ዲፕሎማሲያዊ ዓወት

 ኢትዮጵያ ኣብ ነዊሕ ዓመታት ታሪኽ ዲፕሎማሲኣ ኣብ ዓለምለኸ መድረኽ ተቐባልነታ እናዓበየ ዝመፅአት ሃገር’ያ፡፡

መስራቲት ወድብ ሕቡራት መንግስታትን ሕብረት ኣፍሪካን ብምዃን ኣብ ዓለምን ኣብ አፍሪካን ግቡኣ እናተፃወተትን ተቐባልነታ እናወሰኸን ዝመፅአት ሃገር ምዃና ዝፍለጥ’ዩ፡፡

ኢትዮጵያ ኣብ ምስረታ ኣህጉራውን ዓለምለኸን ትካላት እትነጥፈሉ ዋና ዕላማ ዓለም ኣብ ትሕቲ ውሑዳት ሓያላን ሃገራትን ትካላትን ንከይትወድቕን ፍትሒን መዓርነትን ንክህሉን ከምኡ’ውን ኢ- ፍትሓዊ ንክውገድ’ዩ።

ዓለምለኸ ትካላት ኾኑ ሕብረታት ብሓይሊ ገንዘብ ኣብ ኢድ ሓያላን ሃገራት እንትወድቁ ኢትዮጵያ እትደልዮን እትምነዮን ፍትሒ ከምዘይመፀ ብዝተፈላለየ መድረኻት ገሊፃ ‘ያ፡፡ ትካላት ‘ውን ኹሉ ዘካተተ ንክኾኑ ኣብ ዝረኸበቶ መድረኽ ክትገልፅ ትረአ ‘ያ ፡፡

ኹሉ ፍትሓውን ሓበራዊን ረብሓ ንክረክብ ናይ ኩልግዜ ባህጋን ድሌታን ዝኾነት ኢትዮጵያ ብምዕራባውያን ዝምራሕ ሓደ ዋልታ ፈተና ንምፅዋር ባዓል ብዙሕ ዋልታ ስርዓት ኣብ ዓለም ንክህልው ንዝተጣየሸ ‹‹ብሪክስ›› ትኹረት ካብ እትገብር ውዒላ ሓዲራ ‘ያ፡፡ ንዚ’ውን ዲፕሎማሲያዊ ፃዕርታት ገይራ’ያ፡፡

ኢትዮጵያ ኣባል ‹‹ብሪክስ›› (ሕብረት ብራዚል፣ ሩስያ፣ ህንዲ፣ ቻይናን ደቡብ ኣፍሪካን) ንምዃን ሕቶታት ምቕራባን ነዚ ዝኸውን ዲፕሎማሲያዊ ስራሕቲ ትሰርሕ ምንባራን ይፍለጥ፡፡እዚ ፃዕሪ ድማ ውፅኢት ኣምፂኡ ኣብ ዝሓለፈ ሰሙን ዓወት ኣመዝጊባ ኣላ፡፡

መራሕቲ ሃገራት ኣባል ጉጅለ ‹‹ብሪክስ›› ኣብ ዝሓለፈ ሰሙን ኣብ ደቡብ ኣፍሪካ ከተማ ጆሃንስበርግ ተራኺቦም ኣብ ዝገብርዎ ጉባኤ ሓደሽቲ ኣባል ሃገራት ናብ ‹‹ብሪክስ›› ክሕወሳ እንትውስኑ ኢትዮጵያ’ውን ኣባል ‹‹ብሪክስ›› ክትኸውን ወሲኖም’ዮም፡፡

ልዕሊ 40 ሃገራት ኣባል ናይቲ ሕብረት ንክኾና ሕቶ ዘቕረባ እንትኾን እቲ ጉባኤ ግና ንኢትዮጵያ ሓዊሱ፣ ኣርጀንቲና፣ ግብፂ፣ ኢራን፣ ስዑዲ ዓረብን ሕቡራት ዓረብ ኢሚሬትስን ብኣባልነት ተቐቢሉ ኣሎ ።እዚ ንሃገርና ዓብይ ዲፕሎማሲያዊ ዓወት’ዩ፡፡

ጉባኤ ‹‹ብሪክስ›› ንኢትዮጵያ ሓዊሱ ሓደሽቲ ኣባል ሃገራት ብምቕባል ምፅዳቑ ንሃገርና ታሪኻዊ እዋን ‘ዩ፣ኣወንታዊ ኣጋጣሚ ‘ዩ ክብሉ ቀዳማይ ሚኒስትር ዶክተር ኣቢይ ኣሕመድ ገሊፆም’ዮም።

ኢትዮጵያ ናብቲ ሕብረት ክትኣትው ዝኸኣለት ብዕብየት ኢኮኖሚ፣ ብበዝሒ ህዝብን ኣብ ዓለም ብዘለዋ ዓቕሚ ዲፕሎማሲን ተሰማዕነትን ከምኡ ‘ውን ኣብ ቀፃሊ ብዘለዋ ተስፋን ኣብ ውሽጢ ኣፍሪካ ዓብዪ ተሰማዕነት ዘለዋ ሃገር ብምዃና ‘ውን’ዩ፡፡

ታሪኻ ኢትዮጵያ፣ በዝሒ ህዝቢ፣ ዝለዓለ ዕብየት እናምፅኣ ካብ ዝርከባ ውሑዳት ሃገራት ሓንቲ ምዃና፣ ስራሕቲ ሓምለዋይ ዓሻራ፣ ብምግቢ ዓርስኻ ንምኽኣል እናተገበረ ዘሎ ፃዕሪ፣ ከምኡ ‘ውን ሓፈሻዊ ዕብየት ምህርቲ ብኣባል ሃገራት እቲ ሕብረት ስለዝተኣመነሉ’ውን ኣባል ክትኸውን ተመሪፃ ኣላ፡፡

ኢትዮጵያ ኣባል ‹‹ብሪክስ›› ምዃና ንህዝቢ ኢትዮጵያ ኢሉ ‘ውን ንኣፍሪካ ዓብዪ ኩርዓትን ዲፕሎማሲያዊ ዓወትን ‘ዩ፡፡

ኣባል ሃገራት ጉጅለ ብሪክስ ብሓንሳብ 3ነጥቢ 24 ቢልዮን በዝሒ ህዝቢ ዘለዎን ኮይኑ ዓመታዊ እቶት ዜጋታተን 26 ትሪሊዮን ዶላር ከምዝኾነ ይፍለጥ። እዚ ድማ 26 ሚኢታዊት ቁጠባ ዓለም ‘ዩ።

ኣባል ጉጅለ ብሪክስ ምዃን ብፍላይ ድማ ኣብ ዕብየት ዘለዋ ከም ኢትዮጵያ ዝበላ ሃገራት ኣብ መድረኽ ዓለም ተደማፅነተን ንክህልወንን ንክዓብን በሪ ዝኸፍት ‘ዩ፡፡

‹‹ብሪክስ›› ንዓለምለኻውያን ናይ ገንዘብ ትካላት ‘ኣይኤምኤፍን’ ባንክ ዓለምን ኣብ ካብ ዝህብዎ ግልጋሎት ብዝተፈለየ መገዲ ኣብቲ እንዳማዕበለ ዝኸይድ ዘሎ ቁጠባ ዓለም ልዑል ድምፅን ውክልናን ንምርካብ ዝተጣየሸ ብምዃኑ ንኢትዮጵያ ዓብይ ዲፕሎማሲያዊ ዓወት ካብ ምዃን ብተወሳኺ ንዝጀመረቶ ኢኮኖሚያዊ ዕቤት ዓብይ ረብሓ ኣለዎ፡፡

ኣባል ሃገራት ጉጅለ ‹‹ብሪክስ›› ኣብ 2014 ‘ኒው ዴቨሎፕመንት ባንክ’ ዝተባህለ ሓድሽ ዓለምለኻዊ ባንኪ ኣጣይሾም ‘ዮም።

ዓቕሚ ናይቲ ባንኪ 250 ቢልዮን ዶላር ክኸውን እንከሎ ኣብ ምምዕባል ንዝርከባ ሃገራት ልቓሕ ንምሃብ ዝተጣየሸ ስለዝኾነ ኢትዮጵያ’ውን ካብዚ ተረባሒት ብምዃን ኣብ ልምዓታዊ ስራሕታ ኣወንታዊ ግደ ኣለዎ፡፡

ስለዚ ኣባል ብሪክስ ምዃን ዓብይ ዲፕሎማሲያን ኢኮኖሚያውን ዓወት ስለዝኾነ ብዝግባእ ምጥቃም የድሊ፡፡

ወጋሕታ 25 ነሓሰ 2015 ዓ.ም