Gibrinnu badhete miqichooti yinannihu gade ikkeenna dikkino. Lophote hellichooti. Roorimankanni Itophiyu gedee lophitanni noo gobbuwara lophote lophote safooti.
Gibrinnu ministere qoqqowubbate Gibrinnu Biiro massagaanonna haja la’annonsa bissanni ledo 2016 laalchu dirinni Federaaletenna qoqqowubbate handaaru loossa sa’u 10 aganna gutu mixo gumulsha keentu yannara shiqqino ripoorte handaaru tayxe jawaachishanno guma maareekkisiisinota reqecci assite leellishshannote..
Qamadete laalchimma lossate amandoonni latishshu doogganni diru dirunkunni Qamadete hidhora fulannoha 700-800 miliyoone doolaare fulo gatisa dandiinoonnihu arri gorsu Qamadenniiti.
Arri gorsu yanna Qamadenni maareekkamino gumira badhe ikkinohu kayinni kaajjado massagonna illachunni loosate.
Tayxe arri gorsu Qamade loosinni 3 miliyoone hektaare baatto wixunni diwantinotenni xaa geeshsha 90 miliyoone kuntaali ale Qamadete laalcho gamba assa dandiinoonnitanna gatino laalcho gamba assiniro diru giddo gamba assate mixi’noonniha 120 miliyoone kuntaala kaysa dandiinanni.
Saadatenna Qulxu’mete jiro latishshi handaarino sai diri labbanno yanna ledo heewinsiro jawu gumi maareekkamino. Maatete Jireenya buuxisiisate pirogiraame widoonnino loosa hasiissannore qara qara hajubba amande loosu giddora e’noonni daafira mixote aleenni gumula dandiinoonnita Ministere loosu mini egensiisino. Lawishshaho, Lukkuwu ceatto handaarinni sa’u tonne agannara 50 miliyoone mittu barri caacurre tuqisate hende 57 miliyoone caacurre tuqisa dandiinoonni.
Haanju harumi loosinni 6.5 biliyoone chigginye kaasate mixi’ne 7.5 biliyoone chigginye qixxeessine kaasate dandiinoonniha ikkanna; chigginyubba dalchinanni xaawubba dhuka kalaqqinohura 2016/17 kaashshira 6.5 biliyoone chigginye qixxeessate hende 7.5 biliyoone gumulloonni.
Itophiyu mittu barrinni (Arrishsho fulte e’a geeshsha) chigginye kaasate dandiitino chigginye batinyinni kalqete amandoonni riikerde woyyeessa dandiitinoha ikkanna; tayaxe dirinni maareekkisiinsoonni gumi kalqe maala’lisinoha calla ikke gatannokki gedenna kalqete muxxe ikkitubba mazigawira borreessiisate hananfoonni millimillo seyootenni gumulantanno gede baalanti qoqqowubba qixxaawo assitanno gede kaajjado sokka sa’ino. Qoqqowubbano adhitino yawo ragunni loosu aana hosiissanno afantanno.
Bushshu madaabbari shiqqo lainohunnino tayxe diriha sai dirihu ledo heewinsiro 6 miliyoone kuntaalinni rooranno. Tayxe hirroonnihu 19.4 miliyoone kuntaali bushshu madaabbari giddonni 12.1 miliyoone kuntaala gobbate giddora eessa dandiinoonni. Aanteteno shiqino madaabbara loosidhe galtinorira guuta ikkino garinni tuqinsanni.
Muli yanna giddo kaajjinshoonnihu baadiyyete baatto gashshootinna hooroonsi’rate gari lallawi Gibrinnu handaarira calla ikkikkinni gobboomitte horosino luphiimate. Baatto loosidhenna Saada ce’e galtinori seeda yanna xa’mora dawaro qolannoho. Gibrinnu laalchinna laalchimma lophorano jawa qooda afi’rinoho.
Federaaletenna qoqqowubbate gibrinnu handaarinni danchu gumi maareekkaminota kulloonni.
Aananno 2017 laalchu diri massagaancho mixonna handaarunni loosa hasiissannore hasaambe raga worroonni. Worroonni ragi garinnino gutunni hedo amandoonni.
Noonke baatto aana loonse laalchimma lossate qara illacha tunge loosa hasiissanno. 2017 laalchu diri massagaancho mixo kaiminnino qoqqowubbate Gibrinnu Biiro qooxeessinsa loossate akati garinni mixonsa qixxeessitanno gede Ministere raga wortino.
Aananno hawado woy goyirete yanna loossano afi’nanni xeena garunni horoonsi’ne ledotenni guma maareekkisiisate loosa agarranni. Gibirrinnu handaarinni leeltinonna daggino lopho Itophiyu 2016 baajeettete dirinni Itophiyu lopho 7.9 anganni gotti yitanno gede dhuka ikkino;dhukuno noota leellishino. Kuni hananfoonni ha’nuru miinji guma laalanni noota caakkeessanno. Duuchu raginni lophitanni noo Itophiya Jireenyase buuxisate gibirrinnunni afi’noonninna afi’nanni hee’noonni lopho naaxxissannote!
Bakkalcho Onkoleessa 15, 2016 M.D
