Abrahaam Saamueel
2023 Kotidivaare qixxeessitanno Afiriiku Boowe saaykinna shooliki doycho filote heewo godo`le Giini darawose ledo Morokote assitinoti Itophiyu Gobboomu Lekkate Kowaase Gaamo (Waaliyootu), mitte bixxileno afidhukkinni Itophiya higgino.
Konninni, Itophiyu Afiriku Boowe heewora sa’’ate kaayyonsa ruukkadote. Qajeelshaanchu Wubetu Abaatehu, lamunku Giini ledo noo heewo daafira qeelantu gedenaanni xawishsha uyno Morokote.
Qajeelshaanchu Wubetu Abaatehu Federeeshinete Qaru Gumulsiisaanchi Kalaa Bahiru Xilahunihu Ledo ikkatenni sa`u Sanyote soodo Federeeshinete harira Giini ledo noo 180 xiqqeessi heewo daafira uyno xawishshinni, Waaliyootu leellishshino heewo dirritinote.
Dhukinsa woffi yiino. Konnira, Waaliyootu dhuki dirrate qaru korkaati Itophiyu Beetikinge Pirimeere Liigee ikkitinota kulino. Liigete leeltanno millimillo gaamote giddono xiiwo kalaqqino yine xa`mineenna Wubetu, “Liigeno murmurantanno; dhukinsanni jawaatte godo`litanno kilaweno ajjino. Wole gobbara mittu dani gobboomu kilawe heedhannonsa; mitto lame soorritara dandiitanno.
Ninke kayinni lame diro dhukisi dirrikkinni godo`lanno beetto hongoommo. Boodu barri giddo godo`la xaano xiiwo noote. Meessi xawino hooga mitto qarraati. Bushu xawira godo`lanno godo`laanchi, danchu xawira dayee godo`lanno woye mitto dhuka dileellishanno. konneno foonqe heedhanno” yee kulinoha ikkanna, Giini ledo noo heewora xawunna Liigete qarra calla ikkikkinni oosote qixxaawo aanano qarru noota huwachishino.
Waaliyootu Kotidivaare qixxeessitannoha Afiriku boowe sa’’ate kaayyonsa ruukkadote yiinohu qajeelshaanchu Wubetu, “Giiniwiinni afi`neemmo yinoommo guma diafi`noommo; umi heewora dhukinke dirrino; layinkihu kayinni albihu ledo heewinsiro woyyaannoho; ikkollana, afi`noommomo gumi korkaatinni Afiriku Boowe heewora sa’’ate kaayyo shiimate” yiino.
Qajeelshaanchu yaatto garinni, “Umi Nijeri ledo noo heewonni kayise gaamo danchu gari aana dino; lamu diro giddo Afiriku boowera beeqqaancho ikka umise kaayyote. Ninke diru tuqa Afiriku boowera Aljeeriyu, Gibitsenna Naajeeriyu gede ikkine beeqqa didandiineemmo. Shaampyoonete beeqqaano ikkanke umise kaayyote.
Heewote aana leellinshoommo dhuki woffi yiino; guminke woyyaawa hasiissannosi. Albaankeenni noo Gibitsete ledo heewora dandinummo geeshsha heewisammeemmo; guma abbateno wo`naaleemmo. Qeelammummorono wirro woyyaanbe shiqate jawaante loonseemmo yaatenni xawisino, Qajeelshaanchu.
Qajeelshaanchu, “Gaamote ledo keeshshate wonshoommotu wule digooffino. Insa ledo albillicho sufeemmoro, shorrameemmoro ani diafoommo; konne affinoti Federeshiinete” yiino. Gaamote giddo noo godo`laano ledo mittu xaadinoe qarri nooikkita xawisinohu Qajeelshaanchu, godo`lara kaayyo afi`rihu hagiidhanno; wolu kayinni hanqara dandanno; oosote ledo baxxino qarri dinoe” yiino.
Federeshiine qajeelshaanchu Wubetu Abatehu ledo noo wule daafira Federeshiinete Qaru Gumulsiisaanchi Kalaa Baahiru Xilahunihura xa`mo shiqinsheenna, “Qajeelshaanchu Wubetu Abaatehu ledo hasaawanke digattanno; qajeelshaanhcu ledo noo wule woy sumimme daafira hiikku seyii, hiikku bushi yaannoha Federeeshinete Loosu Gumulsiisaano Komite la`e albillicho gumulo uytanno; xa kayinni konneeti yinanni gumulo aana diillinommo” yiino.
Filote heewora gaamo shoolete ledo gaammoonniri Waaliyootu lame godo`le calla gattannonsa. Waaliyootu albita lamenta heewo qeelantino. “Wirro qixxaawo assite heewote higganno. Mitto barra uwa duucha woyte unbanni yaa dikkiti. Godo`laano wirro albi qeelamate ayyaaninni fulte jawaatte gattino heewora qixxaabbanno”yiino.
Bakkalcho Badheessa 28, 2015 M.D Hamuse
