Seeda dirrara miqichunna mundeete waaga baantoonni meessaneeto meessinni gashshate assinoonni shigiggissanno sharro guma laala hanaffunkunni Ella 27/2015 MD sayikki dirooti. Tini jawa polotiku xa’mo ikkite keeshshitinoti soorrote gashshootinni dawaro afidhino.
Sayikki diro ayirrinsi yannara qoqqowu pirezidaantichi kalaa Desta mitto xawo ikkino halaalenna daga wirro badhe higge qaagganno coye coyi’rinohu giddonni tenne borro kaajjishate horoonsi’ra hasiissino. Yaattono, “Sidaamu daga baanderu noo dagaati; Tini shiima qeelle dikkitino; malaate afi’noommo mannaati. Mootimmate utuwaho; kuni callu jawa ayirrinyeeti.
Qoqqowo ikkankenni maa afi’nummo yaannoha wodanchine la’noommoro kuni callu ikkanno. Kawiinni sainoreno loonsanni hee’noommo; loosano hasiissannonke” yitanno sokkaati. Halaale coyi’rate bero sayinsoonni qaraaro la’niro, baandeera meessi faarsonni faarsinanni suta dandaa mageeshshi geeshsha hagiirsiissannoro wodancha “Qoqqowo” yitanni kakkalantu Sidaamu dagara qaaggote.
Baandeeru hajo umita assine adhino;kayinnilla iso callaatini yiniro dee’ni. Baca soorro leeltino. Sidaami giddo illetenni leellannori jajjabba pirojekituwa maassantanna la’’a,gobbate deerrinni lawishshunni kayinsannire ikka shiimare dikkino.
Qoqqowo ikkini gedensaanni Zoonnate tantano dagate xa’mo ikkite keeshshitinoti addaho. “Rooma mittu hashshinni di ijaarroonni” yitanno yaatto konne abba hasiissanno. Sayinsummo sase dirra gotinowa gatamadhinanni reekkote yannaati. Reekkote yanna giddo Sidaamira Federaaletenni uyinanni keeshshinoonni baajeette alba Zoonete deerrinni noo garinni ikkinota deamano di hasiissanno.
Xa maa lendoonni yitanno hedo ka’ara dandiitanno ikkollana qoqqowu qae qamattesi reekkote yanna giddo towaaxxe,malenna fale kuneeti techo giddoonni ka’anno Zoonete tantano xa’mora dawaro qolino. Tenne yinanni woyite alba qoqqowo ikka fajjannohu Federaalete mootimma ikkitinota afa hasiissanno. Zoone tantana kayinni qoqqowu angara noo daafira anga worannohu nookkiha daga mereersino garinni shoole Zoonna tantanatenni gashshaanono mootoonsino. Kunino soorrote gumaatinna qoqqowo ikkate gumaati.
“Safote latishshi aana, barru barrunku loossa keena, maatete jireenyi aana mootimmate gede baxxino illacha tungoonni hajubbaati. Qoqqowo safi’nihu gedensaanni dagate hasatto aana dagate ledo hasaawa assinoonni” yaanni qoqqowu womaashshu biiro sooreessi Dokiter Araarso Gerremew sayikki diro safote ayyaana ayirrinsi woyte xawisino. Ee;xa leellanno latishshi dayino. Maatete jireenyi aana daggino soorro massagote kaajjilli guma ikkinotano sa’u lamalara Sidaamu qoqqowo towaattinoti IFDR pirezidaantitte Sahileworqi Zewudeti naqqassino. Kuni kaajjilli gede’nannokki gede xaano kaajjado massagonna dagate beeqqo,mittimmanna keeru hasiisannoreeti.
Keerunnire kayinsummoro Itophiyu giddo noo qoqqowubbanni Sidaamu qoqqowi keeru lawishsha ikkinota buuxate qaallichunniwa ha’ra hasiissukkinni keere e’ne keere fullanni naqqasanna la’a dandiinanni. Qoqqowo meessinni utuwimma ayirrisiisanna ayino ka’’e anga wore burduuqannoha ikka hooga soorrote gumanna qoqqowo ikkine meessaneeto meessi gashsha dandiinoonni gumaati.
Lame loome iima qolle tungiro lamenti taalo di dirritanno. Hiittenne fiizikisete shallagonnino dikkannoreeti. Xa Sidaamu qoqqowira duuchunkuri mitte hige guutona yine di dandiinanni. Baalunkuri harinshotenni guutannolla. Latishshano,wolambinateno mitto barra di abbinanni. Wolambinatu balaxino. Kayinnilla wolambinatu meessinni meessa gashsha hananfinkunni sase dirootilla. Ikkollana konni sasu diri giddo jawa soorro dagginota hawa di hasiissanno. Dagganni noo soorro jawaachishshannote.
Federaalete gashshooti duuchu ragaanni Sidaamira, jajjabba songo,Turizime,towanyonna labbeemmere harisate doorsha assi’ranni dayinotino Sidaamu qoqqowira dagganni noo soorro naaxxissannota ikkase buuxisanno. Konnira latishsha,mimmito buusama,keerenna ga’labbo buuxinsiro Sidaami baatto Itophiyunni sa’e kalqete luphi yite leellatenni hoolannoseri nookkita buuxinsanni. Dagganni noo soorro naandanni,mootimmate widoonni leeltanno xe’ne kullanni,mittimma agarre albaagge sigiiga busullete.
Bakkalcho Ella 29, 2015 M.D
