Abbay kofatto wolqa burqisate,amuwinke wiliiletenni illensa hoogannokki gede hexxo assine,gobbankeha xawaabba wora’a assine latishsha ollohisateetinkanni hananfoonnihu. “Mittu kinchinni…” yaanno maammaashshuna bayiriidi Itophiyu Abbayi kofo mitto ragaanni calla la’nannita ikkatenni sa’e lame sase kaayyo abbitinote.
Caabbichu wolqa burqisa noo gedeenni heedheennanni Itophiyu daga koo/tee yitukkinni,sirchonna gare baddukkinni,baadiyye quchuma yitukkinni hunda Adiwu qeellera gamba assitu olu bareende techo Abbayi kofonni mimmito anga anga amadisiissu. Itophiyu daga angansa mittimmatenni amadde wirro Abbayi kofo xaadisseenna kuneeti mittimma kaajjitu.
Mittimma wolqate;xa abbayi kofattono fincame billaallino waa mittowa gamba assite mitto furcho assiteenna caabbichu wolqa burqitu. Itophiyu dagano Abbayira ikkannore qori qorinsanni fushshite tuqqitino daafira Itophiyu daga mitto ikkitino.
Amuwu hexxo sinqisidhanno gede assino abbayi,techo Itophiya mitto asse xaadisate siiwooti. “Didandiinanni” hedo diigatenni “Dandiineemmo” yaanno ayyaana uddisiisino Abbayi gumulame wolqa burqisanno woyte caabbichu hincilaallo hagiirrunni burraaqisatenni sa’e wirro bareendete ba’latto abbate jawaata dhukaati.
“Daguncho Farro diamandanni;amandiro di agurranni” yaanno maammaashshu. Itophiyu gobbayidi gobbuwa reewonna hanqo bashshi assitukkinni,miinju yarre waajjitukkinni qansootase calla ammante Abbayi kofate badheessa 24/2003 MD miinju bue
Arawete liige miilla gobbuwa Abbayi laga horonsi’ratenna Itophiyu uurrinsha seekke huwata hasiissannonsa. Miliyoonetenni kiirrannire Itophiyu daga buximatenni fushshitanno wolqate shiqisho, wayi shiqishonna sagalete wowe buuxissanno pirojekteeti. Xa Haaroo’mate kofatto aana anga worannohu 30 miliyoonne ali amuwinke ille hunate ikkinota ilama huwata hasiissanno.
Xiinxallo xawissanno garinni 30 miliyoone ali amuwi baadiyyete,wiliiletenni illensa hoogate geeshsha iillitinota xawissanno. Gibitse laalo wiincoonniha /juusetenni/angansa hayishshidhanna manninke saadate gede lolaho agganni keeshshitinota qaagate qaallichunniwa ha’ra di hasiissanno; illenke la’ino halaaleeti. Xa ikkonke yite murcidhe ka’ino gobba badhera qolleemmonna gufinseemmo yitanno bissa duqqanno qoti dinonke.
Itophiyu kalqoomu waa horonsi’rate seera ayirrisatenni luphiima gawajjo abbitannokkita kalaqamu qoossoseeti gumultinohu yitino Itophiyu mootimma. Eeliidi gobbuwa halamatenna hasaawunni way keeraanchimma buuxisate doogo ikkitannoti Itophiyu ammanaati. “Annu aleenni afinohu budakkoho” yaanno maammaashshu. Abbayi xashshi buesi Itophiyaho,konfanni hee’noonnihu Itophiyu baatto aannaati; ogeeyyeno ninkete. Woxu bueno Itopiyu ilamaati. Woloota qarrisaari maati?
Konni gobbaanni mittu qooxeessu uurrinsha gede, sasenta gobbuwa gutunni horonsi’raano assitanno hedo abbatenni sodhinotanna korkaatiweelo ikkitino uurrinsha taashshitanno gede mootimma woshshatto assitinno Ikkireno ikkeenna Itophiyu Abbayi kofattonni afidhanno wolambinaati dixeertote. Woshshu dutanna gaalu ha’rannolla.
Diinu dutanna Itophiyu daga, mootimma, ogeeyye,olantote wolqanna Haaroo’mate kofattora annimma macciishshantanno baali loososi diuurrisino. Itophiyu aana ka’anno anga baala irraabbannolla. Hexxo mura di hasiissannona xaano mittimmanke calla diiganno moyicho gargadhino.
Xa xawaabbu barri iillino. Haaroo’mate kofo gufinseemmo yitannori konne maammaashsha macciishshito. “xeena gane kaeenna xee’no annikki!” Mitte gobba hegeraamimmanna jireenyira kayinni wolqa qara badhete miqichooti. Xibbuunni 85 anga ale ikkitannoti Itophiyu daga heeshshonsa giwirinnu aana safantinota ikkasenni; loosi’rate wolqate gede horonsidhannotino giirate haqqe woy “kasale”. Koseno hattonni baadiyyete rooriidi daganke wolqate hasattora hossannote.
Bayi’riidi Abbay lagino Itophiyu horonsi’ra dandiitanna horoonsidhukkinni xaa geeshsha mullawa du’namanni keeshshino jirooti. Ikkollana 2003M.Dnni hanafe Abbayi lagi gobbasira ikkikkinni agure ha’ranni wolootaho calla ikkannokki gede gumulloonni.
Bayi’riidi haaroo’mate kofatto hundinni hanafe manninke gaabbanni keeshshinoha gatisinohonna qansootu kalaqamu jironsanni horonsi’rate qoossonsa ayino ho’lansara dandaannokkita buuxisinoho; gobbate latishshu harinshonnino la’ne egenninoonnikki garinni dagate beeqqonna irko iibbino garinni leellinshanni dangoonni dhaggete pirojekteeti.
Techo Abbayi kofatto Itophiyu dagara wolqa burqisatenni sa’e bareendetenna mittimmate xawishshaati. Hunda Adiwu qeelle yannara leeltino mittimma techo hasiissanno. Konnira Abbay kofatto Itophiyu dagara caabbichu wolqa burqisate aleenniiti;wolambinatu woxe roorehona!
Bakkalcho Badheessa 28, 2015 M.D Hamuse
