Addisu Adoola
Caffe Oromiyu 6ki diri 5ki loosu sani 14ki baxxitino songo tenne lamara harisi’rino. Tenne songonnino 11 babbaxxino lallawa gumulinoha ikkanna kuri giddono mittu budu yoo mine uurrisate lallawaati.
Konne lallawano Caffe Oromiyu 6ki diri 5ki loosu sani 14ki uurrinshate songo wo’ma huuronni gumulo sayissino.
Kalaa Milki Mekurihu Oromiyu Qoqqowi Xaphoomu Yoo Mini Seeru xiinxalaanchi coyi’ranni; anfintenni gede Oromote daga calla ikkikkinni wo’manti daganna dagoomi umi uminsa yekkeero tidhitanno hayyo noonsa. Oromote daga giddono budu yoo Gadu amanyooti giddo jawu dargi noosiho. Konneno yekkeero tirranni hayyubba giddonni mitto ikkinoha budu yoo seerunni afansha aatenna tantano gumulate xiinxallubba assinoonni. Assinoonni xiinxallubbano ninke geeshshi budu rosichi noonsakki Afiriku gobbuwa budu yoo minna uurrisidhe gumaamma ikkitino gede xiinxallubba leellishshanno. Konni kaiminni bayriidi gobbate seerino ikko qoqqowu seeri giddo buduno ikko ama’note yoo minna uurritara dandiitanno gede worroonni.
Konni kaiminnino konni albaanni ama’note yoo mini lawishshaho Sheriiya Yoote Mine labbannori no. Xa kayinni budu yoo mini seeru garinni uurrino. Kuri budu yoo minna fajjaaleessimmate aana irki’rinoho biilloonyinsa. togo yaano fajaaleeyye yekkeero noonsa bissa hajonke yannaasicho yoo mine ikkikkinni budu yoo mine la”antonke yite fajjituronna hakkuy garinni budu yoo minira daggurooti yoote mini biilloonyu hee’rannosihu. Konni daafira budu yoo mine hasidhannokki bissa hajonsa yannaasincho yoo mine la”antannonsa assi’ra qoossonsaati. Kuni budu yoo mini hiittee hajono la”ara dandaanno kaajjado jaddo gobbaanni.
Kuni budu yoo mini lowo horo heedhannosi. Koni yoote mini olluu kiiro tantanamara lallawu fajjannoha ikkasinni iillote ragaanni heedhannosi horo mittete. Woradu quchuma hara agarrisikkinni doorantino geerrinni yoo afi’rara dandaanno/dandiitanno. Budu yoo konni albaannino noote; xa kayinni baxxinoha assannohu budu yoo mini yoo mittu yannaasinchu yoo mini uyno yoo gede afanshu heerannose Konni albaanni noo qarri budu yoo uyne araarsine ka’nihu gedensaanni hasi’rinokki manchi yannaasincho yoo minira maranno woyte balanxe la’noonnikki hajo gede haaro la”antanno. Xa kayinni hattee gatisanno; budu yoo mine uynoonni yoo yoo adha giwino manchi yannaasincho yoo minira adhe ha’ranno ikkiro budu yoo mine uynoonni yoo amadisiisante kado xa’mi’rate gede ikkite yannaasincho yoo minira hadhanno hajubba gobbaanni jeefote yoo gedeeti la”antannohu. Hattino seeru giddono adhamooshshu nooseta ikkitanno gede assinoonni.
Iillote gobbaannino, harinshose daga affinonna budese ikkino doogonni ikkinohura kunino hajamaano hajonsa shotu garinni shiqishidhanno gede assannonsa. Yannaasincho yoo minita la’neemmo woyte batinyu manni xawaqa hidhanno woxi hoogino daafiranna saeno yoote minira may raginni ku’laato abbi’ra noosiro afate qarramanno manni noo daafira farco afi’rikkinni gatannohu lowo manni hee’ranno daafira hakkoyeeno gatisanno; rosamino budu harinshonni budu yoonni saeno mala afi’rara dandaanno. Woleno Oromote Daga Afii, budinna budu giddo afamanno balchoomi lophora heedhannosi kaayyo lowota ikkitanno.
Tantanonsa lainohunnino tantantannori olluubbate hasiisanno yine hendanni darga woraddate yoo minna ikkitanna albano budu batinyu olliira tiranni keeshshino kayinni afansha uynoonnisikki daafira calla yoote mini gede di-la”amannonna yoono seeru albaanni adhamooshshu dinoosenka, xa kayinni konni budu yoo mini muro adhamooshshe afidhannoha ikkanno. Lallawu garinni konne doorsiisa, tantananna irkisa woraddate yoo minna, woganna turiziimetenna olluu gashshaanono hattonni hasiissanno shiqono ikko babbaxxinorinni kaa’late yawo uynoonninsaha ikkanna budu yoo mini geerra doodhitanoti kayinni dagate.
Wole harinsho kuni budu yoo mini tantanamannohuno yekkeerote harinshono hadhannohu budu doogonni ikkanno. Yoote minna tantanantanno woyte olluubbate biiroranna geerru gobbaanni mittu mittu borreessaanchi hee’rannonsa. Hajaamaanono hajonsa borrotenni borreessaanchoho shiqishidhanno. Hakkuy gedensaanni geerru hajonsa la’’ate songitanno. Ku’laanchuno songitino geerrira ku’laatosi hasi’riro borrotenni giwiro afuunni ku’lanno; yannaasincho yoo mininni budu yoo mine badannosiri giddo mittu konneeti; baalu coy budu garinni calla haranno. Yoote mini borreessanchino mitte mittenta ikkito borreesse amadanno. Kado xa’midhurono hakkoye uynanninsaha ikkanno.
Kuni budu yoo mini yannaasinchu yoo mininni baxxannohu wolu mittu mittunku qarqari umi umisi budinna budu yoo noosi. Kuni lallawino lawishshaho Booranu Oromonna Mecca Oromo babbaxxitino yekkeero tirranni doogo noose; kuni budu yoo mini qarqaru qarqaru budinna galtino garinni ikkanno. Yannaasincho yoo minna kayinni seeru aana worroonni garinni callaati farco uytara dandiitannohu. Lawishshsaho yannaasincho yoo minna mitte ku’laato shiqqunsaro naqaashshe heedhuro callaati hajo la’’antara dandiitannohu. Budu yoo minna qole budu doogonni hattee hajo halaale ayi, hattee yekkeerora halaalu noosiro naqaashshe hasiissukkinni budu giddo noo balchoominni buuxanna yoo yaa dandiitanno. Lawishshaho: kallacha yinanni amma’note uduunne amande gondooro e’nanni; mannuno kaphunni konne assa waajjannohura coye buuxate lowo geeshsha kaa’lanno.
Oromiyu Qoqqowi Xaphoomu Yoo Mini Seeru Xiinxalaanchi Kalaa Milki Makurihu sokkasinnino, kuri yannaasincho yoo minna dagginohu xibbe diro nafa wo’mitannokki dirra kawaati; hakkuy alba togo yinanni tantano dino; seerubba/wodhono dino hakkuy albaanni. Kay Itophiyu wo’manti daganna dagoomi uminsa ha’nuru seerinna wodho noonsa; konni yannaasinchu yoo minira qoteho budu yoo minnara afansha uyninsaronna baalanka darga kuni coy hala’leenna hajubba budu doogonni la’’a dandiituro lowo geeshsha gumaammo ikka dandiinanni mangitteno irkissara hasiissanno yaatenni sokkasi saysino.
Budu yoo mini uurra hasiishshi aana hedosi worinhu Oromiyu Qoqqowi Pirezidaantichui Kalaa Shimellisi Abdisihu, kuni budu yoo mini uurrasi daga umi ayimmasewa higganno assate kaayyi noosi gede coy’re budu yoo Gadu amanyooti ledo xaadisannosiri noo daafira shiimmaadda hajubba baala yoote minira adhe haraytenni gatise hajo qarqaraho la”antanno assatenni yoote mini lifixanna isilaancho owaante aanno assanno yiino.
Amadisiiseno Kalaa Shimellisi, busu yoo mini uurra qoqqowu mangitte loossino gummaamu loosi giddo mittu loosi gede assine adhinannihono yiino.
Konne Oromote daga budu yoo mine uurrisate lallawi Caffe Oromiyu 6ki diri 5ki loosu sani 14ki uurrinshate songora shiqe wo’ma huuronni lallawu kiiro 240 Oromiyu budu yoo minna lallawa uurrisatenna afansha aate fulino lallawa yaannohunni Maaja, 10/2013 M.D gumulamino.
Bakkalcho Maaja 15/2013 M.D
