Qamadete Laalchimma Duduwu Duumbaanni

Mito woyte xiiwo batidhanno yannara kalaqantino jiffa qeelle sa’’ate jawa kaayyo gede horonsi’ra hasiissanno. Xaa yannara gobbaydi xiiwo batidhe heedheennanni kayinni gobbanke giddoydi qarrubbano tirtanni sagaletenni umose dandaate assitanni noo wo’naalshinnino jawa latishshaati la’nanni hee’noommohu. Kuni yaa meessiha giddoydi laalchimmanna miinja meessinni lossi’ra dandiiniro gobbaydi xiiwo gargadhate dhuka kalanqanni doogooti. Gobbaydi bissanni jawa xiiwonna hekko heedhurono qarrubba keerunni tirantanno gede assatenni meessiha giddoydi dhuka kaajjishi’nanni gede baca kaayyo kalaqqino ikkitooti.

Qaalu loosunni irkisama hoogiro mullu hasaawinni disa“anno. Konni ragaanni Itophiyu gobbate gede, Itophiyu dagano dagate gede dandiinannita kultanno woyte, coyi`rate geeshshira calla ikkikkinni loosa dandiinannita leellishatenniiti. Konne halaaleno, wolaphitino gobba ikkine hee`ra dandiinanni yite wolaphotenni heedhe leellishshino.

Gobbate bayirroonye babbaxxino garinni kissanno gobbayiditano ikkito giddoyidi diinnawiinni meessa gargarre ayirrinyunni hee`ra dandiinanni yite; konneno loosunni buuxissanni techora illitino.

Kuni Itophiyu daga horonsidhannohu dandiinanni yaanno qaali loosunni irkisamanni sannate harinsho giddo qaafanno woyte; olanto olu xawira, atileete heewote doogora, baatto loosidhe galtinori irshu baatto aana baalunku bobbahino handaarinni umisiha mini looso adhe qeelle borreessiisa; shetissannori goowa heeshshi assa, xiiwara kayisino cigile irkisaancho wolqa gede adhe roore qeelle widira iillatenni Itophiya techono qeelletenna wolaphote baatto assese sufino. Ikkolla ikkinnina babbaxxino garinni Itophiyu mannu anganni loosaminohunnino ikko kalaqamu korkaatinni timu xa`mose hasi`nanni bikkinni qola dandiitukkiinni, baxxinohunni moollenna wole dano kalaqantanno kiironni angase kaa`lote diriirsate gadachante leeltanno.

Kunino qole seyose qaafo tunsiisatenna wolu handaarinni miiccasera dandiitinokki wolquwara jawa e`nanni waalchi gede kaayyo assite la`anno gede assinonsa. Tennenkuraati Itophiyu qarrise yannara mannihimmate xa`mo shiqishshu kiironni qamadete xa`muwase tumo luphi yitino polotiku hasattonsa gumulsiissanno ajanduwa ledo amadisiisse dawarate dodantanna wodanchinanninsahu.

Ikkollana Itopohiyu daga tuuqonsa dandiineemmo; jiffa cincatenni sa`ne wolaphonkenna ayirrinyenke agarsiinse qaanfeemmo; Itophiyunnita dandaate bayirroonye luphi assine xawinseemmo;… yitannota kaajjitino ammananna uurrinsha wonshe qaafate dandiissannonsa sharro giddora e`ino. Kuri sharrote hedubba mereero qole mittunna jawu Itophiyunnita ite galate timu xa`mo dawarate aleenni, qaafose miinju jireenya buuxisiisate.

Konni ragaanni baxxinohunni giwirinnu handaarinni gumulamanni noo loosi hegerera leellinshanniha ikkanna; gidunni yaano qamadenna ruuze labbinore, laalonna fuutta lede wolootta giwirinnu handaarrarano leellanni noo gumi Itophiyu daga dandiitannotanna dhuka afidhinota afoo fushshite coyidhannorenna bayirroonyese buuxisiissannore ikkite leeltino.

Baxxinohunni qamadete latishshi handaarinni leeltanni nooti luphi yitino seyo; Itophiyanna Itophiyu baxillaano lowontanni hagiirsiissino; Itophiyu diinna lowo geeshsha masissinotenna caacceessitinota ikkitino. Korkaatuno qamadete latishshi seyote harinsho Itophiyu dagaha ite galate timu xa`mo tiratenni luphi yitinote, gobbate gede kaa`lote hoode e`annota polotiku hasatto duha giggishshanno bayirroonyu xa`mo dawarannoha ikkasinniiti.

Qamadete latishshi seyote harinsho, Itophiyu daga beronte gede dandiineemmo yite coyidhanno halaali techono hegereha ikke sufasi buuxisiisannoha; buximansa waalchi widoonni kaa`lote qamade ledo hogowante e`annota gobbayidi wolquwata polotiku hasatto ajanda cufannoha; Itophiya laafisate, Itophiyu daga goowa heeshshi assate yite mannihimmate irko e`nanni waalchi gede assite horonsidhanni noo wolquwa taxxi yite harinshonsa buuxidhanno gede assannoha; Itophiyu dagano wirro Afriku dagaranna woloottahono timu xa`monsa korkaatinni gobbayidi miico kaajjitinonsa roduuwu daga wolaphite fulate dandiitanno bayirroonye rosiisannoha ikkasinniiti.

Xaphooma gobboomu qamadete latishshi seyote harinshonni; hawadono arrono laashsha, sagaletenni meessa dandaa, qamadete laalchimma lossa, hala`ladda mekaanayzeeshiinete irshubba harisa Itophiyaho hoolloonnita ikkitinokkita leellisha, gobbayidinni e`anno kaa’lo agaratenni fulatenni gobbayidi gobbuwara qamade soyaa buuxisino; Itophiyu qamadete widoonni daggannota gobbayidi polotiku hasatto xiiwo sa“a dandiitanno dhuka kalaqanno; woloottano Afriku daga albinte gede Itophiyunnita dandaate lawishshimma harunsitanno gede doogo fanino bayira loosooti!

Bocaasa 1, 2015 M.D Hamuse

Recommended For You