Baalunku Shombu dhibbi dana Shombu dhibba ikkansa buunxihu gedensaanni wo’munni wo’ma hurrara dandiinanni. Xaginaatu addi addi xagga amadinoha ikkanna 6nni 9 agani geeshsha adhara dandaanno. Kuni ikkannohu Shombu dhibbi baakteeriyi hajanjoonni dhagga giddo mittu woyi hakkuyi ale ikkitino xagga rosara dandaannohuraati.
kalqoomu fayyimmate uurrinsha fushshitino mashalaqqe kultanno garinni; DOT (Direct Observed Treatment) xagisi’raano fayyimmate mereersha marte buuxo assidhe xagga adhitannore ikkansa buunxanni doogo ikkitanna Miliyoonetenni kiirranniri TB dhibbinni amadantino daga horonsiraano ikkitino.
Xagicho roore anga baatooshshiweelo uyinanniha ikkanna mite mite lowo geeshsha baadillicho ikkitino qarqartora hodhishshu doogonna fulo hoogatenni kainohunni xagisi’raano wo’ma xaginaate guddukkinni gattanno; kunino dhibbu bati’rara qara kaima ikkanno.
Xagisiraaano wo’ma xaginaate garunni harunsite cee’mitukkinna deantukkinni adha hasiissannonsa. kuni ikkikkinni gatiro kayinni wo’munni wo’ma ba’’annokkihura riqiwote xagicho rosino baakteeriyi lophanno gede kaayyo kalaqanno. Xagicho rosinohu MDR.TB yaamaminohu Shombu dhibbinni aleenni akkimale gawajjo iillishanno. Xaginaatu Shombu dhibbi xaginaatinni baxxinohonna baxxino darga hee’ne Hospitaalete uyinanniho. Xagicho rosinohu MDR-TB dhibbira uyinanni xaginaatinni hurannokkiha ikkironna luphiima shommbu dhibbi xagga uyineenna hurre heedhannokki Shombu XDR-TB (Extensive Drug Resistant) yinanniha Shombu dhibba ikkanno.
Shombu dhibbi luphi yino deerrinni taraawanno dhibba ikkanna Shombu dhibbinni amadammeemmokki gede gargarooshshu doogga kayinni
Fugantinonna hiitto diilallono e’annokki basera Shombu dhibbinni amadamino manchi ledonna xagisi’ra hanafinkunni lame lamala wo’minosikki manchi ledo ofolla hooga;
- Afuunna sanote maakse wodhatenni Shombu dhibbi xissamaanchi afamanno basera owaattanno ogeeyye umonsa agadha hasiissannonsa;
- Shombu dhibbinni xissaminohu maatete miili mine hee’riro xaginaatunniwa maranno gedenna xaginaateno murikkinni jeefisa hasiissannosita jawaachinshanni;
- Shombu dhibbi daafira babbaxxitino fayyimmate xaawubbaranna tuqu xaadooshshira uyinanni roso garunni wodanchanna roso adha hasiissannonsa.
Qiddist Gezzaheny
Bakkalcho Dotteessa 17, 2016 M.D
