Maammaashu nafa “Callasi Itinohu Callasi reyaanno” yaanno. Ititto wote callu,mooritto wote callu; bati’ray bati’reenna oosokkiranna maalunni xaadatto fiixira giggilo iillishittoro/iillishittaro ikkinniina mamoote gosa”yaranna qachi”yara bushshu yite doogo loosoottohu/tahu gede/ moorte maareekkidhe furmittonna furmitta gedensaanni mangiste iillite qaafo adhitanno wote sirchunna gosate giddo balba”lite gosanna sircho “ani eweli gosa ikkeenna shorrinie” yitanni gaamo kakkayisatto?!
Ee; callu itinohu callu reyaanno. Calla mooroottohu beebbaataamma gosa su’minni dada’late yite kakayisattohu xaano eemarami. Tigirayete dagara qarrantinore labbanno Cancishaano HWHT gaamo Itophiyu jiro oosonsanna fiixu firinsa su’minni maareekkitanninna horritanni keeshshite techo soorrote gashshooti mooroottohu ikkinohe yaatenni keerunni geegissate wo’naalirono “ Di duuwoommo yaannohu tufanni galanno” yinanninte gede Tigirayete daga giddo balba’le beebbaataamma,itte duubbinokki buxanete ooso kakkayisanni afamanno.
Moori wote cage beehinokkihu, techo qarru yannara iillie yee daga kakkayise buxanete su’minni dadda’lannohu uullano waagasi adhanno! Iimano xa’mamanno.
Kuni assooti TPLF aana banqa yee xawe leello ikkinnina duuchankawa hala’lino. 27 diri gosoomimmatenna ayidoomittete rosi goli massagaanora maganu afonsana; togoo assooti duuchankawa fincameenna Itophiyu keerinna ga’labbo hembeelantanni afantanno. Ikkollana haaru soorrote gashshootinni agarranni luphiimu dinyi loosi giddo umihu gosoomimmate rumushsho buqqise, ayiddoomittete waalcho waawansetenni mooru miqicho cancanate.
Konne assate jawa dinyi loosonna dagate eeggo duqqite dagate riqiwamaano ikkite dagginorinna haaruuddu ministirooti barra hashsha loosa agarantannonsati yekkeersiissannota di labbannoe.
Ayiddooma kakkayisanno yite mangiste mooraancho mittu bayichinni kayisse wolewa mootoonsitanna illenke diikkichinni la’noommo! “Hisenna Gille hise” yite mimmito itisiissanni sa’ino HWHT mangiste mittu woradira moorinoha,daga meexiniha zoonete abbite mootoonsitanna sa’noommoti ayiranno di maaxamino halaaleeti. Zoonete moorinoha qoqqowa soyano hattonni.
Mitto waro mitte amaalete mini songo beeqqoommoha baadiyyetenni mitto worada riqiwa dayino amaalete mini miili zoonete amaale mine xa’mino xa’mo mussinnunna mooru ba”a geeshsha di haweemmote. Hiikkonne Amaale mineetiro xawisate di hasi’reemmo! Amaalete mini “Ewelo eweliha togoo biddishira shiqishoommona Ayirradu amaalete mini loososinna chachaarresi la”e kaajjishannoe gede ayirrinyunni shiqisheemmo” yaanno gashshaanchu. Roore huuronni, 6 huuro aannokkinna mittichu qoxxisamaanchinni shiqinshoonnihu mootoo’mi.
Hakkuy gedensaanni Qoxxisamaanchu hedo worara kaayyo uyineennasi Coyi’rino coye kuneeti. “galateemmo ayrradu Amaalete mini songaaficha! Agarina xa shiqishshinihu eweli loosu aana noolla? okkote! Ani iso agaroommohu kotottote yoo uyineenna qorichu mineeti. Gosa gosate aana kayisinoha, buxanete sonkoonni kaa’lote sagale moorinoha, latishsha meexinoha worada bulbulinoha hada konne maaxxine heedhinoonni? Danchate !” yee hedosi worino. Mamarootikka togoonni halaale coyi’ranno amaalete mini miili kalaqamannohu?! Guma gede soorrote gashshootinni agarranni.
Woradaho moorinoha zoonete,zoonete meexinoha qoqqowo,qoqqowoho mulqinoha Federaale Federaalete moorroha… yinanna daga meexantanni,hudidhanni wi’litanni keeshshiotino. Ee! Xa buxanete hindiiddo feyantanno yanna ikkitara hasiissanno! Xaate gosate su’minni moorre balba’la sire ikkito! Gosate su’minni dadda’la waaga baatisiissannota ikka hasiissanno. Moore gosate giddo balba’le wirro biilloonyaho daate “ani eweli gosa ikkoommo daafira afoommori nookki beebbaataamo shorrinie” yaanni mangistenna daga qasiisatenni gobba hembeelsannohu fulo! Togoohu hee’rittoro maccate yannanna buudu yanna badde afi! Daga baqqi yitinona. Ilama hiikku gashshaanchi maa loosara mootoo’minoro badde affe baqqi yitino yannaatina eemarami!
Tenne lamala giddo tuqu xaadooshshi aana kalqete macca goshooshino pirofeser PLO Lumumba yaattonni baxxeemmo “Jaappaanete mussinna loossinori umonsa shitanno gede assinannki; chayinaho mussinna loosiha shinanni;Awuroppaho Usuru minira tunganni;Afrikaho kayinni mussinna loosinohu doorshaho umosi Qixxeessanno”!
Togoohunni agaronke kaaliiqi! Togooha Buqqiso!
Yaareed Geetaachew
Bakkalcho Birra 11, 2014 M.D Hamuse
