Itophiyu Afriku kursete teeniise champiyoone dukkissannota Itophiyu kusete teeniise federeeshiine egensiissu. Heewote albaanni heewote massagaano qajeelsha uynanniha ikkanna; Afriku kursete teeniise xaphooma songono harinsanni.
Afriku kursete teeniise champiyoone birra 2-9/2017 M.D geeshsha harinsanniha ikkanna; baalunku Afriku zoonnanni filote heewonni umiha fultino gobbuwa beeqqaano ikkitannota xawinsoonni. 7 heewote danubbanninna lamunku koo/tee (addi addinni, gaamotenni, karsiisantenna lamu lamu ikkite) 100 ali godo`laano heewisantannohano ikkanno.
Heewotenni qeelaano ikkitanno godo`laanono Afrika riqiwatenni kalqete kursete teeniise champiyoone heewisantannoha ikkanno. Ledoteno kalqoomu federeeshiine Itophiyaho harinsanni champiyoonenni qeelaano ikkitanno gaamubbara 25 kumi doolaare baraarsha qixxeessitinoha ikkanna mittu mittu ledo heewonni umiha fultannorira 5 kume doolaare, layinki deerra amaddannorira 2 kume 500 doolaare hattono sayikkiha ikkitannorira 1 kume 250 doolaare baraarsinanninsa.
Heewote albaanni heewote massagaano qajeelsha hattono gobbuwate kursete teeniise federeeshiine xaphooma songo harinsanniha ikkanna; sasenta ikkitubba danchu garinni harisateno komite uurrinse looso hananfoonnitanna qixxaawono danchu garinni hadhanni afantannota anfoonni. Federeeshiine babbaxxitino komite uurrisatenni loosa hasiissanno loossa gumultanni nooha ikkanna Itophiyu diilallote doogo ledo qinaawatenni heewote dagganno liukaanera xibbuunni 15% hodhishshu waaga ajishatenni horaameeyye ikkitanno gede sumimmete aana iillinoonni.
Itophiyu biheeraawe gaamono heewotenni ikkado ikkite shiqqanno gede kalqoomu kusete teeniise ledo halamatenni gobbayidinni dayno qajeelshaanchinni qajeelsha adhitanni noota xawinsoonni. Qixxaawose hanaffunkunni 15 barrubba ale ikkitinoti biheeraawe gaamo barrunni lameegge Itophiyu ispoortete akkaadaamera jiminaaziyeme loossanni afantanno. Babbaxxitino heewubbannino qeeltino godo`laano, giddoyidi heewo assatenni biheeraawe gaamora doorantinoha ikkanna 8 labballunna 8 seennu godo`laano xaphooma 16 godo`laano lame qajeelshaanonni qixxaawo assate aana no.
Biheeraawe gaamo qaru qajeelshaanchi Eeden Tesfaye gaamo gobbayidinni dayino qajeelshaanchinni barrunni lame hige dancha ikkitino qixxaawo assitanni afantannota xawisino. Godo`laano qajeelshu aana noonsa kakkaooshshi danchu deerri aana afamannotanna qajeelshaanchuno heewisamaano ikkate dandiisanno qajeelsha aanni afamanno. Batinyu godo`laano gobboomu deerri heewo aana beeqqo assitinnorenna rosichu noonsare ikkansa gede dancha guma abbate qixxaabbinoreeti. Gattino yannarano tekiniiketenna taktiikete qajeelsha aatenni heewote qixxaawo assinannita buuxisino.
Itophiyu kursete teeniise federeeshiine pirezidaantichi kalaa Tesfaye; gaamo qixxaawo hanaffunkunni keeshshitinotanna danchu akati aana afantannota coyi`rino. Gaamo qixxaabbanno jiminaaziyemera deerrasi agarino caabbicho loonsannita akkaadaame qaale e`ino; kalqoomu keenishshinni teeniisete kuwaase shiima ikkasenni shotu garinni leella noose. Itophiyu ispoortete akkaadaame jiminaaziyeme noose caabbichi qarri gobbaanni heewo wo`munni wo`ma dukkissanno. Heewote hasiisanno uduunni muli yanna giddo kalqoomu federeeshiinenni horophilunni hodhisiisame e“annotano kulino. Kalqoomu federeeshiinenni heewote assinanni irkubba mereerinni konni albaanni Itophiyu e“inokkinna kalqoomu kursete teeniise heewo aana owaante aanno 1 kume kaare meetire uulla karranni kaxxaasincho, godo`linanni kurse, daallanniha, kuwaasenna raakkeette afantanno.
Itophiyu heewisamaano simintote aana godo`lite gobbayidira hadhanno woyte uulla karranni kaxxaasinchi aana godo`litanno woyte gumaamimmate aana umisi xiiwo gashshannoha ikkasinni assinanni irko heewote calla ikkikkinni albillichono dancha horo nooseta buuxinsoonni. Qixxaawote ledo amadisiisame umi doyicho ripoorte la`ne layinki doyichorano gobbayidinni qajeelshaano abbatenni qajeelsha uynanni kaayyono heedhanno. Itophiyu heewo dukkisasenni Afrikaho kaajjado teeniisete godo`laano daggannoha ikkasinni ispoortete kakkaooshshu hee`rannotanna rosicho adhate kaa`lanno xawinsoonni.
Heewo gobboomu deerrinni ikkasenni IFDR budunna ispoortete ministerera baajeettete irko assanno gede xa`mo shiqinshe agarranni hee`noonniha ikkanna gaammanni baajeette bikkinni dancha heewo qixxeessate loonsanni. Budunna ispoortete ministere, olompikete komite hattono halamaano bissa gumaame heewo qixxeessate agarranni irko assitanno gedeno pirezidaantichu woshshatto shiqishino.
Abbebech Maatewoos
Bakkalcho Wocawaaro 2, 2017 M.D
