Yaareed Geetaachew
Ella 14/2023M.Dirinni seeda yannara goodhino dimokiraase,keere,ga’labbonna latishsha goodhino Itophiyu daga,qiida qiidaho yitukkinni,arrishsho caa’litukkinni,tunso qeeltunsakkinni Itophiyulla halaalunni massagannoseha afidho yite timbiliqqe flute dhoodhitu. Tini mitte xiiwo nookkiha massagannoe,Itophiya albaagisanno yite doodhitu daga Wocawaaro 24/2014 M.Dirinni sanfanni dhggete mootimmanni bacare agadhitanno.
Haaro mootimma safamate 4 barri gatino. Itophiyu daga keere goodhe keeshshitino. Xa kayinni goo’rose kassi assitanno mootimma hasidhanno. Seedu dirira kaphu latishinni godowa fuuginsanna keeshshitino daga uullara dirrino latishshu loossa hasidhanno. Hashsha barra yitukkinni doodhitino daganni Jireenyu Paarte qeeltu wote jawa dagate eeggonna dinyi looso adhitinota deamanno Paarlaamu miili hee’riro so’ranno. Daga gashshoote kiirte uyitino garinni kiirte adhate qixxaabbino.
Paarlaamaho doorantinori duuchanka qoqqowu daga riqibbe qarqarinsaranna dagansara qarrannore Mootimmate shiqishshe tirateeti. Xa maccate yanna sa’ino;tini buudu yannaati. Maccatenna buudu yanna bade afinokki allaalaanchi xa di hasiisanno. Hada mittu manchi saada ce”annohu siito anje hee’reenna hasi’ri gede assanno. Macca amade goshooshanno;xiiwanno,gananno. Siituno manchoho qoliwa higanno;korkaatuno macca ikkinnina buudu dinosiyya. Allaalaanchu assisita ikkanno. Kuni siiti lophe jawa ikke buuda fushshi. Buuda fushshinota bade huwatinokki allaalaanchi bashshoo gede laweennasi booto buuda fushshinoha siqqotenni ganara,siiwotenni usure goshooshara wo’naalino. Bootuno umo heeshshi yee buulluuqishi’re lossinosi allaalaancho qase gombisi.
Bootu anni xiwame hiiqqame goxe noowa dayino wosinchi makkito yeenna lossi’roommo bootiwe shii”e yino. Wosinchuno “hay buudunna maccate yanna badde afa hoogge reyitto” yino yinanni. Ee;tini buudu yannaati. TPLF maccate yannara dagate macca goshooshshanni hasidhu gede assite sa’inoti daga baqqi assitino. Dimokiraaseno milli assa hananfoonnilla. Xa hatti maccate yanna sa’ino; tini buudu yannaatina doortinohe dag abaca dinyi looso uyitinoheta deantooti.
Haaro Mootimmanni daga agadhitannore Itophiyu Pireesete uurrinshara xawissino garinni; gobbate giddo mimmito huluullama kalaqantino. Sirchunninna gosatenni addaxxa fakkantino. Konne kayinni haaro mootimma titanno yite agadhitino. Gobba billaallitara meddi yitino yannara hexxote gashshooti dayinotano daga huwattino. Huwatteno kaayyo uyitino. Tenne kaayyo horonsi’ra busullete. Itophiyu bayiriidi seeri garinni kuni haaru paarlaami noosi mootimmate diri 5 diri kontiraataati. Daga doortinoha dagalla dirrisidhanno.
Bainchu loosi,mussinnunna mooru daga caacceessino. Looso hoogganno wedelli kiiro lexxitanni daggino. Juntu kalaqino miinju sharre korinni dikkote waagi barru baala lexxanni daga caacceessino. Dartu,rewonna mannu loosino hude caacceessitino. Konni daafira elannoe yitino haaro mootimma safidhara Itophiyu daga quqquxante agadhitino.
Safantanno mootimma daga owaattannota ikka hasiissannota fullahaanono xawissanni afantanno. “Safantanno haaro mootimma daga hidhitannore ikkitukkinni dagate owaattannore ikka hasiissanno” yaatenni Addis Ababu Yuniversite Seeru rosi goli kaa’laanchu pirofeesere Dr Simeeneh kiroosihu xawisino.6ki doorsha qeeltino uurinsha wocawaaro 24/2014 M.dirinni Mootimma saffannoti anfoonnite. Tini haaro mootimma daga hidhitannota ikkitukkinni dagate owaatate qixxaawa hasiissannose yino.
Mangistete tantanonni mootoo’mitanno hallanyooti ikkado egennonna ajuuja afidhinorenna gobbate loossannorenna daga owaattannore ikkite qixxaawa hasiissannonsa.
Sa’u 27 dirra giddo paarlaamu miilla yii yinita calla ikkinniina dagate xa’mo haadhe dagge doogote huntanno haraqeessu soqqamaancho ikkitannorinna; goxano fuqqi assite songaafichu wodho kaajishanno wote goxichu wodaninni anga waxa assite fultannoreeti. Xa hatti gowwimmate yanna sa’inoha labbanno. Paarlaamu xoxxorraamo ikkano gede Dr, Abiyi hexxootinkanni. Ikkirono roore anga wedellanna rossinore ikkitino daafira dagate dinyi looso doogo huntannore di labbanno. Waasa tuuce coyi’rannohu lollobbanno. Mittowa dassinohuno coyi’re di tidhanno balaxe tuucinorinni sammi yaanno.
Konne ikkino daafira haaro safantanno mootimma Itophiyu latishshi lophora,dagate keeriranna ga’labbora hattono mittimmate illacha tunge loosa hasiissanno.
Baqqi Yino Paarlaami Itophiya Baqqi assate!
Bakkalcho Wocawaaro 20, 2014
