Qiddist Gezaheny
‘’Peelera albaanni lekkate kuwaase calla noonkanni; isi kayinni egennotenna boohaarshu widira soorrino’’ .Togo yiinohu yannannihu Biraazilete albisi Neyimaar Juniyeriiti. Lekkate kuwaase xa la’nanniha biifado suude afidhinohu Peele yaamamino qarooyye godo’laanchi gedensaanni ikkinota batinyootu sumuu yitanno. Wodiidi Ameeriki lekkate kuwaase badooshshe ikkanno gede safote kincho tuginohu yanna habbannosikkihu kuwaasete egennaami gattannokki reyonni geegiissamino. 64 dirra albaanni lekkate kuwaasenni maccaha ikkinohu Peele tenne lamala giddo tenne kalqenni gortotenni baxxino.
Ispoortete maate ikkitinokki dagara nafa haaro ikkinokkihu Peele; lekkate kuwaase malaate; Biraazilete jiro; ispoortete luphiima eo kiirsiisaancho; kalqete boowe janna; 20ki sani qaddo godo’laanchi ‘’Lekkate kuwaase Nugusa’’ yinanni ayirrinyi ledo hee’rino. Jeefoteno, seeda dirrara sharramanni keeshshino xisso qeelteennasi 82 dirisinni fooliishshi’rino. Biifisinoseti lekkate kuwaaseno xiddu aana afantanno.
Hayyichu godo’laanchi ‘’Peele’’ wo’mante kalqera dagatenna Ispoortete base woshshatto ikko ikkinnina wo’mu su’misi ‘’Edisen Aratens Do Nasiminto yaamamanno. Awuropu kiiro garinni Birra 23/1940 Biraazilete Tirees Korakosi co’o keeri hala’lino qachi giddo ilaminohu Peele anjesinni Payilete woy horophillu buuwisaancho ikkate halcho heedhusirono mininsa qooxeessira horophillu cancanameenna buuwisaanchunna hodhaano lubbonsa sa’eenna la’’asinni kainohunni ajuujasi soorrate mudhino.
Annisi Jo A O Raamoos Do Nasiminto qarooyye lekkate kuwaase godo’laancho ikkasinni isino hakka hige roorsi. Hattenne yannara Biraazilete mini giddi lekkate kuwaase doodhinanni Ispoortete dana ikkasenni Listirote saaxinesi tuge heeshshosi woshshatto ikkitino lekkate kuwaasewa luuncaawe dandoosi bowirsiranno gede kaa’lo ikkinosi. Kuwaase tuttugate, donge sa’’ate, rankesinnna eo kiirsiisate ikkadimmasi dagate illacha afi’ranno gede assitinosiha ikkanna beeddakko ikkateno kakkayissinosi.
Peele lekkate kuwaase godo’lino dirra giddo didandiinanni yine hendanniha albisa deerra amada dandiino. Lekkate kuwaase albiidi xuruuri eote kiirsiisaanchimmanni godo’linohu Peele; xaphoomunni gobbasiranna gaamosira 1 kume 363 godo’lenni 1 kume 281 eo marawete ledo xaadisino. Kuni gumi mereerimunni mitte eora shiqqi yitino godo’leeti yaa dandiinanni. Shoole kalqoomu lekkate kuwaase boowera godo’le faranjootu 1958, 1962na 1970ni sase kalqoomu boowe kaysatenni callicho lekkate kuwaase godo’laanchooti. Peele qaaqqimmatenni gaamaareessimmasi diri geeshsha godo’lino gaamosi Santoosira 15na Biraazilete biheraawe gaamora 16 dirisinni godo’latenni kalqoomu booweno 17 dirisinni kaysatenni dhagge loosino.
Peele kalqoomu heewonni Biraazilete biheraawe gaamora 97 eo kiirsiisanna kilawesi Santoosira kayinni 1 kumenna 88 eo kiirsiisa dandiino. Faranjootu 1958ni kalqoomu boowe heewonni dirunni shiimu godo’laancho; 1970ni gaamote beeddakko godo’laacho; 1973ni Wodiidi Ameeriki beeddakko godo’laancho ikke ayirrinyu kaabba uddi’rino. Gaamosi Santoosi ledono lee Biraazilete liige boowe, lame Koppa Libertadosi boowe, lame kalqoomu qeelaanote qeelaanchimma boowe kaysa dandiino.
Peele Santoosira 18 dirrara godo’lihu gedensaanni faranjootu 1975 nni Newu yorkete Kosmosi gaamo karsamino. Ameerika hodhasira albaanni kayinni Biraazilete dagawa lowo geeshsha baxamannohanna gobbate malaate assine la’nannisihura gobbasi Biraazile wole gobbara hirame ha’re godo’lannokki gede hooltinosi. Kunninnino woloottu jajjabba kalqoomu gaamora iibbado dhukasi leellishannokki gedenna dandoosinnino jirote birxichira ofollannokki gede ikkino. Gedenso kayinni Ameerika ha’re sase dirra New Yorkete keeshshi yannara 1977ni Liigete shampiyoona ikkanno gede dandiissiisinosi. ‘’Kalqe mitto bayira mancho hooggino, mitto barra iima lekkate kuwaase mitteenni godo’lineemmota hexxo asseemmo’’ yiino lame dirra albaanni Maaradoona tenne kalqenni gortotenni baxxi yannara isino lowontanni keeshshannokkita leellinosiha lawanno garinni.
Bakkalcho Sadaasa 27, 2015 M.D Hamuse
