Sa’u 27 dirra giddo buxima ballinshe xoonnete yinanni sa’nihu gede;Moora su’ma gana gimbe babbaxxino ba’lattote su’ma uyinannasi keeshshino mooru. Mooru mooraho! Mooraanchu Mooraanchoho.
Mussinna, Muishsha,baincho assoote yinanna mooru hala’li;sarraaqu bati’ri. Hanaaqanna haqaqaala olluunni hanaffe ali geeshsha tantanantu. Rossukkiinni rosiisidhino maate kayinni xoonne amaddanna;xalalu wayi gooriissanna shettote heedheenna mooraanchu godowisira calla dodannoha ikki.
Seedu diri albaanni Artist Dr. Adunyi Duumohu hurgumino sirbi qaagamannoe; “Kokkaame soortanna Idayicho missaani; moorunna mussinnu gobba latisawooni horontanni”. Yaanno sirbi. Ee Artist Adunyi duumohu himani iilleenna gobba moorunni mulqante keeshshitino. Kokkaame soortanna Idayicho di missanno;moorunna mussinnu gobba di latisanno.
Lamalu diri albaanni mittu rosi mine “techo Mussinnu Barraati” yite rosaano rosu mininni flute hadhanno doogo xaadummo. Mitto rosaancho dihigatto hiikka haratto yuummota “Teacher techo mussinnu barraati” yiie. Mussinni ayirrinsanniha ikkinoni? Mussinnu gargarooshshi barra nafa yiniro looso uurrinse barra ayirrisa umise ilamate yanna moora dikkitinokka? Ee mooru moorankolla. Milaacce moorinohuno gala moorinohuno anera mooraanchoho!
Moorrannihu woxe/birra/calla dikkino. Hedote mooraanchi,yannate mooraanchi,gosanna ga’re babbade kaaliiqi uyino ayimma mooraanchi, baattote mooraanchi, halaalu mooraanchi… bacu moraanchi no.
Tayixe sasu diri albaanni soorrote massagaanchi Dr Abiy Ahimedihu biilloonye kaxxi yannara Amaalete minira sayisino sokka giddo mitte songotenna 1-5 waaxonna seelete hasaawa yine dagate yanna moorranni ganyete songo hunate aanaati. Isonninni songote yinanniri Qidaame nafa loosu barra ikkiteenna Sambata ikkitanno gedeeti sokka sayisinohu. Kayinnilla xaano biddi yinokki halaaleeti. Owaatamaano/hajamaanote barri Maakisanyotenna Hamusete yine Biirote waalchira xalline hakkonne barra seeda yanna songo biiro cufi’ne ofolline loosi’re galino hajamaancho tulteessa gobba hudiissiisate.
Shaetenna bunaho shoole saatenni fulle godowisi qoorino hajamaanchi tultaawanna “tini sha”eyya yannaati” yine tulteessa iimano uullano xa’misiisanno halaaleeti.
Looso e’nannihu mangiste gadachiteenna ikkinohu gede loosu mine marranni wote cee’minanni mara umise barra tunsiisse hosiissanno. Saasinna baattosi hire muise einohuno loosu base cee’manno. Wona muise einohu egenno heedheennasiitiyya?! Egenno noosihu di muisanno. Muisikkinni einohu looso di mishanno.
Anera maalale ikkannoehu mitte borro minira muishsha oye looso einohunna muishsha adhino sooreessi mitte biirora ofolte loossannonna diru jeefora mimmito loossinore keentanno woteeti. Muishsha adhe looso uyinosihu ma afiinni eeliidi loosaasincho keenannokka? Uyihuno egenno birrunni hidhinota di qaagannokka? Konneeti gobba ba”a hanaffannohu. Mooraanchu sooreessi hiikke hajajannoyya? Isino hattolla mussinnunni dayinohona! Mooru eela hanafino.
Ga’labbo agarsiissara worroonni milishi doogote daddalo gargartara gaamante buxane waajjishiishshe,doogo buna gaffannota,dinnicha hirtannota,akkala uddanna doyissitannore uminsanni mulqidhanna ille’yanna gumi’yanni laoommo.wodhonna seera batisano mooraanote doogo fanteenna shentoommo.
Haaru soorrote gashshooti dagate hindiiddo dawarate mittu daqiiqirano badhe higa dinosi yitanno hedo nooe. Daga caacceessino moori gobba hunanno. Dr.Abiyi 2011 M.D Amaalete minira sayisino sokka giddonni mittunna qaru coyi Moora hunate aana illachishinoho.
“Moorahasi’neemmokkinna mixi’noommo bikkinni loosa hasi’neemmo loosu sooreeyye hee’nummoro umi loosi xambete. Faajjetenni loosaasine jironke mayi mixora hosiinseemmoro afa hasiissanno. Hattenne mixonni wirri assanno malaati leelliro kaa’la dandaanno daafira. Kuni ikkanno gede faajjetenni egensiisate looso kawaanni loosa danchate yee hedeemmo”
Yitanno sokka duu’re sayisino. Ikkollana moorunna mussinnu,hanaaqunna haqaqqaalle batidhino. Mangistete agarannose bacu dinyi loosi giddo mittunna umihu mussinnanna moora gargara ikkanno.
Mittu Filippiinsete gashshaanchi Rodergo dutterte Mitte yannara lamu coyi aana adheemmo yino qaafo kalqe milli assitino. Roddergo dutterte mooranna mussinna hattono meyaa beetto siatanno manna tiyyi’re giwanno. Konnirano Amaalete minira shiqishino hedo giddonni Filippiinsete baattora Mooraahanna Mussinna loosannoha hattono Meyaata siatannoha Horophilu giddo wore halallichonna kina batidhino baatto aana Eela qole dugunuunse Timaatimete gede dhodhoosannota gobbasira lallawino.
Xa gobba lata hasidhanno. Daga mooru caacceessino Konni ka’a moora duqqanno qoti mangisteteno ikko dagate mereero hee’ra di hasiissanno. Mooru mooraho! Mooraanchu mooraanchoho. Mooraancho maaxannohu umisi mooraanchoho!!
Yaareed Geetaachew
Bakkalcho Birra 4, 2014 M.D Hamuse
