersufiqaadi, maate’yano yanna garunni horonsi’reemmo gede rosiissanni lossitino’’e yaanno.
“Xaa geeshsha ani rosoommo rosi mine shoole kifilenni hananfe rosaanote albillitte ajuuja xallinanni, hee’noommohu rosu deerrinkeno sayinsete rosu daninni beeddahetenna pilaaneettate daafira ronseemmo yanna ikkasenni beeddahete xiinxallaancho (Astronomer) ikkate hedeemmonkanni, aanteteno Arkitekte ikkateno hasi’reemmo. Ikkollana aneti taalo dandoo’ya beeddahete xiinxallaanchonna Arkitekte ikkitinokkita huwatummo.
Yannate harinshonni lophanni dawummo woyte giddo’ya xagisaancho ikkate hasatto kalaqantanni daggu” hasattonna dandoo babbaxxitinore ikkansa kulannohu wedellichu Bersufiqaadi; mite mite yannara hasatto dandootenni roortara dandiitannota coyi’ranno. Togo yaa mittu manchi mittu coyi aana hasatto heedhusiro dandootenni loonsannirichi gede shota ikka hoogara dandaanno ikkinnina dandootenni aleenni aamame hasiissannota xawisanno.
Duucha woyte gummaamonna dagooma irkisanno looso loosa dandiinannihu aamamme loonsirooti yaanno. Togo yaaa kayinni hasattonna hexxo di hasiissanno yaa ikkitinokkitano guwursanni.
Wedellichu Bersufiqaadi hasatto albillitte yannaasinchonna budillaancho xaginaate xaadise woyyaawino xagicho kalaqate. “Konne handaara hasi’roommo korkaatino lophitino yinanniri Jarmane labbino gobbuwa budilaancho xaginaate horonsi’ratenni lowo deerra iillitino; umonsano ko handaarinni lossitino.
Itophiyu kayinni budillaanchu xaginaatira hasiissanno e’’o hala’ladunni afidhinoha ikkirono horonsi’ra didandiitino. Konni daafira tenne jiro yannaasinchu xaginaati ledo xaadinse horonsi’niro gobbankerano dancha ikkannoha lawanno’’e daafira xiinxallotenna tajetenni irkisamino looso loosate hasi’reemmo” yaanni giddosi laala Bakkalcho gaazeexira xawisino.
Xaa yannara budillaanchu xaginaati horosi haammata ikkiturono illacha uynoonnikki hajo ikkase kayisannohu Bersufiqaadi; isi konne handaara wodanchanno gede assinosiricho xawisanni; anjenni hanafe amma’note mininni xeertirikkinni lophasinni ikkinota coyi’ranno. “Duucha woyte gobbanke kalaqamunna budillaanchu coyi daafira macciishsheemmo woyte wodana tashshi assannorichi macciishshamanno’’e; ikkollana garunni horote aana hosiinsikkinni tini baala kalaqamu egennonna jiro maaxante gattinoha lawanno’’e”.
yaatenni ajuujasi calla ikkikkinni xa kalqete noo adda nabbawinonna huwatino deerrinni xawisanno. kayinnilla yaanno Bersufiqaadi; kayinnilla konne xaginaate yannaasinchu xaginaati ledo xaadinse horonsi’noommero batinye hurre dinonsa yinoonni xisso hursate dhuka afidhinore ikkansa babbaxxitino hedeweelchonni macciishsha hananfoonni. Tini albillitte dancha hexxo kalaqqannoha lawanno’’e; yaatenni hasaawasi kaajjishe hexxosinna laalasi duu’re xawisanno.
Aanteteno mulu xaginaati baxxino xagisaancho ikkate hasi’rannota xawisatenni; “Mulu xisso baxxinohunni xaa yannara dagooma luphi yiino deerrinni gawajjitanni afantanno. Batinye daga mulu xissonni kainohunni doogimaro huucci’rate fultino, lubbonsa hooggino. Xaginaatu gobba giddo nookki daafira gobbanketi roore anga dagoomu bissa gobbara hadhe xagisi’ra dandiitannokkihura lubbonsa hoogganni no; anino albillitte konni dhibbinni lubbonsa hoogganno daga gatisate mulu dhibbi xaginaati gobba giddo hee’ranno gede umi’ya qeecha fulate luphiima ajuuja noo’’e” yaanni gobbankera luphiimunni gawajjanninna shaanni afamanno mulu dhibbi xagisaancho ikkate qixxaawinota maaxikkinni xawisino.
Wedellichunna jawaatu rosaanchi bersufiqaadi rosaanotenna dagganno ilamara sokka sayisanni; “ani rosaanote sayisa hasi’’reemmo sokka heedhuro , rosaano roso mitte bisinsa kifile gede assite la’’a noonsa. Mittu manchi albillitte hedinowa iillate sa’’a hasiissannosirichi mittu jawu coyi no; isino rosoho yee ammaneemmo. Konni daafira rosaano roso gufichu gede ikkikkinni albansaanni nooha danchanna bayira coye iillite amadate rosoho yinanni buusa fula noonsa. Korkaatuno dagganni noo ilama irkisanna owaata dandiinannihu qarunni egennote aana xintamme ikkinota de’’a dinonke.
Konne buusa batinyootu cee’matennino ikko daafuro gibbe fultukkinni gattanno. Dandaaminke bikkinni konne rosoho yinanniha heeshshonkenni sa’’a hasiissannonke buusa fulle lophitinotanna jiroo’mitino gobba kalaqate murci’noommore ikkino yaate hasi’reemmo.
Cee’ma cubbo ikkitinota qullaawu maxaafino kulannonke daafira baxxinohunni tini ilama rosu aana haariimanna shota gede la’’a agurre kaajjado uurrinsha heedhankera hasiisanno. Egennaammanna qajeeltino ilama ikka hasiissannonke; gobba ninkewiinni hasidhannori batinyuri hee’ranno, tenne wodanaho wodhine hananfoommo rosu golinni bilchaantoommore ikka hasiissannonke” yaanni hala’lado amaale rosaanote sayisino.
Sa’’ino doogo techo dancha kaayyora abbite fushshitinosihu Bersufiqaadi amaalesi halashshanni; wedellu, rosaano hasiisannokki amalinni amadamatenni meessaneetonsa seekkite agadhitanno gedeno qummeessino. “Amalu giddora e’’a meessaneeteno gawajja hattono kaaliiqi hajajono xiiwa ikkitanno daafiraati” yinohu Bersufiqaadi; “Amaleho hirammummo yaa heeshshonke aana wole magano mootoonsi’noommo gedeeti; korkaatuno amalu giddora e’a shota ikkiturono fula kayinni lowo geeshsha ayirritannota togoo rosichi giddo noo roduuwinkenni huwata dandiineemmo” yaatenni ilama addi addi amali giddoogge e’’annokki gedeno seejjino.
Amalu fayyimmanke aana iillishanno gawajjo tenneeti yinannita di ikkitino; mannimmanke dandiitannohu aleenni loosiisatenni,amale ikkitino xagga horonsi’ra hoongiro loosiisa hoogatenni surrenke aana gawajjo iillishannoha busha rosicho ikkasinni, rosaano rosonna xiinxallo yite umonsa hasiisannokki amali giddora eessatenni qorowantoommero danchaho yitanno hedo kaajjishe worino.
Xaphoomunni amalu dhuku hee’reennanni cee’mate giddora eessannoha busha coye ikkasinni rosaano noonsa dhuka calla horonsidhe xiinxallite heddinowa iilla dandiitannota techoonkehu seyoote wosinchinke rosaanchu Bersufiqaadi qaagiissanno. Ninkeno baalunku wedellino ikko rosaano albillitte amalunni co’o ikkitino heeshsho heedhannonsa gede umonsa hasiisannokki rosichinni qorobbe rosinsa aana jawaatturo amalunni co’o ikkitino ilama batidhannota kayisate hasi’neemmo. Bersufiqaadi seyoo fojo iillinara hasi’noonniwa iillate umonke heeshshi yine nabbanbammora rosiissannota ikkasenni nabbawate base aanna addi addi amalinni xooqa hasiissannota lende qaagiissa hasi’neemmo.
Bakkalcho Badheessa 29, 2014
