Tittiro
Fooqu gobbankera baxxino aganaati. Wolootta kalqete gobbuwa diru kiironni horoonsidhanohu 12 agannanni ninkehu Fooqu agani noohura 13ki agannanni kiiramanno. Fooqu sase dirrara aante aantetenni onte barrubba ikkanni; shoole dirranni mitteege kayinni lee barra ikkatenni haaru dirira reekkannonke.
Fooqu tiro:- Desta Tekilewoldi borreessino garinninna 1962M.D attammoonnihu haaru Amaaru Afii Borqaallara Fooqu agana; “Aganu su’ma, 13ki agana, ledote, Woxawaajje agani goofimarchira sase dirrara aante aantetenni onte barrubba, shoolki dirinni lee barrubba ikkannoha ikkanna tirosino ledote yaate” yaanno.
Fooqu agani aananno haaru dirira sa’’ate buusaati. Baxxino garinni sa’u lee dirrara konni agani barrubbara diru dirunkunni addi addi tiro uynanni ayirrinsanni dangoonni. Tayxe dirinnino Foqqu barrubbara babbaxxitino tiro uyne gobboomu deerrinni iibbadu garinni ayirrinsoonni.
Fooqu agani barrubba su’mi gobbate mittimmanna kaajjillira luphiima qeecha afidhinotano kulloonni. Konni agani barrubba qansootu mereero mittimmate hornya, owaataanchimmate budenna macciishshamme hattono duuchu dagoomi mittimmanna halamme kaajjishanno garinni su’minoonnita Mootimmate Xaadooshshi Owaante xawissinoti qaangannite.
Konne harunseno, Ontente Fooqu barrubba su’ma!!
Fooqa 1: Sa’’ate barra, Fooqa 2: Haaroo’mate barra, Fooqa 3: Bayirreenyu barra, Fooqa 4: Mittimmate barra hattono Fooqa 5: Ga’a barra yine su’mine balaxote qixxaawo assatenni ayirrinse sa’noonni.
Ontenti Fooqu barrubba mittimma bowirsitanno danchummate loossanni sayinsoonni.
Fooqa 1, Sa’u soorrote dirranni afi’noonni gumma Haaroo’mate kofatto, Arri Gorsu Qamade latishshi, Itophiyu laashshona hattono wolootta millimillonni afi’noonni gumma leellishanno garinni ayirrinsoonniha ikkanna; Fooqa 2, gobbate hananfoonni uurrinshuwate ijaarshinna haaroo’mate loossa kaajjishe sufisiisanno garinni ayirrinsoonni.
Fooqa 3, kayinni gobbate bayirreenya ayirrisiissara dandiitanno loossanni ayirrinsoonniha ikkanna; baalante qooxeessubbara dagoomu bissa beeqqisiisino garinni gobbate Baandeera sutate amuraate harinsoonni.
Fooqa 4, dagoomu Afuunni, garetenna amma’notenni babbaxxikkinni mittimmate balchoomma bowirsatenni ayirrinsoonni. Hattono, Fooqa 5; ga’a ilama hedote giddo wortino loossa kaajjite suffanno gedenna dagoomu umisi irko assanno gede qummeessitanno qixxaawonni ayirrisamino barraati.
Ontenti barrubba baalante qoqqowubbaranna quchumu gashshoottara, Federaalete uurrinshuwara, gobbayidi gobbuwara heedhanno gobbate qonsilu borro minnaranna dagoomunniwa iibbadu garinninni ayirrisantinota xawinsoonni.
Sa’u soorrote dirra giddo Fooqu barrubba qansootu mittimma bowirsanno garinni addi addi qixxaawubbanni ayirrinsanni dangoonniti qaangannite. Hananfoonnihu haaru dirino dagoomitte, miinjunna poletiku handaarranni agarranni soorro dagganno gede deerru deerrunkunni hixamanyine loosa agarranni.
Haaru diri mittimma kaajjiteenna halammetenni hattono gutunni loonse lophinanniha ikkara halchinanni. Fooqu agani tirosi ledote agana ikasi kaiminni akkalu dirinni haaru dirira sa”ate buusaati. Aganu akkalunni haaru dirira sa”ate calla ikkikkinni hawadi yannanni arri yannara reekkammanniho.
Xawaabbu widirano sa’noonni agana ikkasinni haaru diri gobbate latishshi, dagoomu heeshsho woyyaambenna lophora buuxantannoha ikkonke.
Amsaalu Felleqe
Bakkalcho Wocawaaro 2, 2017 M.D
