Farco ikkikkinni ganote sokko duqqite, halaale ikkikkinni kapho balaxisse; keere ikkikkinni ola doorsha assidhe allaggunna gobbate diinnanni ledo diina ikkite roduuwu mimmitu aana urde kayissanno gede assatenni, Itophiya hawacci yaannokki oli giddo heedhanno gede assate sokko uyneenna 1960M.D jeefora dubbo e’ino cancishaano HWHT dagate kayinni shooshanqe kalaqinosikki moyichooti.
Kalaqinosikki yuummo? Sao! Kaaliiqi manna asse kalaqinonsa; ikkollana, manninaatu akata co’ontanni gaxigalu widira soorrantino gaamooti. Gaxigala yaano insa dixawissanno; korkaatuno gaxigalu qaaqquulle afiro marare qae iillishanno; Siittanna laduwa di itanno;mararanno. Kayinnilla, HWHT qaaqquullu mundee xuuxxinonna unuuna nafa qante duubbinokki marquulle mittimmatenni waamino ibiliisaati.
HWHT 1983M.D kaphu duduwinni biilloonya giddi. Biilloonya amadasi fojo xa xabbe leeltu. Itophiyu miinjanna lopho tiyyidhe gibbannori, gobba diigate makimaano udultannorinna Itophiyunniha Jireenya ikkikkinni umbe hexxitannori Galchimi gobbuwanna insa Xurumba ikkitino tuqu xaadooshsheeti.
HWHT cancu hala’laranna daga Mootimmate aana ammanamooshshe hoogganno gede assitanno mashalaqqe gobba giddonna baara widi miidiyubbanni tuqisa addintanni hasiisannoha ikkasi tenne fatalakkite sanade giddo xawissino. Konne gumulsiissannonsari Addis Ababu giddo afantanno tuqu xaadooshshuwanna labbeemmeri mokki yiino woxe baantanninsareeti.
Komishiine xiinxallo assinummo yaatenni faajje assitino ripoorte sanade illachino Itophiyu Gargarooshshu olanto su’ma hunate; cancishaanchu HWHT hasatto bowirsite kalqoomu dagoomira leellishshanno yitanno awaawurshu hedubba woratenni Itophiyu aana kalqoomu dagoomi xiiwo kalaqanno gede hendoonnite.
Cancishaanchu HWHT fanino olinni mannihimmate qoosso aana qarrubba kalaqantino yinoonniwa xiinxallonna buuxo assineemmo yitino komishiine wodhitino mannooti qarrubba kalaqantino yini basera shiqqe buuxa agurte Ugaandu qaru quchumira Intebe ofollite “kiirotenni shiima manna bilbilunni hasaawinse buunxoommo” yaatenni illensanni la’inokkire kaphunni farcidhanni; poletiku hasattonsa gumulate yite kaphunni qineessine qixxeessinoonni ripoorte faajje assitino.
Kuni kayinni komishiinete ripoorte ammanamooshshu nookkita ikkasenni adhamooshshe afidhinokkite. Korkaatuno, fultino sanadenni huwata dandiinannihu gaamo umise Halantino Mootimmuwa mannihimmate qoosso amaalaanora shiqishshino ripoortenni qarru kalaqaminowa iilline xiinxallo assatenna buuxate hasiisannori anjenninna babbaxxitino korkaattanni Komishiine uynoonnise yawo garinni xiinxalla dandiitinokkita egensiissinoti anfoonnita ikkitanna; gobbate aana dipilomaasete xiiwo kalanqanni gede noonsa hasatto adda assate wo’naalansa konni albaanni Halantino Mootimmuwanna Itophiyu mannihmmate qoosso komishiine gutunni basete geeshsha marte la’inorinna huwattinori kaiminni fushshitino ripoorte noo halaale ikkinnina cancishaanchu HWHT hasatto harunsitinokkita ikkasenni; tenne lamalara fushshinoonni ripoorte kayinni gutu ripoorte amaddino halaale diiganno garinni gurchunni qixxaabbinotenna HWHT hasatto wonshate yine shiqinshoonnita ikkase huwata dandiinanni.
Gaamonnihu jeefote timo Itophiyu mootimma mannimmate qoossora hossanno irko olu uduunni gede horoonsidhino yaatenni kaphunni kassasate; Itophiyu, mootimmatenna gargarooshshu olanto su’ma hunate; hattono gobbate aana kalqoomu dagoomi dipilomaasete xiiwo kalaqqanno gede sharramate. Kunino, cancishaanchu HWHT halamaanosi ledo ikkatenni komishiine shiqishshinoti kaphu ripoorte adhamooshshe afidhanno gede dandaaminsa garinni doogga injeessidhanni afantanno.
Kuni kaphunni duduwatenna kalqoomu dagoomano ikko Tigirayete daga awaawurate assootinsa be’rono nooho; techono sufinnoha kaphu piropogaanda harisidhano doogonsaati. Ikkinohura, techo diberooti; dhaggeno hunotenni umose wirro leddannokki gede; cancishaanchu HWHT halamaanosi ledo ikkatenni mitticho amaddino doogonsanni lameegge diqeeltannonke; yannanna ikkitubbano insa amaddinota hunote harinshonsa difajjitanno. Cancishaanchu HWHTna halamaanosi kaphunni dudubbannore haadhe fincitannori mite mite galchimi miidiyubbano yitannore baala macciishshitanno macca dino; yinire baala adhitanno dagano dino.
Roorenkani cancishaanchu HWHT illenna macca ikkite uurritinori mite mite Galchimi gobbuwanna Itophiyunniri dhaggete diinna; uurrinshuwansanna tuqu xaadooshshuwansa hunote ganonsa agurte gobbake amaddino halaale amaddaranna cancishaano gaamoha hunote doogo huwatatenni Tigirayete daga cancishaanchu HWHT ganinosa qarrinni fultanno gede kaa’litansara hasiisanno. Itophiyu qansootino ganote assoote macciishsha giwatenni; Itophiyinke keerira; mittimmatenna duuchu handaari lophora halamatenni duuchante hunote wolquwa sharrama noonsa.
Yaareed Geetaachew
Bakkalcho Wocawaaro 12, 2015 M.D
