Kalqe tini umisenni danchummano,baca qarrano duqqitinote. Bushareno danchareno redhite shettinote. Kalaqamu duuchankare kalaqe kae baxxinohunni manchi beetti kayinni kuri baala aliidimmatenni gashshannonna massaganno, qorqoranno, taashshanno, woyyeessanno gede annimma uyitinoti qullaawu maxaafi giddo worroonni halaaleeti.
Kalqete ikkinori woloota daafikkinni sa’’anno yine dihendanni. Danchummatennino ikkiro elannoho. Bunshetenni woy gawajjotenni ikkiro kayinni konneeti yine calla kulle gundanniha di-ikkanno.
Gobbankeno dikalqete gobbuwa giddonni mittichoteyya kisinosekkiri may no? baxxinohunni sa’u sase dirra giddono ikko albaannino kalaqamunnino, mannu loosino hilonnino Itophiyu gido lowo gawajjo iillitanni sa’ino.
Iillitino gawajjo giddonnino kalaqamunni lolahu bati’ranni, kanchafaru uwa, koroonu fayya, xeenu bati’ranni baattote hoshooshammenna labbannore ikkitanna; mannu kalaqino gawajjonni kayinni babbaxxitino basera ka”ino oli, keeraano qansoota dartaho reqecci assa, sircho bandanni shaa, jajja giira, safote latishshuwanna labbannore hallanyunna mootimmannita ikkite; dagoomaho owaantenna horo uyitanno uurrinshuwa diige hunate assooti kalaqamanni saino; xaano ikkanni noohu konneetilla.
Baxxinohunni mannu loosino qarrubba sa’u sase dirra kawa calla ikkikkinni sa’u 27 dirra giddo biilloonye amadde keeshshitu bissa kalaqqinohonna; rumuxxe xaa geeshsha keeshshinoho yaa dandiinanni.
Kuri qarrubba baala gantannanni kayinni dagate sharronni gobbankera ikkannore abbate ragaanni deaminonku dino. Hashsha barra wo’naallanni hee’noonni. Qarru iillinonke yine hexxo dimurranni. Sa’nannikki qarri nookkihura.
Albaanni rumuxxite keeshshitino qarrubbanni mootimmatenna dagate mereero; daga daganniwa, amma’note mereero, qooxeessunna sirchunni babbadamanna mimmitu ledo huluullama hattono babbadooshshu kalaqamanni keeshsheenna summeenyu bae keeshshino.
Ikkollana sai yanna gashshooti daganke seeda dirrara miicanni gashshinohanna qoossono kadantinoha ikkasinni sae buximate giddo keeshshitanno gede assinoha ikkasinni jeefoteno giddo giddoonni assinoonni sharronni biillonye amadde daganna gobba miiccanninna mulqitanni keeshshitino gaamo biilloonyinsanni ka’anno gede assineenna gobboomu deerrinni soorro daggino.
Daggino soorrono babbadantenna mimmitu ledo huluullantanni keeshshitino daga mereero hattono gobboomitte mittimma dagganno gede qeechise jawaho yine ammannanni.
Gobboomitte mittimmanna roduuwimma calla ikkikkinni albaanni albaanni qachu gobbuwa ledo kalaqamino qarri tidhamannonna Afriku qooxeessi gobbuwa mereerono mittimma kaajjitanno gede assitino soorrooti yine adhinanni.
Gobbanke hundinni kayisse ayirrinyese agadhitenna agarsiisidhe keeshshitinota ikkasenni waajjuullu kadote gashshootinnino angase uyte digaltinote. Kalqenkera roore anga ikkitanno gobbuwa wolqisse kadotenni gashshitino gobbuwara angansa uyte seeda dirra galtu gedensaanniiti wolambinatensa afidhinohu.
Afriku qooxeessira noo gobbuwa mereerinnino waajjuullu kadote gashshootira angansa uytinokkiri lame gobbuwa calla ikkitanna mitticho ninke gobba Itophiyaho.
Itophiyu dhaggete diinna ikkitino gobbuwa hundinni kayisse techo geeshshano gano gantanni; miiconna kado iillishate; gobbate giddo hajora hasiisannokki garinni angansa worate; lawinsaro agawo tugate; olu uduunne hidhinannikki gede ho’late, gobbanke massagaano gobbaydi gobbuwara higge fultannokki gede Viisa ho’late; woxu liqoo ho’latenna lawannorinni xiiwo kalaqqanni keeshshitino. Ikkollana konne baala assinanna techo geeshshano angase uyte ayirrinyese shollishshenna wolambinaatese hoogge diegentino.
Diini xeertotenni didaannona gobbate giddo meessire ikkitinorino kaadde gobbate aana ola fantino. Duuchunku qooxeessira dagate mereero gaance kalaqate wo’naaltino. Daganna mootimmano kiphisiisate goxxukkinni galtino. Kayinnilla kuri baalu kalaqamunni ikko mannu kalaqino qarri xaa geeshsha anganna lekkanke kuttuwe dituginonke. Iillinonke qarranna jifo baala sa’nanni dangoommo; albillichono sa’neemmolla. Soodara kairo ti’mi yee tunsannona gobbanke kaayyono hattoontella. Albaanni danchurinna keeru, wolapho jireenyu widira iillate assinanni wo’naalsha gufissara wo’naaltannokki wolqa dino; diheedhanno yineno diagarranni.
Ikkinohurano gobbate gede xaaddinonke jifo shiima yanna gedensaanni sa’neemmo. Anganke micciire badhera qole usure; lekkankeno kuttuwe lophonkenni duumbara gatisannonkeri dinona baalinke hexxo murrummokkinni jawaantetenni hee’noommo handaarinni gobbankenna dagankera ikkannore hashsha barra yinummokkinni loonso. Hiittene jifono barrisenni sa’neemmolla.
Amsaalu Felleqe
Bakkalcho Wocawaaro 27, 2014 M.D Hamuse
