“TPLF laeemmohu woshichu maala ga`me way noowa mariro leellishanno akati gedeeti”
Konni ledo amadame Affaarete widoonni ka`ino hedo umihunni ki`ne amaalete mini miilla seekkitine buuxxinoonninte gede gobbate seera woyyeessina geeshsha konne heedhinoonniri baalu mitte gosa riqibbinoonire ikkikkinni dagate riwiwamaanoti ki`ne. Ani Gommu Woradi riqiwamaanchooti ikkinnina Oromote daga diriqiwoommo. Konnira seera seekkitine la”a noo`ne. Riqibbine dagginoonnihu babbxitino daga ikkitara dandiitanno ikkinnina gosa riqinbe didangoommo. So`rotenni tiro uyanni hee`noommo.
Konnira, ayirradu amaalete mini miili Affaaretenna Amaaru qoqqowi daafira kaaysinonte gede, Tigirayete daga daafirano kaayissara hasiissannonsa. Tigirayete dagara caabbichu dinonsa; sagale dinonsa; xagisidhannori dinonsa. Tigirayete daga baxxite fultara dihasi`neemmo. Baxxite fulto yinummoro nafa xibbunni xibbe anganni dikkanno yitinanni. Baxxite fultara hasi`neemmokkiha ikkiro gawajantannokki gede insa daafirano yekkeerama noo`ne. TPLF dagate daafira diqarammanno. Ninke kayinni meesi daga ikkansanni hasiissannonsa qossora sammi yaa dinonke. Konne assa dandiinummoro dagate ledo hee`ra dandiinanni. Uminke horo balaxiinse hasi`neemmo dihasi`neemmo yaa digaraho. Konne amaalete mini illacha tuge la”a noosi.
TPLF ki`ne yitini gedeereeti. Xa`mo dino. TPLF korkaatinni kayinni Itophiyu tii”i hiiqqamannokki gede ninke egenaamma ikka noonke. Coyee iibbinshoonke; ge`ne annuwanke gede heda hasiissannonke. Mimmito amaxxine sa”a noonke. Qoxxe, iibbillu maccishshammenna mullichu duduwi hunannonke.
Affaare lainohunni, Federaalete mootumma Affaarete qoqqowi ledo shiqqi yite loossanni no. Xa ka`anno yannate hajo aana mitte foonqe nookkiha loonsanni hee`noonni. Miidiyaho baala yinannita afanni noommo. Kayinnilla dihattooti. Gamba yine loosu qeecha adhine loonsanni hee`nommo. Affaarete dayno qarri ninke qarraati. Insa diinu qasiro Itophiya qasino. Amaara qasiro Itophiya qasino. Amaara qase giire kairo Itophiya diaguranno. Boco bisokki giire agurannoha dikkino. Albano mittimmatenni uurrinoommo. Xaano mittimmanke kaajjinshe sunfeemmo. Kayinnilla, huwattinara hasireemmohu tenne lamalara HWHT Affaare qassinohu kalqete hedo soorra hasidheeti. Kunino konni ka`a kalqe Itophiyu aana fantanno kisse gooffuta haa`re kassasannore hooge Humaniteriyaalete mannihimmate kaa`lo dino yaara kuni gateennaati. Samarunni 25 kaameeli Kalqete sagale hoggobbannori Meqele higge harinsho hanaffuta TPLF ola kaayissi. Affaare qassu. Korkaatuno sagale hogobbe noo kaameella Meqele iillituro ninkenna kalqe araarammohuraati insahu qarru. TPLF mageeshshi geeshsha qumaare godo`lannooro afa noo`nehu daga hudidhe heedhenna kaa`lote sagale e`annokki gede assanno. Daga hudidhara doogo cufanno. Hakkuuy gedensaanni Itophiya kassasara Affaarete daga hudettenni shitu; Amaru daga hudetenni shitu yaara korkaata hasi`ranno.
Amaalete mini miilla, konni sainoha coy`rate yanna dino. Kaayinilla, mitto lawishsha kuleemmo`ne. Woyyaanete milishi gama Amaaru baatto horritu yannara jajjabbu olu uduunninni xeertote gannonni urdenni HWHT qodhaano madidhanno. Olu battalara dikino diimete giddo qasante madidhino. Madiraasinu Amaaru daga kaa`lenke, gatissenke yitanni qooxeessaho noo daga huuccidhu. Baatto loosidhe galtino daga konne milisha dukke eessitu gedensaanni togo yite xawissanno. Sagale uynannikki gede ki`nenni horritinoonni; Xagicho uynannikki gede fayyimmate uurrinshanke ki`nenni mullate. Kaayinni noonkeha saadanketa ado xuurre uyneemmo`ne yite Amaaru daga HWHT qodhaasine adotenni xagisse qaensara geegiissitino. Noo halaali konneeti. Amaaru daga Tigirayete daga hudidhara dihasidhanno. Doogo dicuffanno Affaareno. Kuni coyi kaphoho. Budesino dikkino; loososino dikkino.
Affare hadhiniro Tigirayete madiraasinu Affaarete madiraasinu ledo taalo gaalu ado agganni xagisidhanni no. Su`manke kayinni huntanni no. Kalqete dagoomira su`manke baxxino garinni diqqillo buurre hunnara wo`naalsha assinoonni. Mine cunfe hudetenni shineemmore assinonninke. Itophiyu daga togo diassitanno. Ninke, daga hudidhara dihasi`neemmo.
Nugusu yannara daga hudidheenna may kalaqaminoro anfoommo. Dargete yannara kalaqaminoreno anfoommo. Konne calla coy`nanni yanna adha dinonke. TPLF konne hasidhanno daafiraati qassanni noonkehu. Konne huwanto. TPLF lainohunni kinchu aana waa duna ikkiturono, wole so`ro so`ra hoogguro danchaho. Ani TPLF laeemmohu woshichu maala ga`me way noowa mariro leellishanno akati gedeeti. Woshichu maala ga`me way laga mariro way giddo umisi misile lae wolu woshichi maala ga`me no yee wodara afoosi fananno woyte ga`mino maali way giddora eanno. Hakkuy gedensaanni wodanno woyte wole widoonni umisi misile la”anno; maalu way giddora e”e baino daafira afiisi mullaho. Wirro wirro hige mannu maala laummo yaanni umisiha hunanni kawira iillino. Xaano sa`u so`ronni roso adha noosi.
Coyinke gede, konni olinni Tigirayete gede ganaminohu, jawa gawajjo iillitino qoqqowi dino. Konni ka`a Amaarunna Affaare hattono Oromote daga Tigiraye gatamarate asalu noonke. HWHT diiga ikkinnina gatamara diegennino. Ninke uminkera asaleho. Kuri tenne so`ronni roso adhite maarote gulupha noonsa; rosa noonsa. Konnira, Amaarahonna Affaarete ikko wole baychono assinanni jaddo ninke aana lonsoonni jaddo ikkitinohura mittimmatenni gargareemmo.
Shane ledo amadante ka`ino hedo halaaleho. Shane gaamora konneeti yinanni mixo dinosi. Maayra sharramannoro diafino. Mannu oososra ayirrinyu dinosi. Mannu ooso ati tenne paarte irkisatto yee shaannoho; shiima birre noonsa daga qalxe abbe yee adhannoho. Shane mayiinni kalaqaminoro afate dandiinnannikki gaamoti.
Lawishshaho:-wolerichono nafa hunona, Wonci aana loonsanni hee`noonniha Wonci qooxeessiiira loosidhe galtino daga turizimetenni eo afidhara loossanno pirojekttete kaameela giira woy manna shaate horo maati? Xawo dikkino. Oromote dagara sharrammannoha ikkiro Oromote daga jajjanna miinja huna yaa mayyaate? Mixo nookkiho; amandaari dinosi. Sooreessu dinosi. Amandaari nookki gaamooti.
Kayinnilla Amaalete mini huwata noonsari saiha settenna hones agana Federaalete mootummanna Oromote qoqqowi mootumma tenne cancishaancho gaamo ledo kaajjado ola assitino. Iso ajishate jawa sharro assinonni. Konne huwata noo`ne.
Xaano tini wolqa sodhinowiinni higa hoogguro hunonsanni eemarantannokkiha ikkiro, daga wirro qarrisannoha ikkiro, shaannoha ikkiro, daga fugannoha ikkiro kuni assootisi qeellete widira dimassagannosi. Konni loosisinni agura noosi. Giwiro sharro assinanni. Kolombiyu gade la”a danchate. Kolombiyu giddo togoo gaamo Shane gedeeti no. Kolombiyu motumma dirrate sharro assitino. Qodho hidhe, komaando qajeelshe sharro assino; wo`naalino. Gaamo kayinni albaho xaadde olantannota dikkitino.
Mitu mitu maara Yuueebi disokkinanni yaanno. Yuueebi hiikkira soyaatto? Tini wolqa dubbohonna godaho maaxante hashshi yannara fulte mannu mine horitannoreeti. Albaanni fulte diqasantanno. Xa Beeginna Gedaami qooxeessira no yinanni. Hakko ripabilikaane no. Insa kaayinni lulluuqitanni hadhanno wolqaati.
Oromote daganna ga`labbote wolquwa ledo seekkine hasaanbe polotiku loosonna olantote looso araarsine ha`ra xa`manno. Olantote calla loonsanniha dikkino. Dagano maara duqqitino Shane? Yaannoha la”a no. Qarru hee`riro shuquna hasiissanno. Maayra Woradu xaa geeshsha itisanni noohu? Maara maaxinosi? Maa hoogeeti? Maa afi`reeti? Yaannoha macciishate. Biddi assinanniha biddi assinanni, shuquna hasiissannoha shuqunnanni ha`ra noonke. Daganna ga`labbote bissa halanturo uurrisa dandiinanni.
Xa maara jawaattino insa? Yitanno xa`mo heedhara danditanno; noono. Xa haammatu woxinninna qodhotenni kaa`lannohu noosi. Qajelshitannori noosi. Ikkollana, Shanenna, HWHT hattono Beenshaangule wolotuno Itophiya qeela didandiitanno. Kuni mulla daafurooti. Manna shaara dandaanno. Itophiya kayinni diqeellanno. Konne qeelate halama noonke. Kassasa calla ikkikkinni togoohu bainchu loosi kalaqamannokki gede assate shuquna noonke; ikkinohura, mittimmatenni halamme loosa doorshu nookkitite.
Abirahaam Saamueel
Bakkalcho Ammajje 17, 2014 M.D Hamuse
