Addis Ababa:- Itophiyinke mulqantinoha ayirrinyesenna biinfillese mittimmatenni ikkine haqqu sircho kaasatenni haanja uddanose uddisiinsose yaanni Dr Abiy Ahimedihu coyi’ri. Tayxe haanju latishshinni loossa mixonkenni gobbate giddonna qachu gobbuwara kaansanniti 7 bixxille 7 biiliyoone haqqu sircho qixxeessinoonnita xawinsoonni.
Xaphoomu ministerichi Dr Abiy Ahimedihu ‘’Itophiya uddisiinsose’’ yaannohu massagote qaalinni tayixe 3ki yannara harinsanniha gobboomu deerrinni haanju latishshi loossa mixo tenne lamalara xaphoomu ministerichi borro mine faajje assini yannara xawisanni; Itophiyaho dubbunni diwantinori haanja tulluwanna lattino qooxeessuwa la’’a muxxe ikkitino. Itophiyu mulluugitte ikkitino. Ikkinohurano Itophiyunnita albi ayirrinyesenna biinfillese qolate baalunku haanja uddanose uddisiinsose.
Techo haqqu sircho kaasa hoongummoro shiilo noose baatto, xalala anganni waanna wolootano heeshshote hasiisannonkere shotu garinni afi’ra lowontanni qarrissanno hajo ikkitannota qummi assinohu xaphoomu ministerichi; uminerano oosonkerano yine haqqu sircho kaasatenni hegeraamonna hasi’noonni garinni haanja haruma wore sa’’a hasiissanno yino. Chigginye kaasa poletika di-ikkitino yinohu Dr Abiy; amma’note massagaano, gobbate geerri, poletiku mannooti, rosiisaano, rosaanonna xaphoomunni wo’manti daganke heshshonkera safo ikkinoha haqqu sircho kaasatenni aantanno ilamara haanja latishsha halashshine wora hasiissannonke.
Tayixehu haanju ha’rumi loossanni gobboomu deerrinni 7 bixxille 7 biiliyoone haqqu sircho qixxeessinoonnita IFDR Giwirinni ministerichi kalaa Umeri Huseenihu xawise; qixxaabbinote giddonni gobboomu deerri 6 bixxille 2 biiliyoone kaasatenna 1 biiliyoone ale ikkitannota kayinni qachu gobbuwara aatte mixo amandoonnita coyi’rino.
Qachu gobbuwara uyinanniti 1 biiliyoone ale ikkitannoti haqqu sircho Wodiidi Sudaanera, Sumaaliyaho, Sudaanete, Eertiraho, Keenyahoafantanno laayyo mereersha assino garinni kaashsho harinsannita xawinsoonni.
Tayixeno amandoommohu Onkoleessu agani 2013M.D kayse Wocawaaru agani 2014M.D geeshsha haanja haruma qixxeessinoonnita haqqu sircho gobboomu deerrinni kaasate amanyoote harinsannita xawise; 25 miiliyoone ikkitanno daga beeqqaano ikkitanno yino.
Ministerichu xawishshi garinni; gobboomu deerrinni 1 bixxille 9 miiliyoone hektaare baatto chigginyete kaashshira qixxeessinooni. Mulluugitte ikkitino qooxeessuwa irshu baattonna tulluwa hee’nanniwinna quchummate qaccuwa haqqu sircho kaansanniwaati. Kaansanniri haqqu sirchi mereerinni bunu, mango, paappaayya, muuzenna avokaado afantannoreeti. Haanju ha’rumi loossa hananfinkunni sa’u lame dirrara wo’manta daganke kakkayisatenni 9 biiliyoone ale ikkitannota babbaxxitino horo noonsata haqqu sircho kaansoonnita Giwirinni ministerichi qaagiisse; sai dirira 23 miiliyoone ale ikkitanno daga beeqqaano assatenni kaansoonniti 5 biiliyoone chigginye giddonni xibbuunni 88 anga ikkitannoti lattinotanna 200 kumi ale ikkitanno qansootirano loosu kaayyo kalanqoonnitano coyi’rino.
Amsaalu Felleqe
