Abrahaam Saamueel
Addis Ababa:- Addisawu qucgumi teesaano 268,321 kumi wolqiweelootu dagara barru hurbaate beekkanni itisanni noota xawinsoonni.
Addis Ababu Quchumi Gashshooti Loosaasinetenna Dagoomittete Hajo Layinki Biirote Sooreetenna Dagoomittete Handaari Sooreette Dukko Abeba Isheetuti coydhino garinni, addi addi quchumu teessaano wolqiweelootu hattono loosidhe affannokki daga kiirotenni duuchu noo daafira quchumu teesaano barrunni mitte higge hurbaate beehatenna itisate looso loossanni noota xawissino. Konnira, 268,321 kumi dagara barru hurbaate beenke itasa dandiinoonnita kultino. Dukko Abeba Isheetutute xawishshi garinni, quchumu gashshooti baxxino garinni hanafino barrunni mitte higge ita dandiitinnokki daga itisate pirogiraame Shoolu sinu quchumira hananfoonniha ikkanna, Ontikki sinu quchumira muli barri giddo itisa hananfanni; quchumaho 102 kume 192 Xibbee ikkitannori barrunni mitte higge hurbaaxxa dandiitannokkita bandoonniha ikkanna, konni giddo jawu qarri giddo noore 68 kume 726 xibbe ikkitanno daga bada dandiinoonni. Tenne yannara Shoolu hurbaatu mereershira 4 kume ajjannokki daga barrunni Mitte hinge itisate pirogiraamera horaameeyye ikkitanni no. Quchumu gashshooti albillicho konni giddo dhuka afidhinore loosa dandiitannore badatenni loosu widira bobbaasate mixo nootano qummi assitino. Addi Ababu teesaanono 268 kumi 321 Xibbee dhuku nookki daga kaa`litanni nootano ledde xawissino.
Xaano konne diro 8 kume 288 ikkitanno doogote ubbe noo daga 11 mereershinni kaaysate wo`naaloonni; Doogotenni ka`ino qansootira qajeelsha uyni gedensaanni qaensa higganno gede assinoonni. Konni mereerinni mootimma qixxeesitanno loosu kaayyora umonsa soorrate hasidhanno daga 3 kumi 900 xibbe ikkitannore babbaxxino loosu danira bobbakke loossanno gede assinoonni. 1 kumi 500 xibbi ali manna ikkitanno qansooti haanju latishshinna qooxeesu biinfilli loossinni bobbakkanno gede assinoonni.
Seefitineetete pirogiraamenni loosa dandiitannoikki dagaranna wolqiweeloota ikkitino qansootira 66 kumi 547 ale ikkitannorira maate ledo hanqanfanni gede assinoonnita qummi assitinoti Dukko Abeba, tini dagoomu bissa aganunni 350 birra ale irko afidhannota kultino.
Abeba suffe, Seefitineetete pirogiraamera seeriweello horoonsidhannori lubbotenni nookki qansooti noota qummi assite, muli yannanni insa basera wole 4 kume 640 xibbe manna riqiwate looso loonsanni yitino.
Wole widoonni, Mootimmate bissa ikkitinokki dirijjiuwa beeqqaano assatenni Shoolu handaarinni loosidhe affannokki geerra, qaaqquulle amadino meento, dirinsa 18-59 geeshsha noo wedellanna 18 diro woroonni noo qaaqquulle 13 kume 774 xibbe ikkanno qansoota Lamu diri giddo kaaysate mixo amandoonniha ikkanna, xaa geeshsha 5 kume 69 ikkannohura qajeelsha uyne maatensa widira karsantanno gede assinoonnita kultino. Konninnino, Xibbunni 93% anga ikkitannori maatensa widira iillite loosu widira bobbakkino.
Addis Abebu Quchumi Gashshooti Layinki Kantiwi Ba`lattonni Mootimmate Owaante uytanno Uurrinshuwa Loosu harisaanchi Kalaa Zhaanxiraari Abbayihu coy`ranni, quchumu gashshooti bisu xe`ne noonsare, geerranna doogote galtanno qansoota qajeelse looso aatenni, keeshshitannowa qixxeesatenninna maatensawa wirro higge umonsa dandiitanno gede assate loonsoonni yino.
Kalaa Zhanxiraari xawishshi garinni, quchumaho jajjabbu sagale woy hurbaate itisate mereershi no; Kuri hurbaatu mereershi mitte chuuco hoogge hudetenni gooffanni noo daga horaameeyye assannoho yiino.
Quchumaho Xibbunni 18-19 ikkitanno daga buxichu buxicho ikkitinota kulinohu Janxiraari Abbayihu, konne quchumu qarra tirate dandiinannihu tenne daga kaa`linirooti yino. Konne assate dandiisiisanno loosi Seefitinetetenninna loosu kaayyo kalaqqanno uurrinsha widoonni ikkinota kulino.
Bakkalcho Maaja 15/2013 M.D
