Addis ababa:- Rosu isilanchimma buuxisiisate rosiisaanote dhukanna ikkadimma kaajjisha balaxo uyinanni hajo ikkase Sidaamu qoqqowi Rosu Biiro egensiissu.
Konnirano seedanna harancho yanna qajeelsha aanna rosiisaano rosu deerransa woyyeessidhanno hayyo kalaqa hasiissannota Biiro huwachishshino.
Qoqqowu Rosu Biiro Layinki Sooreessinna Rosiisaanotenna rosu mini massagooshshi handaari Sooreessi kalaa Teklu Adula Itophiyu pireesete uurrinsha ledo bilblunni assino hasaawinni; qoqqowoho sa’u lamalara 11 kumi ali rosiisaanonna rosu mini massagaano ikkadimmate keeno fonqolo adhitinnota egensiisino.
Gobbate gede rosiisaanote ikkadimmate buuxo fonqolo 2005MD hananfe uyinanni keeshshinoonniha ikkasi ledo amadisiisame Sidaamu qoqqowirano hattenne yannanni hananfe fonqolo uyinanni keeshshinoonni yiinohu handaaru sooreessi; qoqqowoho 2005M.D kayse 2014 M.D geeshsha 12 kume ikkitanno rosiisaanonna rosu mini murrooti fonqolo adhitinota mashalaqqe leellishshanno.
Konninnino dayino gumi ajinoho; xibbuunni 2.5% ikkitannori kiirotenni 313 ogeeyye calla ikkadda ikkite afantino. Kunino aantete seedanna harancho yanna qajeelshinni rosiisaanotenna rosu mini murrooti ledo amadisiisaminohunni loosama hasiissannohu jawu loosi hee’rasi leellishanno.
Konnira qoqqowu garinnino ogimmansanna dhukansa lossi’ra dandiitanno hayyo aana loonsanni hee’noonnita Sooreessu xawisino.
Kalaa Teklu xawishshi garinni; tayxe fonqolantinokkinna fonqolo sa’inokki ogeeyye lainohunni, rosu ministere mixo garinni qajeelsha adhitanno gedenna rosu deerransa woyyeessidhanno gede assinanni hee’noonnita qummeessino.
Tayxe diro baxxino garinni hawadi yannara mittu rosiisaanchi 120 sa’’aate qajeelsha adha noosi yine gobbate gede mixo amandoonniha ikkanna; Sidaamu qoqqowirano iillannonke qoodi garinni qajeelsha aate agadhinanni hee’noommo. Ledoteno, rosiisaano noonsa ogimma woyyeessira dandiitanno garinni rosu minnara mojule qixxeessine rosiisaanono foonqensa kee’nitanni hadhanno amanyoote qixxeessinanni hee’noonni yiino.
Togo assineennano soorro daggannokkihanna rosiisaano fonqolanteenna guminsa woffi yaannoha ikkiro rosu ministere wortanno faasho garinni rosiissanno qaafo adhinanni hayyo harunsinannita qummeessino.
Tayxe fonqolantino rosiisaanonna rosu mini massagaano fonqolo guma 80%ni la’nanniha ikkanna; 62.5% na ale abbitino rosiisaano aantino doyichora sa’anno; aanteteno gattinota 20% loosinsa aana noonsa ikkadimmanna jeefisate dhuki ledo amadisiisame hee’rannonsa gumi ledo xaphi yee 70% na ale ikkiro ikkadimmate buuxo tajete woraqata uyinanninsata lede buuxisino.
Qiddist Gezzaheny
Bakkalcho Onkoleessa 8 / 2016 M.D Hamuse
