Yaada Bilisaa

Waan salphaa hintaane salphisanii ilaaluu

— March 20, 2021 220 comments

Guyyaan guyyaarratti dabalamee torban ta’a; torban ji’atti nama ceesisa, jiinimmo waggaadhaan nama gaha. Wanti hunduu haala kanaan lakkaawameeti kaleessi dheengadda, har’I kaleessa, boru har’a, iftaan boru ta’aa deema. Jiruufi jireenyi uumamaa yeroo keessatti ilaalame; madaalama. Umuriin namaas kanaan dhahamee daa’imti ijoollee, ijoolleen dardara, dardarri qeeroo, qeerroon suubboo, gaheessi jaarsa ta’ee achumaan bakka eenyuu irraa hinhafne sana dhaqa. Kun karaa qajeelloon yoo deemameedha. Uumamni karaarraa dabee jidduutti baduunis ni jira.     

Haaluma kanaan dhukkuba koovid 19 ilaalla. Eddii dhibeen kun  biyya keenya galuun karaa oofiseelaa himame Bitooteessi 4/2013 waggaa tokkoodha. Dhimmichi bara tare yeroo kana oduu hoo’aafi marii hawaasaa ture. Namnillee wanti alatti dhaga’aa ture hamaan sun biyya seenuusaa yoo dhagahu naasuu hamaa keessa seene. Gurra midiyaatti qabee caqase. Waan mootummaanifi ogeessi fayyaa jedhan dhaggeeffate. Dhimmi dhimma lubbuu waan ta’eef kan jedhame raawwatee ofeeggannoo cimse.  

 Mootummaanis dhimmichaaf xiyyeeffannaa addaa kennuunsaa kan haalamuu miti. Qajeelfamoonni dhimma ittisa koovid 19 adda addaa bahaa turan. Manneen barnoota akka cufaman kan murtaa’e jidduu kana. Walgahiin namoota shan ol akka hintaa’amne murtaa’e.  Namni geejibatti fe’amu akka gadi bu’u ta’e. Hojjataan biiroo keessa oolu akka hir’atu kan murtaa’e waggaa darbe jidduma kana keessa. Booda labsiin yeroo muddamaa ji’a shan ture baheera. Kan biroo kan biroos…

Dhukkuba kana ittisuuf tattaaffiin namoota dhuunfaallee kan dagatamuu miti. Kan sodaadhaan dhaamoo dhaammatellee akkuma jiru kan ummata fuulduratti bahee barsiisaa ture hedduudha. Aktivistoonni ittisa koovid 19 hedduun ifatti bahanii hojjataniiru. Bu’aan miidiyaa hawaasaa yeroo sana ifatti mul’ate. Kun kan waggaa darbeeti.  Waggaa tokko  booda har’a maalirra jira? Gaaffii  namni hundi of gaafachuu qabuudha.    

Tarkaanfiwwan fudhatamaniifi gochaawwan raawwataman kunniin balaa hedduurraa ummata baraaraniiru. Gama biraatiin dagannoo amma jiraniif  karaa waan saaqan natti fakkaata. Wanti Awurooppaatti ta’e biyya keenyatti hintaane. Kasaaraan lubbuu namaa Ameerikaatti qaqqabe asitti hinqaqqabne. Saababa kanaan namni hedduun ofeeggannoo yeroo duraa taasisame sanaaf bakka ykn gatii gahaa hinlaanneef. Baraarama balaa ulfaataa kanaaf qabata biraatu itti barbaadame. Kuun ‘uumama addaa qabna’ jedhe. Gariin ‘’ Koovid Afrikaanota hintuqu’ jedhee odeesse. Kuun amantuu wajjin walitti hidhe of daga.  Kunis namni hedduun dhawaata ofeeggannoofi sodaa dura sana keessaa akka bahu taasise. Ilaalchi kun amma deebi’ee rakkoo biraa uumaa jira. 

Koovid dhukkuba weeraraa ta’uusaa kan addunyaarratti ibsame jalqaba baatii Amajjii bara 2020tti. Waggaa tokkoofi ji’a sadiif deema. Hanga Bitootessa 8/2013tti namoonni addunyaarratti vaayirasii kanaan qabaman miliyoona 123.39 gahaniiru. Kanneen keessaa toora miliyoon 97.88 gahan dhukkubicharraa dandamataniiru. Kanneen lubbuusaanii dhaban miliyoona 2.69 akka dhaqqaban ragaan ni addeessa. Yeroo ammaa kan dhukkubsachaa kan jiranimmo miliyoona 20.83. (weebsaayitii  Woorld Meetir)) 

Biyya keenyattin isin deebisa. Rakkoonn kan waliinii ta’ullee hanguma namatti dhihaatu nama quuqa. Ragaa guyyaa guyyaan ibsuun faayidaa qabaatullee bakka tokkorra dhaabbatanii ilaaluun hubannoo gahaa namaaf kenna. Haala kanaan ragaa tatamsa’ina dhukuba kanaa hanga Bitootessa 7/2013 jiru ilaaluuf yaaleera. Hanga guyyaa kanaatti Xoobbiyaa keessatti  namoota miliyoona lamaafi kuma 240fi 827f qorannoon koovid-19 taasifameera. Kanneen keessaa namoonni kuma 178fi 108 vaayirasichaan qabamaniiru. Kanneen qorannoon taasisameef keessa % 7.95 ta’u. Namoota vaayirasichaan qabaman keessaa dhukkubsattoonni kuma 144fi 488 dandamataniiru. Kun dhibbeentadhaan % 81.12dha  Kanneen lubbusaanii darbe kuma lamaafi 573 ykn %1.45 gahee jira. Kanneen dhukubsachaa jiran 31,045dha. Lakkofsi kun namoota vaayirasichaan qabaman keessaa %17.43.

Kanan olitti kaase kun ragaa Ministeerri Fayyaa Xoobbiyaa baaseedha. Kanneenin ala namni  Koovid 19 qabame hinjiru? Kan du’e hoo? Kan dhukkubsachaa jiru hoo?  Mee wal haa gaafannu. Jiraachuunsaanii shakkii waan qabuu miti. Biyya keenya; biyya wanti hedduun dhokfamuufi akka iciittitti ilaalamu keessatti ragaa hedduun fuulletti hinbahan.  Kan hinbaratiin qofa osoo hintaane kan barateeyyuu ragaa akkanaa ni dhoksa. Kanaaf lakkoofsi dabalataa akka jiru waan wal nama gaafachiisuu miti. Tilmaamnisaa hagam ta’a kan jedhu qo’annoo  gaggeessuu barbaada.  Kana   ogeessaaf dhiisuu wayya.

Waggaa tokko darbe keessatti koovid wantoota gaddisiisaa hedduu uumeera.  Maatii tokko keessatti balaa uumeera. Haadha warraa biraa ajjeesee abbaa warra kophaatti hambiseera.  Abbaa warraa ajjeesee hadha warraa gadda keessa galcheera. Ijoolleen maatiisaanii keessaa tokko ykn lamaanuu dhabaniiru. Lubbuun namoota bebbeekamoo baateetti. Hakiimtonni lammiisaanii fayyisuuf tattaafatan ofiifuu lubbuu dhabaniiru.  Hiriyoota keenya of biraa dhabneera. Ollaan keenya akkuma tasaa lubbuu dhabeera. Kan keenyas waan beeknu hinqabnu; yoo ofeeggannoo cimsine malee. 

Akkuma beekamu Koovid-19 ittisuudhaaf tarkaanfiin duraa ofeeggannoo gochuu qofa. Har’as hunda caala kan gorfamu ofeeggannoo gochuudha. Talaalliwwan adda adda jalqabamanis isaanuu guutuummaan guutuutti amansiisaa hintaane.  Biyyyoota humnaafi qabeenya bira taree hanga biyyootii hiyyeeyyii gahutti yeroo fudhataa jira. kan  gahus kootadhaan kan argamuudha. Kanaaf ummata addunyaa biliyooba torba ol ta’u akkuma salphaatti waliin gahuun rakkoo guddaadha. Kanaaf har’as qorichi Koovid innni sadarkaa jalqabaa ofeeggannoo qofaadha.    

Haala biyya keenya jiruun, akkuman gubbanatti tuqe, ofeeggannoon laafaa jira. Sababa kanaanis namoonni dhukkuba kanaan qabamanis ta’e du’aa jiran lakkoofsi ol ka’aa jira. gama kanaan ragaa torban tokkoo kan Bitootessa 1-7 jiru walbira qabee ilaaluuf yaaleera.

Guyyaa  Sakatta’a Dhukkuba hamaa Fayyan  Du’an Kan V/ qabaman 
Lak. %
1/7/2013              7,819                                      438                503                15                       1,543         19.73
2/7/2013              7,065                                      428                805                17                       1,332         18.85
3/7/2013              6,985                                      454                355                27                       1,361         19.48
4/7/2013              7,654                                      464                846                30                       1,483         19.38
5/7/2013              5,895                                      467            1,669                10                       1,413         23.97
6/7/2013              5,760                                      531                118                  5                       1,151         19.98
7/7/2013              7,338                                      591                660                18                       1,490         20.31
Ida’ama/            48,516                                   –            4,956             122                       9,773         20.14

Ragaan gabateerra taa’ee kun feesbuukii Ministeera Fayyaarraa walitti qandaa’e. Dhukkubni kun torban tokko keessatti saadarkaa maalirra akka jiru agarsiisa. Torban tokko kana keessatti namoota kuma 48fi 516 irratti qorannoon Koovid-19 gaggeeffameera. Kanneen keessa sakatta’amtoota kuma sagaliifi 773 irratti vaayirasiin Koovid-19 argameera. Kanneen shakkamanii sakatta’aman ykn of sakattaasisan keessaa %2 0.14 vaayirasichaan qabamanii jiru jechuudha. Torbanuma kana keessatti namoonni 122 lubbuusaanii dhabaniiru; balaadhuma dhukkuba kanaatiin. Guyyaatti jiddugalaan namni 17 du’aa turan jechuudha. Kanneen garmalee dhukubsatanis lakkoofsisaanii guyyaa guyyaan dabalaa dhufuusaa agarsiisa, ragichi. Ministeerichi “hanqinni oksiijiinii nadhaqabaa jira” kan jedhus kanarraa ka’eeti. Miidhaan dhukkubni kun geessisu hagam ulfaataa akka dhufe ragaan kun ni mul’isa. 

Biyya keenyatti lakkoofsi namoota Koovid-19 qabaman garmalee kan dabale ji’a Hagayyaa keessa. Ji’oottan  dura jiraniif boodaa keessatti  mallattoo gadi xiqqaachuu mul’iseera.  Amma ammoo ji’a Bitootessaa kana irraa eegalee garmalee ol ka’aa jira. Namoonni haarofti dhukkubichaan qabaman dabaleera. Kan du’anis akkasuma. Kuni maalirraa madda yoo jedhame jalqabarratti haala ofeeggannoo ummanni taasisaa jirurraayi. Ummanni keenya of dagateera. Miidiyaanillee dhukkubicha  irraanfateera. Mootummaanis xiyyeeffannaa dura kennaa ture sana laaffiseera. Dhukkubicha akka waan salphaatti ilaaluun baadiyyaafi magaalatti, beekaafi wal’aala biratti ni mul’ata.      

Akka waggaa har’aa; har’a namni harkasaa akkataa ogeessi gursuun dhiqachaa hinjiru. Akka waggaa kanaa namni walirraa hinfagaatu. Maskii faxoorrachuun magaalota Finfinneen alaa keessatti gonkumaa hafeera. Finfinnee keessattis kan fedhe ni kaawwata. Kan hinfeene akkuma yeroo kaaniitti deema. Harka walfuudhuu bira taramee namni akkuma yeroo nagayaa cambaasee wal dhungata. Manneen dhugaatiifi bashannanaa gonkumaa dhukkubicha dagataniiru. Waltajjiiwwan ummanni hedduun irratti argaman baay’achaa jiru. Hiriirri nagayaa ni waamama. Jilli adda addaa ofeeggannoo malee  ni adeemsifama. Kun rakkoo akka biyyaatti  gama koovid 19n quunnamaa jiruuf sababa guddaadha. 

Akkuma waliigalatti hawaani keenya dammaquu qaba. Koovid19 dhukkuba  hamaadha. Salphisanii ilaaluun sirrii miti. Ofeeggannoo cimaa barbaada. Of haa eggannu!

Torban gaarii!  

Dachaasaa Roorroo

Gaazexaa Bariisaa Bitootessa 11/2013

Recommended For You

Inisheetivii ruuzii Oromiyaa lixaatti

 Walgargaarsi guyyaa ayyaanaa qofaan daangeffamuu hinqabu

Imala Afran Qalloo- Hararii hanga Cinaaksan

Imala Afran Qalloo

220 Comments to “Waan salphaa hintaane salphisanii ilaaluu”

  1. Pingback: ระบบส่ง SMS
  2. Pingback: ssr77
  3. Pingback: โรงแรมแมวพัทยา
  4. Pingback: fake info
  5. Pingback: สล็อต เครดิตฟรี
  8. Pingback: รับทำ Backlink
  9. Pingback: ลงประกาศขายที่ดินฟรี

  14. 1хставка [url=https://1winrussia.online/#]1хбет[/url] 1xbet официальный сайт

  20. Pingback: read more

  22. пин ап кз [url=http://1winindia.tech/#]пин ап казино вход[/url] пинап казино

  31. пин ап официальный сайт [url=http://1winci.icu/#]пин ап[/url] пин ап зеркало

  51. п»їbest mexican online pharmacies [url=http://mexicanpharm1st.com/#]mexican border pharmacies shipping to usa[/url] mexico pharmacies prescription drugs

  58. ed drugs compared [url=https://drugs1st.store/#]real viagra without a doctor prescription usa[/url] viagra without a doctor prescription walmart

  63. ed treatment drugs [url=http://drugs1st.store/#]is it illegal to buy prescription drugs online[/url] best non prescription ed pills

  77. sweetbonanzatr.pro [url=http://sweetbonanzatr.pro/#]sweetbonanzatr.pro[/url] sweet bonanza nas?l oynan?r

  89. пин ап кз [url=http://biznes-fabrika.kz/#]Пин Ап Казахстан[/url] пин ап кз

  97. пин ап 634 [url=https://biznes-fabrika.kz/#]пин ап кз[/url] пинап казино

  103. sweetbonanzatr.pro [url=http://sweetbonanzatr.pro/#]sweet bonanza[/url] sweet bonanza nas?l oynan?r

  120. indianpharmacy com [url=http://indianpharm24.pro/#]Best Indian pharmacy[/url] world pharmacy india

  122. mexico pharmacies prescription drugs [url=https://mexicanpharm24.cheap/#]mexican drugs[/url] buying prescription drugs in mexico online

  127. how to get prescription drugs without doctor [url=https://pharm24.pro/#]cheaper medications[/url] viagra without a doctor prescription

  131. mexican pharmaceuticals online [url=https://mexicanpharm24.cheap/#]mexico pharmacy cheap[/url] buying from online mexican pharmacy

  134. mexican border pharmacies shipping to usa [url=https://mexicanpharm24.cheap/#]Mexican pharmacy ship US[/url] pharmacies in mexico that ship to usa

  137. is ed reversible [url=http://pharm24.pro/#]buy drugs[/url] buy prescription drugs without doctor

  143. Online medicine order [url=http://indianpharm24.pro/#]Pharmacies in India that ship to USA[/url] online pharmacy india

  145. natural remedies for ed [url=http://pharm24.pro/#]affordable medication[/url] treatment for erectile dysfunction

  157. ultrabet tr online [url=https://ultrabet-tr.online/#]ultrabet guncel[/url] ultrabet tr online

  162. ultrabet giris [url=http://ultrabet-tr.online/#]ultrabet yeni giris 1125[/url] ultrabet tr online

  164. guvenilir casino siteleri [url=https://casinositeleri.win/#]Deneme Bonusu Veren Siteler[/url] guvenilir casino siteleri

  171. ultrabet guncel [url=http://ultrabet-tr.online/#]ultrabet giris[/url] ultrabet yeni giris 1125

  174. az parayla cok kazandiran slot oyunlar? [url=https://slot-tr.online/#]az parayla cok kazandiran slot oyunlar?[/url] slot oyunlar?

  177. slot siteleri [url=https://slot-tr.online/#]en kazancl? slot oyunlar?[/url] en kazancl? slot oyunlar?

  205. kamagra oral jelly [url=http://kampharm.shop/#]kamagra[/url] buy kamagra oral jelly Kam Pharm

  208. kampharm.shop [url=https://kampharm.shop/#]cheapest Kamagra Kam Pharm[/url] cheapest Kamagra Kam Pharm

  214. india online pharmacy [url=https://indianpharmacyeasy.com/#]indian pharmacy easy[/url] buy medicines online in india

  218. hims ed pills [url=http://canadiandrugsgate.com/#]canadian pharmacy drugs gate[/url] natural help for ed

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *