Hiikku loosino giddoyidi aamamanna kakkaooshshe hasi’ranno. Banxenna fajjine amandoonni loosi gumisi biifadoho. Korkaatuno gadachishinohu hee’rikkinni banxenna hagiidhinanni malunninna qorophotenni loonsanni daafira gawalosi biifado ikkitannoti addaho. Gurchunni kayinni mitto coye gimbanninna caaccaambanni loosa yanna hu’natenna meessaneeto dogate gobbaanni horose ajjinote. Techo Seyoote gafinkenni anjenni hanaffe giddonsa galtinota uminsa loosira bobbahate hasatto harunsite loosansanni harancho yanna giddo hagiirsiisanno guma borreessiissanni afantanno wedelli ledo egensiinseemmo’ne.
Techoonke wedelli ilamansanna lophonsa Sidaamu qoqqowira Abboostote polisete qajeelshi kolleeje qarqartoraati. Babbaxxitino Yuniversituwara addi addi rosu golinni qajeelte maassantino. Ikkollana qajeeltino ogimmanni looso hasidhanni yanna dihu’nitino. Anjenni giddonsa galte ledonsa lophitinota uminsa loosira bobbahate ajuuja loosunni leellishshino. ‘Sirtona lukkuwu ce’’atto maamari” miilla.
“Sirtona lukkuwu ce’’atto maamari” Abbostote afamannoha ikkanna Onte jaallanni 2016 M.D nni safamino maamaraati.
Wedellitte Netsaannet Teeqoti Sirtona lukkuwu ce’’atto maamari gambisaanchooti. Sidaamu qoqqowira Abbostote polisete kolleeje qarqartora afamanno konni maamari miilla Yirgaalamete mittu qachira ilante lophitinore ikkansa bikkinni anjenni hanaffe mimmitu hasatto seekkite egentino. Konninnino albillitte qaxarante loosantenni umi uminsa looso loosate hasidhannore ikkansa techo konnira iillishshinonsata kultanno.
Sirtona lukkuwu ce’’atto maamari miilla 2015 M.D jawiidi rosu uurrinshuwa maassamaano ikkansa kayissannoti wedellitte Netsaanneti; anjenni hanaffe giddonsa galtino hasatto harunsite yanna huntukkinni 2016 M.D looso hanaffinota kayissanno. Kuri wedelli uminsa looso loosa hasidho ikkinnina woyyaawino loosi hiikkonneetironna ma garinni hanafa noonsaro dibuuxxino. Ikkollana qooxeessinsara lukkuwu ce’’atto loosi aana noo manna hattono maatensanna xaginaatu ogeeyye amaa’latenni afidhino hedo garinninna qooxeessu hasatto kaima assatenni lukkuwu ce’’atto looso mite yite hanaffinota kultanno.
Ontu wedelli maamarunni gaamante 40 kume birra suuqidhe mootimmatewinni afidhino 200 kumi birri liqoo gamba assite lukkuwu ce’’atto looso hanaffanno. Umi yannara 1kume mittu barri caacurre adhite hanaffinori Sirtona lukkuwu ce’’atto maamari; wole mannu wolqa lexxitukkinni ontunku maamaru miilla calla maatese hoowe giddoonni noota fano base horonsidhe hanaffinota maamaru gambisaancho coyidhanno.
2016 M.D safaminohu Sirtona lukkuwu ce’’atto maamari techo mitto diro kiirsiisino. Xaa geeshsha noo harinsho xawissanni; loosu danchu garinni ha’ranni noota coyidhanno. “ Korkaatuno lukkuwu ce’’atto loosi baxxino garinni qoropho hasi’ranno looso ikkasinni hasiissannota balaxote qixxaawo assine hananfoommohura xaa geeshsha mitiimma dixaaddinonke” yitanno. Lukkuwu sagale lainohunnino qooxeessinsara shiqishshanno bissa ledo injoo kalaqidhe hanaffinota kayissino. Fayyimmansa ledo amadaminohunnino qooxeessinsara xagisaano ogeeyye hee’ransanna yanna yannatenni lukkuwinsa fayyimma buuxo assitannota wedellitte Netsaanneti xawissanno.
Mite yite looso hanaffu yannara 1 kume caacurre adhite hanaffinota kultannoti maamaru gambisaancho; techo mittu diri gedensaanni maamaru 6 kume caacurre afi’rinota kultanno. Maamaru looso hanafinohu aleenni xawinse sa’nummonte gede annise hoowe giddoonni noota shiima fano base horonsiratenni ikkanna xa kayinni mootimma uyitinonsa hala’lado basera lukkuwu kiirono halashshite loossanni afantannota hasaabbinonke.
Abbostote Polisete qajeelshi kolleeje qarqartora afamannohu Sirtona lukkuwu ce’’atto maamari hundasiinni sase oosora uurrinshu loosu kaayyo kalaqinota coyidhannoti maamaru gambisaancho; giddoyidi hasattonsa harunsite hattono balaxote qixxaawo assite hanaffinohura loosinsa aana mitiimma xaaddinonsakkita qixxaawote goli ledo assitino keeshshonni xawissino. Caacurru loosi aana ayirritanno yinanni yanna caacurru e”i barrinni kayisse 15 barri geeshsha noo yannaati yitannoti wedellitte Netsaanneti; hatte yannara hashshano goxano noonsakkitanna aante ga’nite caacurre agarte galtannota xawissanno.
Dikkote mittoo’ma ledo amadantino hajono mootimma qineessitannonsa daafira dikkote qarri noonsakkita coyidhino. Kunino maamaru mittu barri caacurre adhe lamu agani gedensaanni qole fushshanno; fushshino lukkuwano haaro hanaffino maamarra adhitanno daafira konni garinniiti dikko mittoo’nsinoonninkehu yitanno.
Aleenni xawinse sa’nummonte gede Sirtona lukkuwu ce’’atto maamari mittu diri albaanni 200 kumi birri liqoonninna uminsa suuqidhino 40 kumi birrinni hanafinota xawinse sa’noommo; xaa yannara womaashshu dhukinsa 1.6 miliyoone birra iillitinota wedellitte Netsaanneti kultinonke.
Lukkuwu ce’’atto loosi hedeweelcho ka’ne hananfanniha di ikkino yitannoti maamaru gambisaancho; balanxe lukkuwa ce’’ate hasiisanno coye baalankare lawishshaho; woxunni, basetenni, lukkuwu sagale itannonna waa aganno uduunnichinna w.k.l… balanxe qixxaambe mixo fushshine hananfanni loosooti yitanno. Baalanka coye shallange qorophotenni hananfiha ikkiro lukkuwu ce’’atto loosi harancho yanna giddo horosi luphiimate yitanno.
Caacurre adhinummohu gedensaanni fayyimmansa ledo amadaminohunni yanna yannatenni kittiwaate uyinanninsata qummeessite, xaphi assine la’nanni woyte lukkuwu kaajjado harunso hasi’ranno yitanno. Mitte higge amadante reyansara albaanni malaatta leellishshanno; Kusansa la’ne calla amaddinonsa xisso bada dandiinanni. Konni daafira lukkuwu dhibbi kalaqamannokki gede balaxote qoropho assa hasiissanno.
Ledoteno caacurru noo base e’nanni woyte kemikaale kiifi’ra hasiissanno; sagale ittannohunna waa agganno uduunni co’imma agarama noosi; Togoo qoropho garunni assiniro dhibbaho direqeccaabbanno. Lukkuwu keeraanchimma agarate qaru coyi co’immansa aana qoropho assate. Konni daafira ninkeno konni garinniiti ha’nanni hee’noommohu yitanno. .
Hendoonni loosi aana rooru kakkaooshshi hee’ranno gede maatete irko hasiissannota uminsa rosichinni ka’e kultanno. Ninke hananfummo yannara loonseemmohu lukkuwu amadooshshi looso ikkasinni kainohunni maatenke lendanna qooxeessinkera noo manni waajje waajjishiishinonke yitannoti maamaru gambisaancho maatete hedoteno ikko woxu kaa’looshshi luphiima qeecha afi’rinota kayissanno.
“Qaru coyi kayinni mitto looso hananfeemmo woyte banxenna fajjine hanafa noonke” yitannoti wedellitte Netsaanneti; togo ikka hoogiro bagatenni kisaaru giddora e’nara dandiinannita huwachishshanno.
Xa illachinke loosinke aana callaati yitannoti maamaru gambisaancho; yanna yannatenni womaashshu dhukanke lossi’nanni harate aanaati yitanno.
Jeefoteno sokkasenni; hiikku manchino hasattosi harunse woyyannoe yino loosi giddora e’’a noosi yitanno. shiimu coyinni hananfeeti jawa deerra iillinara dandiinannihu yitannoti wedellitte Netsaanneti; looso minshe agurantenni hiikkonne looso wo’naala hasiissannota huwachishshanno. Togo ikkiro meessineetinni sa’ne maatenna wole mannano kaa’linara dandiinanni yitanni sokkase sayissanno.
Qiddist Gezzaheny
Bakkalcho Sadaasa 24, 2017 M.D
