Abebech Maatewoos
Itophiyu babbaxitino qoqqobbara 12 ikkitanno umi dirimi isteedeemuwa ijaarsitanni afantanno. Ikkolla ikkinnina tenne isteedeemuwa ijaarshi xaa geeshsha jeefinoti tantanonsa calla ikkasi IFDR woganna ispoortete ministerenni afi`noonni mashalaqqe leellishshanno. Haammata isteedemuwa su`minsanni aane kalqoomitte yitanno badooshshi noonsare ikkito ikkinnina ijaarshu loosinsa goofa hoogasinni noowa hee`re dirra kiirsiisate gadachantino. Mootimmate widoonnino; gobbate jiro fultinonsa isteedeemuwata ijaarshu yanna seedinsanni woyte ledote fulora reqecci ikkansanni rahotenni jeefisante owaante uytanno gede assanno assoote diqixxeessinoonni.
Biliyoonetenni kiirranni gobbate jiro fulo assine ijaarsinanni hee`noonni isteedeemuwa ijaarshi islaanchimmasinna deerrasi agare yannatenni goofa dandiinokkihura Itophiyu sa“i mittu agani kawa kalqoomu heewubba baxxinohunnino lekkate kuwaase godo`le harisate wole gobbuwa xawira ledote woxe baata gadacha ikkitino. Ikkinohurano isteedeemuwa mixonsa garinni goofa hoogansara qoqqobba korkaatu gede kayissanno baajeetete anje guficho ikkasinni sa“e handaaraho mitiimma ikke keeshshino qarri batinyeho xawo dikkino.
IFDR woganna ispoortete ministere faasili dayrekiterchi kalaa Asmera Gizawu; seeda yannara hoshshote base lainohunni tidhamara dandiinokkihunna rumuxxinohu kaimu qarri ikkadu garinni seeru wodho nookkihura ikkasi xawisino. Mittimmatenni loosate widoonni foonqe nootano coyi`rino.
Qoqqobba isteedeemetenna woleno hoshshote base ijaarsitanno woyte federaalete mootimma mereero e`anno doogo kunni albaanni dinonka. Kuni ikkarano ispoortete hoshsho xiinxallotenni hanafe ijaarshu jeefishshi geeshsha harunso assatenni afamishsha uynanni ikkito injeessate gobbate deerra woy istaandaarde uynanni wodho hee`ra hasiissannota kalaa Asmera hedisiisanno.
Dayrekiterchu xawishshi garinni; kun ni albaanni deerra uynanni keeshshinoonnihu gade ikkino assootinni ikkinnina seeru wodho dinonkanni. Xa kayinni ijaarshu aana nooreno ikko albillicho ijaarsinanni hoshshote base lainohunni kaimunni hanafe loosu aana heedheennanni harunsotenni hasiisannore wonshitino yaannoha tajete woraqata uynanninsa gede assanno biddishshi qixxaawino.
Kunni albaanni mittu qoqqowira isteedeeme ijaarshu aana heedheenna federaalete mootimma wo`mitinokki hajubba aana mereero e`e wo`ma hasiissanno yitanno hajo wonshitanno gede gadadisa didandiitannonkanni. Korkaatuno ijaarshu loosamannohu qoqqowu mootimma gumulonninna baajeetenni ikkasinniiti. Konne la“anno lallawi hee`rirono .loosu aana hosiisate dandiisanno biddishshi hee`ra hoogasi tenne harinsho mitiinsannoha ikke keeshshino. Lawishshaho ministerete loosu mininni kunni albaanni xiinxallo assinoonnita Harerete isteedeeme kayse coyi`rino. Kunino isteedeeme dancha dizaayine nooseta ikkiturono ijaarshu yannara kayinni batinye qarrubba noosita huwatate dandiinoonni. Konneno qoqqowu ispooretete biiro, ijaarsha loossannori, amaalaano hattono wole bissa afantinowa noo foonqe lainohunni sumuu yinoonni. Ikkolla ikkinnina mootimma seejjote qaafo adhate dandiissanno yawo dinosenkanni.
Isteedeemete ijaarshinni sa“e ispoortete hoshsho assinanni base lainohunni deerrinsa gede qawaletenni hanafe hee`ra hasiissannonsare bikkunni worroonni. Ikkollanna wodhote garinni wonsha dandiitinokkire gadachishano ikko qaafo adha didandiinanni. Konne calla ikkikkinni qoqqowoho afantanno massagaano yanna baala soorrantannore ikkansanni hajote aana ikkado huwanyo cu`midha geeshsha yanna adhanno. Wole qoqqobbanni roore Addis Ababu quchumira ikkado ikka hoogirono hoshshote basera ijaarsha hattono amadote buuxisaancho aatenni woyyitino millimillo noota huwatate dandiinoonni. Wole widoonni wole qoqqobbara noore hoshshote base lede adhe wole owaantera hossanno gede assinanni. Kunino seeru wodho nookkitanna tini huwanyo eeli geeshsha dirra hoogase kalaqqino qarraati. Wolu qarri qoqqobbanniho; kunni albaanni la`noonnihu gede wolu qoqqowira iteedeeme ijarsinoonnihura baajeetensa ledo taashshidhukkinni mooraaletenni calla ijaarsha hanaffanna la`nanninkanni. Ijaarshu aana sumuu yinenna dhuku deerrinni harinsanni gedeno qoqqowu mootimma ledo hala`lado amaale assanna huwanyo cu`mishiisha hasiissannohura ministerete loosi minira aantete mini looso ikkinotano dayrekiterchu coyi`rino.
Aleenni xawinsoonni hajubbara gurdaasincho ikkannohu seeru wodhubba biddishshunni irkisate. Kunni aanano ministerete loosu mini mixidhe hala`lado looso gumultanni keeshshitinota dayrekiterchu buuxisiisino. Ikkollana qixxaabbino biddishshuwa wonsine loosu giddora e“a hoongiro kunni albaanni noo assooti ledo lawino garinni sufa dagacha ikkannota huluullosi xawisanno.
Bakkalcho Bocaasa 9 / 2014
