Rosaanchu Daani Jaafer yaamamanno. Ilame lophinohu Wodiidi Sidaami Zoone Alatta Cuukkote quchumi gashshooti Cuukko Lamalate olliiraati. 2002M.D daaimu hoshsho roso Beetel umi dirimi rosi mine hanafinoha ikkanna daaimu hoshshonni hanafe 7ki kifile geeshsha yaano 10 dirrara hakkiicho Beeteli rosi mine rosino.
Rosaanchu 7ki kifile rososi Beeteli rosi mine jeefisihu gedensaanni Cuukkotenni Hawaasi quchuma daatenni 2012M.D 8ki kifile rososi Taaboori Sinu quchumi giddo afamanno Gudumaalu umi dirimi rosi mine sufino. Hakkiinnino 8ki kifilera adhino qoqqowu deerri fonqolira mereerima guma 93.7 persentete woy xibbuunniwa qolle soorrinanni woyte 100% ikkino guma abbe 9ki kifile sainota qaaganno.
Hayyoole Pirojektete rosi mini Isi 9ki kifile sai yannara quchumunna woradu deerrinni woyyino guma mareekkisiissino rosaano fille adhineemmo yee egensiishsha fushshita dayee mareekkame woloottu rosaano ledo fonqolame fonqoloho sa“e Hayyoole rosaancho ikkate kaayyo afi`rinota kulanno.
Rosaanchu Daani Hayyoole rosi mini giddo 9 Kifilenni hanafe 12 kifile geeshsha 4 aantino dirrara rosasi xawise; Hayyoole e”e roso hanafihu gedensaanni diru goofimarchira wo’mante kifillanni rosaano maareekkisiissanno guma heewisiinseenna 9kinna 10ki Kifilera umiha, 11ki kifilera sayikkiha, 12ki kifilera kayinni wirro umiha fula dandiinota huwachishanno.
Rosaanchu 6ki kifilenni hanafe 10 kifile geeshsha Hoowete giddoonni umiha woy Albisa umiha ikkanni fulanni saysinota. 11ki kifilera “Drawingete rosira jawaata ikka hooga’yanni wolootu tugge sa`inoe. Umiha fulanni keeshshoommoha sayikkiha ikke fuleemmo gede assitino’e; hatti ikkito techoora iillite dihawantanno’e” yaanno.
2016 M.D gobboomu deerrinni uynoonniha 12ki kifile fonqolo Sidaamu qoqqowi deerrinni fonqolantino rosaanonni roore guma abbinohu bilchaatu rosaanchi Daani; rosu daninni Shallago 100, Ingliizete Afoo 85, Kemistire 100, fiiziikise 95, Bayolooje 97, Aptituude 93 xaphooma 570 ikkino luphiima guma Mareekkisiisate dandiinota xawisinonke.
Techoohu seyoonke qixxaawo wosincho ikkinohu rosaanchu niwaawesi hayyo daafira kulanni; “hasatto`yanna ajuuja`ya seekke afoommohura umi diriminni hanafe lamalate ikkitannota yannate iskeejuule fushshi’re nabbabanni dayoommo” yaanno. Umi diriminni kayse 12ki kifile geeshsha yannasi garunni horoonsi`ranni keeshshino. Umi diriminni hanafe rosiisaanosi korkaatinni hattono isi umisi hasatto kaiminnino shallagote rosira lowo geeshsha baxxino bayichi noosi.
Rosu poolise muli yanna kawa soorramase korkaatinni batinye rosaano tii“u yaaddo giddora e`anninna hexxo mudhitanni leeltanno. Tini yanna mittu mittunku rosaanchi rosisinna niwaawesi aana calla illachiishe qixxaawannote; bashshoo gede fonqolo mooratenni hattono wolootta rosaano aana deerete gede qa`mine sa`nannitanna milinqannita dikkitino.
Rosaanchu daani wolootta rosaanora sokkasi sayisanni; maatetenna jaallate xiiwo heedhurono rosaano qarunni rosu aana noonsa hasatto mageeshshitero umonsa xa`manna umi dirimirano ikko layinki dirimira afantanno rosaano rosunni gumaamma ikkate hasidhannoha ikkiro xaanni hanaffe yannansa garunni horoonsiranna nabbawa noonsa yaanno. Yannate iskeejuule fishshitanno woyteno nabbawate hasattonsa lexxitanni hadhanno hakko bikkinnino gumaamma ikka dandiitanno.
Rosaanchu hanafotenni kayise deerru rosaancho ikkinota kulinonke. Maatesi irko daafira xawisanni; maate`ya umi diriminni kayse tonne dirrara hallanyu rosu mine rosiissinoe. Dancha guma abbammora jawaachishshinoe, nabbawammoranna dancha bayicho iillammora seejjitinoe. Irkonsa lowo geeshsha kaa`litinoe; gumi`yano daafurinsa gumaati. Maate irkissanno woyte rosunni bilchaata ikkinanni yaanno.
Rosinsanni ledote baxxitino dandoo noonsa rosaano hattenne dandoonsa seekkite amadanna sufa hasiissannonsa. Techoonkehu seyoote gafi qixxaawonkenni shiqinshoommu rosaanchu daani Jaaferihu; umi dirimi rosaancho ikkino yannara rosu mini giddo minimiidiyu kiwawe giddo beeqqaancho ikkinota qaaganno. Bilchaantesino rosunni calla dikkitino; xaa yannara mini giddo elekitiriikete ledo amadisiisantino coyibba yaano ba`ino elekitirooniikise gatamaranno.
Rosaanchu Daani albillitte ajuujasi daafira coyi`ranni; “albillitte heeshsho`ya xaatenni woyyitinota ikkitara hasireemmo. Jawaate rose yuniveristete medisiine rosate halcheemmo; shiimmaadda coyibbanni kassi yaa dihasireemmo. Woloottu rosaano heddannohu rosu mini giddo calla luphiima guma abbateeti; ani kayinni qoqqowu deerrinni konne guma borreessiisoommohu gobboomunna kalqoomu deerrinni heewisamaancho ikkate ajuuja nooehuraati. Konni daafira “ani Daani albillitte kalqoomu deerrinni egennantino ayimma /International recognized personality/ kalaqira hasireemmo yaanno.
Konne diro yuniveriste e“ara qixxaawe noohu rosaanchu Daani yuniveriste e“e fulanno woyte rosino ogimmanninna egennosinni hifatikkinni rosiisinosi dagoomanna gobbasi saeno kalqe owaatate hasatto galtinosita kule; xaa yannara rosunna rosaanote daafira battala baalate dudumbanni duduwi hexxo mursiisannoha ikkirono qaru coyi meessaneeto ammansiisate; wolu manchi gumaa`minokkihura anerano isi kaayyo xaaddannoe yaa digaraho yaanno.
Jeefoteno xa rossanni noo rosaanonna darawosira sokka sayisanni; rosaano tenne kalqe aana kalaqantinohu mitto coye loosse sa“araati. Hakkonne coye hasse afira noonsa; Rosu aana bilchaata ikkituro kalaqantino korkaata wo`naallotenni afidhara dandiitanno. Rosaanchu “heeshshote giddo guffanno coyibba heedhara dandiitanno. Anino baca coyibba cince roso`yano taxxi assummokkinni konne deerra iilloommo. Ki`neno kalqantinoonni korkaatira jawaattine rosse” yaanno.
Addanko! Rosaano illachansa rosu aana calla tuga noonsa. Maateno oosonsa seekkite harunsanna irkisa hattono geedo seekkino qansoota ikkite lophitanno gede jawaachisha maatetewiinni agarantanno yawo ikkitinota qixxaawonke kifilenni qaagiissate banxeemmo.
Ayirradda nabbawaanonke mannu baalu wodanchara hasiisannohu mittu coyi no; isino kalaqamisinni laafu woyi dhukiweelu rosaanchi dino. Kalaqammihu gedensaanni aamamino dhuka fushshine horonsirate deerri mittu mittunku manchiwa babbaxxanno; kowiichooti badooshshu kalaqamannohu. Konni daafira shiimunnino ikkiro tenne borronni rosicho adhitine ooso’ne hundinni hanaffine jawaachisha, irkisanna dhukansa garunni horonsidhannore assitine lossa hasiissanno`ne.
Rosaano, ki’neno albaaggine jawaatte; techo worbimma’ne agadhitine suffe; ga’ara gobbatenna ilamate ikkanno garinni umo`ne qixxeesse; aaninohu rosu dirino dancha ikko’ne.
Abbebech Maatewoos
Bakkalcho Wocawaaro 16, 2017 M.D Hamuse
